ابرنواختر
معنی کلمه ابرنواختر در فرهنگستان زبان و ادب

ابرنواختر

معنی کلمه ابرنواختر در فرهنگستان زبان و ادب

{supernova} [نجوم ] آخرین مرحلۀ تحول ستاره ای با جِرمی بیش از هشت برابر جِرم خورشید که با انفجار و افزایش شدید روشنایی همراه است

معنی کلمه ابرنواختر در دانشنامه عمومی

اَبَرنُواَختَر یا سوپِرنوا ( به انگلیسی: Supernova ) یک انفجار عظیم و درخشان ستاره ای است. این انفجار زمانی رخ می دهد که یک ستارهٔ پرجرم در حال مرگ، شروع به خاموش شدن می کند. آن گاه به طور ناگهانی منفجر شده و مقدار بسیار زیادی نور تولید می کند. انهدام انفجاری ستاره به آنچه ابرنواختر نامیده می شود، می انجامد ( که بسیار نورانی تر از نواختر است ) و باقیمانده ستاره را به صورت یک تپ اختر ( پالسار ) ، یا ستاره نوترونی یا شاید سیاهچاله برجای می گذارند.
طی این انفجار، ستاره، مادهٔ خود را به سوی فضا پرتاب می کند و ممکن است درخشندگی آن، به مدت چند روز، از کل یک کهکشان هم بیشتر باشد. هنوز هم می توان بقایای درخشان ستاره های منفجر شده را ( که صدها یا هزاران سال پیش از هم پاشیده اند ) مشاهده کرد.
ابرنواخترها به قدری درخشان هستند که حتی یکی از همین ابرنواخترها در گذشته، در چین و در روز با چشم غیر مسلح مشاهده شده است.
«اَبَرنواخترها» بسیار نادر هستند. [ نیازمند منبع]
در کهکشان خودمان به طور میانگین در هر قرن یک یا دو ابَرنواختر رخ می دهد که برخی از آن ها نیز در پسِ غبارِ کهکشان پنهان می شوند. آخرین ابَرنواختر قطعی که در راه شیری دیده شد، ابرنواختر کپلر در سال ۱۶۰۴ میلادی بود. اما اخترشناسان ( به ویژه رصدگران آماتور ) تعداد بسیار بیشتری را در دیگر کهکشان ها یافته اند.
وقتی ستاره ای پرجرم تر از حدود ۸ برابر خورشید، ذخیرهٔ هیدروژن خود را به پایان می رساند، منبسط شده و به یک ابرغول سرخ تبدیل می شود.
ابرغول ها ( برخلاف غول ها ) در درون، به حد کافی گرمند و می توانند کربن و اکسیژن ِ حاصل از هلیوم سوزی را نیز به جای سوخت مصرف و عناصر سنگین تری تولید کنند.
ابرغول ها می توانند عناصری به سنگینی آهن تولید کنند.
ابرنواخترها بر پایهٔ نحوهٔ تشکیل به دو دستهٔ کلی تقسیم می شوند:
ابرنواخترهای با هسته رمبنده می باشند که در حقیقت ستاره های پرجرمی هستند که سوخت هسته ای درونشان به اتمام رسیده است و با توجه به اینکه جرم هسته به ماوراء حد چاندراسخار یعنی بسیار بیشتر از ۱/۴ برابر جرم خورشید می رسد انقباض هسته تا رسیدن به فشار تبهگنی نوترونی و در واقع تبدیل شدن ستاره به یک ستاره نوترونی ادامه پیدا می کند و در نتیجه مواد در لایه های بالایی جو ستاره به شکل انفجار مهیب به بیرون پرتاب می شوند.
ابرنواختر (فیلم ۲۰۰۰). ابرنواختر ( انگلیسی: Supernova ) فیلمی در ژانر ترسناک، علمی–تخیلی، و ماجرایی به کارگردانی والتر هیل است که در سال ۲۰۰۰ منتشر شد.
• جیمز اسپیدر
• آنجلا باست
• پیتر فاسینلی
• لو دایموند فیلیپس
• رابین تونی
• رابرت فورستر
• ویلسون کروز
فیلم داستان جستجو و نجات خدمه یک سفینه فضایی در اوایل قرن ۲۲ که به اعماق فضا سفر کرده اند است. وقتی کشتی آنها، "نایتینگل ۲۲۹" به سیگنالی اضطراری از یک کهکشان دیگر پاسخ می دهد، خدمه خود را در خطری جدی از سوی مرد جوانی که نجات داده اند می بینند و…
ابرنواختر (فیلم ۲۰۰۵). «ابرنواختر» ( انگلیسی: Supernova ( 2005 film ) ) تله فیلمی به کارگردانی جان هریسون است که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد.
ابرنواختر (فیلم ۲۰۲۰). ابرنواختر ( انگلیسی: Supernova ) فیلمی بریتانیایی در ژانر رمانتیک و درام و محصول سال ۲۰۲۰ به نویسندگی و کارگردانی هری مک کوین است. در این فیلم کالین فرث و استنلی توچی بازی می کنند.
موضوع فیلم: سام و تاسکر دو اخترشناس آماتور هستند که ۲۰ سال هست با هم روابط عاشقانه دارند. آنها با یک ون کمپر در سراسر انگلستان به منطقه دریاچه سفر می کنند تا با دوستان و خانواده دیدار کنند. تاسکر مبتلا به زوال عقل تشخیص داده شده است و بیماری او بر روابط آنها فشار وارد کرده است. او در میانهٔ نوشتن یک کتاب است، اما از نشان دادن آن به سام خودداری می کند. سام برای آخرین کنسرت پیانو خود را آماده می کند…
معنی کلمه ابرنواختر در دانشنامه عمومی
معنی کلمه ابرنواختر در دانشنامه آزاد فارسی
معنی کلمه ابرنواختر در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه ابرنواختر

معنی کلمه ابرنواختر در دانشنامه آزاد فارسی

اَبَرنواَخْتر (supernova)
سحابی خرچنگ
سحابی خرچنگ
سحابی خرچنگ
سحابی خرچنگ
سحابی خرچنگ
انفجار مرگبار ستاره ای که موقتاً درخشش آن را به ۱۰۰ میلیون برابر درخشش خورشید یا بیشتر از آن می رساند، به نحوی که برای چند روز یا چند هفته، با درخشندگی کهکشانی کوچک می درخشد. تصور می شود که، به تقریب، در هر کهکشان بزرگ، حدود هر ۱۰۰ سال یک بار اَبَرنواختری منفجر می شود. بسیاری از اَبَرنواختران، و به باور اخترشناسان حدود ۵۰ درصد آن ها، در پشت غبار بین ستاره ای۱ مخفی می مانند. این نام را اخترشناس سوئیسی، فریتس تسویکی۲، و اخترشناس امریکایی زادۀ آلمان، والتر باده۳، در ۱۹۴۳ وضع کردند. تسویکی آن ها را به دو گونۀ یک و دو تقسیم کرد. ابرنواخترانِ گونۀ یک در سامانه های ستارۀ دوتایی۴ رخ می دهند. در این سامانه ها سرازیرشدن گاز یک ستاره به درون کوتوله ای سفید۵ موجب انفجار آن می شود. اَبَرنواخترانِ گونۀ دو در ستاره هایی با ده برابر جرم خورشید یا بیشتر دیده می شوند، و واکنش های هسته ای مهارگسیخته ای در آخر عمر آن ها منجر به بروز انفجار می شود. گمان می رود که این اَبَرنواختران ستاره هایی نوترونی و سیاه چاله هایی برجا می گذارند. گازی که براثر این انفجارها فوران می کند منابع رادیویی درحال انبساطی، مانند سحابی خرچنگ۶، را پدید می آورد. اَبَرنواختران منبع اصلی عناصر سنگین تر از هیدروژن و هِلیُم اند. درخشندگی اَبَرنواختر حداکثر به قدرِ مطلق۷ مِنهای چهارده تا مِنهای بیست، یعنی به بیش از ۱۰هزار برابر درخشندگی نواختر معمولی، می رسد. با پیدایش اَبَرنواختر در هر کهکشان، نور آن در اغلب اوقات، تقریباً با مجموع نور همۀ ستاره ها و سحابی۸ های دیگرِ آن سامانه برابری می کند یا از آن ها نیز فراتر می رود. در عین حال، طیف ابرنواختر نشان دهندۀ حرکت های درونی بسیار شدید است. تاکنون در کهکشان ما بیش از دوازده اَبَرنواخترِ احتمالی، به صورت منابع رادیویی، شناسایی کرده اند که آن ها را می توان ازجمله «ستاره های مهمان۹» دانست که در سالنامه های نجومی چینی ها و سالنامه های دیگر ثبت شده اند. مشهورترین این گونه اَبَرنواختری است که در ۱۰۵۴ م، در صورت فلکی ثور۱۰ نمایان شد و سحابی خرچنگ را برجا گذاشت. اَبَرنواختر دیگری را اخترشناس دانمارکی، تیکو براهه۱۱، در ۱۵۷۲ در صورت فلکی ذات الکرسی۱۲رصد کرد که طی چند روز زهره۱۳ را تحت الشعاع خود قرار داد و در روشنایی روز هم دیده می شد. اَبَرنواختر بعدی را ریاضی دان و اخترشناس آلمانی، یوهان کپلر۱۴، و اخترشناس و فیزیک دان ایتالیایی، گالیله۱۵، در ۱۶۰۴، در صورت فلکی مار۱۶ کشف کردند. کشف نخستین اَبرنواختر را، گرچه در آن زمان اَبَرنواختر شناخته نمی شد، چینی ها در ۱۸۵م ثبت کردند. آخرین اَبَرنواختر کهکشان ما در ۱۶۰۴ دیده شد، امّا از آن هنگام تاکنون تعداد زیادی ابرنواختر در کهکشان های دیگر مشاهده شده است. در ۱۹۸۷، اَبَرنواختری که با چشم غیرمسلح نیز دیده می شد، در اَبر ماژلانی بزرگ۱۷، کهکشان کوچکی در همسایگی ما، پدیدار شد.

معنی کلمه ابرنواختر در ویکی واژه

آخرین مرحلۀ تحول ستاره‌ای با جِرمی بیش از هشت برابر جِرم خورشید که با انفجار و افزایش شدید روشنایی همراه است.

جملاتی از کاربرد کلمه ابرنواختر

ستاره شبان‌شانه به مرگ خود نزدیک است و در آینده با یک انفجار ابرنواختری به یک ستارهٔ نوترونی، یا شاید یک سیاه‌چاله تبدیل خواهد شد.
یک ابرنواختر نزدیک زمین انفجاری است که در نتیجهٔ مرگ ستاره‌ای که به اندازهٔ کافی نزدیک به زمین؛ تقریباً کمتر از ۱۰ تا ۳۰۰ پارسک (۳۰ تا ۱۰۰۰ سال نوری)، رخ می‌دهد تا اثرهای قابل‌توجهی بر بیوسفر زمین داشته باشد.
این ابرنواختر در متون ستاره‌شناسی در دوران اسلامی و چین توصیف شده‌است. که ابن سینا در طبیعیات شفا و نیز منجم مصری علی بن رضوان از جمله کسانی بودند که آن را توصیف کردند.
در زمین‌شناسی سیاره‌ای، این واژه شامل باقی‌مانده‌های پرتاب‌شده در هنگام تشکیل دهانه برخوردی هم می‌گردد، در حالیکه در اخترفیزیک به ماده‌ای اشاره می‌کند که در انفجار ستاره‌ای مانند ابرنواختر یا تاج خورشیدی خارج می‌شود.
ابط الجوزا که کمتر از ۱۰ میلیون سال قدمت دارد، به دلیل جرم زیادش به سرعت تکامل یافته‌است و انتظار می‌رود که تکامل خود را با انفجار ابرنواختر به پایان برساند، که به احتمال زیاد در ۱۰۰۰۰۰ سال آینده رخ خواهد داد. هنگامی که ابط الجوزا منفجر شود، بیش از سه ماه مانند نیمه ماه خواهد درخشید. زندگی در زمین از این انفجار آسیبی نخواهد دید.
انفجار ابرنواختری اگر چه پایان راه بخش قابل توجهی از ستارگان می‌باشد اما از آنجا که سن انسان‌ها در مقابل زمان تحول ستارگان بسیار کوچک و ناچیز است، دیدن یک انفجار ابرنواختری اتفاقی بسیار بسیار نادر و کم‌احتمال به حساب می‌آید. برای مثال قدیمی‌ترین ابرنواختر ثبت‌شده در تاریخ به ۱۰۵۴ میلادی برمی‌گردد که در دست‌نوشته‌های چینی آثاری از آن به چشم می‌خورد.
در ابرنواخترهای نوع دو، دو عامل سرانجام این رمبش را متوقف می‌کنند: برهمکنش‌های دفعیِ کوتاه بردِ نوترون به نوترون که به واسطهٔ نیروی هسته‌ای قوی ایجاد می‌شود و در کنار آن، فشار تبهگنی نوترون‌ها در چگالی‌ای که با چگالی هستهٔ یک اتم قابل مقایسه است. وقتی رمبش متوقف شد، مادهٔ در حال فروریزش می‌واجهد و موج شوکی ایجاد می‌کند که به بیرون پخش می‌شود. انرژی ناشی از این شوک، عناصر سنگین درون مغزه را جدا می‌کند. این اتفاق، باعث افت انرژی شوک می‌شود و می‌تواند انفجار درون مغزهٔ بیرونی را متوقف کند.
به نظر اخترشناسان تولید چنین ستاره بزرگی به این سادگی نیست. احتمالاً بر اثر یک ابرنواختر، توده بسیار بزرگی از گاز در محیط میان ستاره‌ای فشرده شده و آن را به وجود آورده‌است.
سه و نیم سال پس از انفجار اس ان ۱۹۸۷ای؛ اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ هابل؛ تصاویر جدیدی از این ابرنواختر را به دست آوردند. تصاویر نشان می‌دهند که حلقه‌ای از گاز در حال تابیدن دور ستاره منفجر شده‌است.
گمان می‌رود ستاره‌ای با جرم ۱۱۰ جرم خورشیدی باعث ابرنواختری که ۱۰۰ برابر یک ابرنواختر معمولی قدرت داشت شده‌باشد.