اسپرغم

اسپرغم یا سپرغم یا اسپرم یا اسپرهم یا سپرهم یا سپرم شاه یا اسپرم شاه یا سپرغم شاه یا شاه اسفرهم گیاهی است که آن را ریحان یا نازبو یا ضیمران گویند و به روایت بندهشن به امشاسپند شهریور اختصاص دارد. گاه به طور کلی بر «هر گیاه خوشبو» گفته می‌شود. ابوعلی بلعمی آورده که چون خداوند توبهٔ آدم را بپذیرفت، از شادی گریستن به آدم افتاد و صد سال از خرمی و شکر همی گریست و از آن آب چشم، که از پس توبهٔ آدم بیرون آمد، همه گل و اسپرغم‌ها و بوهای خوش برست.

دماغی کو ببوید از سپر غمهای خوشبویت پس گوش افکند حالی، حدیث غم چو اسپرغم

تیر افکندند آهو رم گرفت شد به کوه و ترک اسپرغم گرفت

نشنیده کس اسپرغم با لاله شود توأم جز طرّه خم در خم بر چهره فروزانش

یک اسپرغمش سبز باید بلند زمستان نیابد ز سرما گزند

درخت مردمی را نیست اسپرغم به جز پیری خرد بار درخت اوست شکر طعم و عنبر شم

ز هرچ اسپرغمست و گل گونه گون بر آن کوه بُد صد هزاران فزون