برکنار. [ ب َ ک َ / ک ِ ] ( ص مرکب ) بیک طرف و بیک سو. ( ناظم الاطباء ) : جهاندیده پیری ز ما برکنار ز دور فلک لیل مویش نهار.سعدی.|| معزول. آزاد و رستگار. ( ناظم الاطباء ): تَمرّن ، تَمزّن ؛ برکنار بودن. مُنْکَص ، منکَّص ؛ برکنار شده و یکسو شده.عارِد؛ برکنار و یکسو شونده. ( از منتهی الارب ).
معنی کلمه برکنار در فرهنگ فارسی
بیک طرف و بیکسو یا معزول .
جملاتی از کاربرد کلمه برکنار
وگر جنگ جویی منم برکنار بیارای و برکش صف کارزار
آفاق را که غرقهٔ طوفان فتنه بود از موج خیز حادثه افکند برکنار
شاه در آخرین کتاب خود، پاسخ به تاریخ،ادعا میکند قدرت‌های غربی در این کنفرانس رأی به برکناری او دادند.
محرم نبود مردم چشمم به روز وصل شد دیده دجله ها که رود غیر برکنار
چون نخواهد آمد از من هیچ کار شستم از خود دست و رفتم برکنار
پس از شکست اتحادیه دموکرات مسیحی در انتخابات ۱۹۹۸، مرکل دبیرکل این حزب شد و در سال ۱۹۹۹ پس از رسوایی پرداخت‌های مالی غیرمجاز در این حزب که به برکناری رهبر وقت این حزب ولفگانگ شویبله انجامید به رهبران حزب خود از جمله هلموت کوهل پشت کرد و در سال ۲۰۰۰ به عنوان نخستین زن در تاریخ حزب دموکرات مسیحی آلمان، به رهبری این حزب برگزیده‌شد.
دانی که این دعاگو ، با احتیاج مفرط ار لجّۀ مطامع ، چون برکناره باشد
اطلس نه توی این چرخ مقرنس شکل را کرده‌اند از بهر عالی بارگاهت برکنار
محمود هاشمی شاهرودی، رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران، در نامه‌ای به رئیس دادگستری کل تهران، فهرست قضات برکنارشده در رابطه با پرونده شهرام جزایری را اعلام کرد. ایسنا[پیوند مرده]
مومیلیانو استاد تاریخ روم در دانشگاه تورین بود؛ ولی سیاست‌های یهودستیزانهٔ دولت فاشیست ایتالیا او را از کار برکنار ساخته و وی به ناچار به انگلستان کوچید. در آن سامان چندی را در دانشگاه آکسفورد گذراند و سپس در کالج دانشگاهی لندن تا ۱۹۷۵ به تدریس پرداخت.
خرابات است کاسه سرنگونی که از بزمش فتاده برکناری
در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۹۷، منابع کارگری خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در مجتمع کشت و صنعت نیشکر هفت تپه از برکناری مدیریت داخلی این مجتمع پس از گذشت بیست وهفت روز از آغاز اعتراضات صنفی کارگران خبر دادند. طبق این گزارش «رضا مددی» از سمت قائم مقام مدیرعامل مجتمع برکنار و «کیومرث کاظمی» مجددا به‌جای او منصوب شد. با این حال، کارگران ابراز کردند که تغییر مدیریت داخلی مشکل آن‌ها را رفع نخواهد کرد.
چون پرتو روی یار دیدیم از هستی خویش برکناریم
تا مانده‌ام از تو برکناری جویست ز دیده بر کنارم
دید که از هر کنار، غم به میانم گرفت شد ز میان برکنار، کس چه بگوید به او
با رأی دادگاه انقلاب اسلامی در ایران و به دستور سید روح‌الله خمینی و به ریاست صادق خلخالی، پس از انقلاب ۵۷، موجی از اعدام سران و وابستگان حکومت پیشین به‌راه افتاد که هدف اولیهٔ آن، رسیدگی به جرایم سران حکومت پهلوی خوانده می‌شد. این اعدام‌ها عموماً واکنش شدید جوامع جهانی و به‌ویژه سازمان عفو بین‌الملل را برانگیخت.[نیازمند منبع] صادق خلخالی در صدور حکم اعدام‌ها نقش پررنگی داشت که در سال ۱۳۵۹ به دست بهشتی برکنار شد.[نیازمند منبع]
پایگاه خبری سازمان بورس زمانی که رئیس سازمان بورس در جلسه با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس به سر می‌برد نامه استعفای وی را منتشر کرد، حسن قالیباف اصل پس از خروج از جلسه در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما استعفایش را تکذیب کرد. در مصاحبه اختصاصی با این خبرگزاری افزود: «شاید مرا برکنار کنند، اما استعفا نداده‌ام.»
نخستین فرد نام‌آور این خانواده شرف‌الدین محمودشاه بود که در ایام اولجایتو به فارس فرستاده شد تا املاک خصوصی او را اداره کند. محمود شاه در ایام ابوسعید نیز بر این شغل باقی‌ماند و قدرتش را افزایش داد تا جایی که پیش از ۷۲۵ق (۱۳۲۵م) در شیراز و کم و بیش تمام ایلات فارس، فروانروایی مستقل یافت. در سال ۷۳۴ق محمود از مقام خود برکنار شد و چون جانشین او آرپاخان پنهانی علیه او دسیسه می‌چید، پس از مدتی به اعدام محکوم گردید.
پس از برکناری عبدالناصر همتی از ریاست بانک مرکزی به علت نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)، در ۹ تیر ۱۴۰۰ اکبر کمیجانی به ریاست بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منصوب شد.
این اتفاق از سال 1316 یا 1317 تا زمان برکناری رضاشاه از قدرت اتفاق افتاده است. در پی این اتفاق قیمت زمین‌های پایین دست این بندها دچار سقوط ناگهانی شد. براساس همین اتفاق تاریخی می‌توان نتیجه گرفت که تمام زمین‌های حاشیه ابهررود، آباد شدن و بایر ماندن آن‌ها و حتی تغییر مسیر آن پیرو همین سیاست‌ها و قدرت گیری زمین داران محلی بوده است.