معنی کلمه ارمنستان در لغت نامه دهخدا
جغرافیای طبیعی : ارمنستان بین فلاتهای مرتفع آسیای صغیر و ایران بمنزله رابط طبیعی است. ارتفاع متوسط آن از 1500 گز کمتر نیست. اراضی این ناحیه را سلسله های جبالی که یکدیگر را قطع کنند و رصیف های سنگی و نجدها تشکیل می دهد،ارتفاع آرارات به 5172 گز و ارتفاع الاگوئز به 4095 گز بالغ است. در قسمتهای فرورفته دریاچه های بزرگ قرار دارند مانند دریاچه وان ، ژک چای یا سونگ و غیره. وضع اقلیمی ارمنستان با آنکه در عرض ایتالیای جنوبی است ، بعلت ارتفاع و وقوع آن بین سرزمینهای مختلف ، سخت و شدید است. بمناسبت ارتفاع و جهت وزش بادهائی که از مشرق و جنوب آیند، خاک ارمنستان حاصلخیز است.
جغرافیای اقتصادی : درّه های وسیع اریوان و سواحل دریاچه ها حاصلخیزند و غلات ، درختان میوه دار و مو بسیار است ، در بعضی اراضی مانند اریوان پنبه بعمل آرند. در فلات ها تربیت اغنام بخصوص و صنایع فلاحتی رایج است. معادن آن کمتر مکشوف و شناخته شده و صنعت چندان پیشرفت نکرده است و معهذا بعلت اهمیت باید از جوهر نمک و پیله ابریشم نام برد. در ارمنستان اسلحه نیک سازند و پارچه ها بافند. بعضی شهرها مانند اریوان اهمیت تجاری دارند. متأسفانه طرق ارتباطیه این ناحیت معدود است.
جغرافیای سیاسی : سرحدات ارمنستان بین روسیه و ترکیه بنابر معاهده برلین ( ژوئیه 1878 م. ) و بین روسیه و ایران بر طبق معاهده ترکمن چای ( 1828 م. / 1243 هَ. ق. ) و بین ترکیه و ایران بموجب معاهده 1856 تثبیت شد. ترکان با وجود درازدستی های متوالی روس بخش بزرگی از این ناحیت را در تسلط خود نگاه داشته اند و آن شامل حوزه دریاچه وان و دره های علیای چروک و ارس است. و سکنه ارمنی آن 480700 تن و تابع کلیسای کاتولیک باشند و مقر اسقف اعظم در ارمنستان روس ، در اچمیادزه بوده ارمنستان روس بین چروک و کروارس واقع شده و شامل ایالات اریوان و الیزابت پل است.
تاریخ : ارمنیان هندواروپائی و بعقیده بعضی آریائی ایرانی هستند.ابتدا از راه بوسفور تراکیه ( بوغاز استانبول ) از اروپا به آسیای صغیر گذشته اند. این قوم در فریگیه ( فریژی ) متمرکز شد و با فریگیان ( که با هم بدان سرزمین آمده بودند ) مدتی در آسیای صغیر زیستند، بعد با هیت هاآمیزش و اختلاط یافتند و بعض آثار هیتی در میان آنان باقی است ، از جمله تصور میکنند که ( ( هایگ ) ) یعنی اسمی که ارامنه خود را بدان مینامند از آثار هیتی است.در اوایل مائه ششم ق. م. ارامنه از کاپادوکیه بطرف مملکت آرارات ، یا چنانکه در کتیبه های آسوری ذکر شده ، به اوراردو رفتند و دولت وان یا آرارات را منقرض ساخته بر مردمان بومی ، یعنی آلارودیان استیلا یافته در این مملکت برقرارشدند. ارمنیان خود را هایگ ( مفرد آن : هایی ) و مملکت خویش را هایسدان یعنی مکان و ناحیت هایگ ها نامند. کلمه ( ( ارمن ) ) از کلمه عبری ( ( اَرَم ) ) آمده است.