بطل

او معلم بطلیموس فیلادلفوس و جانشین تئوفراستوس در ریاست لوکیوم در حدود ۲۸۸ ق م بود.

تا قرن سوم ق.م. این شهر باستانی، جزئی از قلمرو بطلمیوسیان بوده و از قرن سوم ق.م.، به بخشی از قلمرو سلوکیان تبدیل شده است.

اثر نجومی بزرگ بوزجانی المجسطی یا الکامل بسیار دنباله‌رو مجسطی بطلمیوس است. ممکن است این اثر که فقط بخشی از آن به‌جای مانده، دقیقاً همان زیج‌الواضع او یا جزئی از آن باشد که بر رصدهای خود و همکارانش مبتنی است. به‌نظر نمی‌آید که زیج باقی‌مانده باشد.

فاضل بجای ماندن و مفضول را امام کردن نه در طریقه حق مبطلی بود

ابن بطلان، مختاربن حسن، ترجمهٔ تقویم الصحة، به کوشش غلامحسین یوسفی، تهران، ۱۳۵۰ش؛

به گفته ویلفرد مادلونگ، تپورها که در ابتدا در قسمت جنوب شرقی منطقه زندگی می‌کردند، در اوایل تحت تسلط هخامنشیان قرار گرفتند، آماردها توسط اسکندر بزرگ و بعداً توسط پارتیان شکست خوردند و در قرن دوم پیش از میلاد آنها را در اطراف ری اسکان دادند. قلمرو سابق آماردها توسط تپورها اشغال شده بود. بطلمیوس در ناحیه شرق دیلم در ساحل دریای مازندران تنها از تپورها یاد می‌کند. دیلم بخش کوهستانی گیلان بود.

مشهوری و مغروری، از راه یقین دوری جامی بطلب باری، از بهر سرانجامی

در نوشته‌های تاریخی و جغرافیایی هرودوت، بقراط، ارسطو، استرابون، و بطلمیوس آگاهی‌های گوناگونی در مورد سکاها داده شده است.

خیز و آئینه از مردم بینا بطلب بنشین در نظر ما و خدا می بینش

این نیست که هست می نماید بگذار وان هست که نیست می نماید بطلب

قضا مشایع تو گرچه مفتی است تمام قدر متابع تو گرچه مبطلی است جسور

این مسئله در ۱۵۰ میلادی توسط بطلمیوس طرح شده بود و ابن هیثم نخستین کسی بود که آنرا پس از قریب ۷ سده در مسیر تحقیقات خود بر روی جهت نور در یک کره حل کرد.

طلب ار میکنی اکسیر مراد آشفته بطلب جز بدر شیر خدا ننشینی

نقشه‌هایی مانند: نقشه‌های کهن از عهد بطلمیوس تا نقشه‌های چند سده اخیر مانند نقشه ساموئل دان -نقشه ایران در دوره افشاریه ۱۷۴۷توسط امانوئل بوئن و نقشه جهان ....

زبان بسته ی طایی به رهروی خوش گفت که توشه ای بطلب تا که مات زاد دهیم

گر درد دلی داری از خود بطلب درمان زیرا که چنان دردی با خویش دوا دارد

صفت فضل برخاست بطلب مطیعان، صفت قهر برخاست بطلب عاصیان، صفت جلال و جمال برخاست بطلب عاشقان.

مسالک و ممالک احتمالاً نخستین اثر با عنوان عمومی مسالک و ممالک است و نویسنده آن نخستین فردی است که کتابی در جغرافیای اقتصادی گردآوری کرده و اثر آن برای ما باقی‌مانده‌است. در میان گذاشتن مباحث اقتصادی بیشتر بدان جهت بوده که ابن خردادبه از سنت ایرانی در جغرافی‌نگاری پیروی نموده که در آن برای مسائل مربوط به خراج و محصولات و معادن سرزمین‌ها اهمیت فراوان قایل بوده‌اند. همچنین به دلیل داشتن کار حکومتی، نویسنده نیاز جدی به اطلاعات گسترده از چگونگی اقتصادی ناحیه جبال داشته‌است. او افزون بر پیروی از سنت ایرانی، از اثر جغرافیایی بطلمیوس نیز بهره گرفته‌است.

کجا سطرلاب اندر بساخت بطلمیوس کجا نجوم و کواکب شناخت بو معشر

تپوری‌ها در قسمت جنوب شرقی ولایت سکونت داشتند و در قید اطاعت هخامنشیان درآمده بودند و آماردها مغلوب اسکندر مقدونی و بعد مغلوب اشکانیان شدند و اشکانیان در قرن دوم ق. م آنها را در حوالی ری سکونت دادند و اراضی سابق آماردها به تصرف تپوری‌ها درآمد و بطلمیوس در شرح دیلم یعنی قسمت شرقی گیلان در ساحل بحر خزر فقط از تپوری‌ها نام می‌برد.