اعتکاف

وگفت: اعتکاف حفظ جوارح است درتحت اوامر.

۴) روزه دار بودن معتکف در ایام اعتکاف

گفتم ز بعد یک چله تطهیر او دهم از اعتکاف یک دهه در پیچ و تاب شد

اعتکاف از دیگر مناسک اسلامی است که بیشتر در باب روزه عنوان شده‌است. اعتکاف یعنی شخص با نیت تقرب مدتی را در مسجد اقامت کند و در این ایام که خود را معتکف مسجد کرده‌است، روزها را روزه باشد و به آداب اسلامی بپردازد. این عبادت، برای آن است تا مکلف مدتی را به دور از مشاغل روزمره خود، با معبود خود خلوت کند. اصل این عمل، یک عمل مستحب است.

دل اعتکاف کوی تو دارد بر او مگیر مرغ حریم کعبه نباشد برو گرفت

اعتکاف مستحب آن است که فرد بدون نذر یا عهد و قسم خود اقدام به این عمل بکند که در این صورت اگر تا سحر روز سوم در اعتکاف باشد، ادامه دادن آن تا آخر روز سوم واجب است و در صورت ترک آن، بر شخص واجب است که بعداً به جای آن معتکف شود.

اعتکاف، از نظر لغوی به معنی درنگ کردن و ادامه دادن است. در دین اسلام، منظور از اعتکاف آن است که شخص به منظور عبادت در مسجد متوقف شود. اعتکاف‌کردن در صورت نذر بر شخص واجب می‌گردد.

سری سقطی رحمه الله علیه می گوید که علی جرجانی پست جو به دهان همی انداخت. گفتم، «چرا نان نخوری؟» گفت، «میان این و میان آن که نان خورم هفتاد تسبیح تفاوت است در روزگار، بدین سبب چهل سال است نان نخوردم تا نباید به خاییدن این سود از من فوت شود». و شک نیست که هرکه گرسنگی عادت کند، روزه بر وی آسان شود و اندر مسجد اعتکاف تواند داشت و همیشه بر طهارت تواند بود و از چنین فایده ها نزدیک کسانی که تجارت آخرت کنند حقیر نبود.

طبع ترا نوبت شغل مصاف گو منشین بیهده در اعتکاف

همیشه تا به ملوک اعتکاف پیشه گدایان به روز معرکه بخشند جوشنی به دعائی

جلد اول: کتاب‌های طهارت، صلاة، زکاة، صوم، اعتکاف، حج، ضحایا و عقیقه.

آنکه در کعبه اعتکاف گرفت سنگ چون بر کبوتر اندازد

در دهه ۱۹۶۰ مهربابا به دوره‌های طولانی‌تر روزه و اعتکاف مشغول شد. در سال ۱۹۶۲ م او آخرین برنامه عمومی خود را ارائه داد. یک سری ملاقات‌ها که گردهمایی شرق و غرب (دارشان مهربابا) نامیده شد. در این ملاقات‌ها از مریدان غربی برای ملاقات کردن مندلی‌هایشان دعوت شده بود.

در تصوف، اعتکاف عبارت است از خالی نمودن قلب از مشغولیات دنیوی و تسلیم نمودن نفس.

روز شنبه چو معتکف گردم زودم آرد در اعتکاف شکن

ظفر برید تو را با سپهر گفت اینک خلاصه سفر هفت و اعتکاف چهار

اعتکاف یعنی گوشه‌نشینی و عزلت و در اصطلاح، بریدن از خَلق و نزدیک‌شدن به‌ حق.

البته در مسیحیت رهبانیت که گوشه‌گیری و پرهیز از دنیا و عمل به عبادت بوده، وجود داشته یا خدمت به بیماران صعب العلاج؛ که این‌ها شباهت‌هایی با اعتکاف دارند؛ ولی به باور قرآن در سورهٔ حدید آیهٔ ۲۷ «در قلبهای کسانی که از مسیح پیروی می‌کنند، رأفت و رحمت و رهبانیت قرار دادیم، عملی که خود بدان دست زدند و ما آن را بر آنان واجب ننمودیم.» بنابراین قرآن می‌گوید رهبانیت چیزی بوده که مسیحیان خود برای نزدیکی به خدا آن را ساختند، در حالی که اعتکاف عبادتی شرعی در ادیان سابق بوده‌است.

اعتکاف بر دو نوع است. اعتکاف واجب که در این صورت شخص باید حتماً روزه‌دار باشد. البته روزه‌داشتن شرط لازم هر اعتکافی است.

تاخیر سحور و تعجیل افطار به خرما یا به آب، و مسواک دست به داشتن پس از زوال و سخاوت کردن به صدقه و طعام دادن و قرآن بسیار خواندن و اعتکاف گرفتن خاصه در دهه بازپسین که شب قدر در اوست و رسول (ص) در این ده روزه جامه خواب درنوشتی و ازاز بر بستی عبادت را و از اهل بیت او هیچ نیاسودندی از عبادت، و شب قدر، یا بیست و یکم است یا بیست و سه یا بیست و پنج یا بیست و هفت و این ممکن تر است و اولیتر آن بود که اعتکاف در این ده روز پیوسته دارد و اگر نذر کرده است که پیوسته دارد، لازم بود که جز به قضای حاجت بیرون نیاید، و آن قدر که وضو کند در خانه بیش نایستد، اگر به نماز جنازه یا به عیادت بیماری یا به گواهی یا به تجدید طهارتی بیرون آید، اعتکاف بریده شود و از دست شستن و نان خوردن و خفتن در مسجد باکی نباشد و هرگه که باز آید از قضای حجت، باید که نیت تازه کند.