برجه

علاوه بر نمای برجهای نگهبانی و رئوس تزئین شدهٔ دیوارهای مرتفعِ دژ در خط افق، بادگیرهای این بنا بسیار با شکوه جلوه می‌کنند. بادگیرها ساختارهای بیرون زده‌ای از بناها هستند که برای گرفتن باد و هدایت آن به داخل بناها استفاده می‌شوند. گاهی اوقات در مسیر باد به درون ساختمان حوضچهٔ آبی را تعبیه می‌کنند تا بدین شیوه درون بنا خنک شود و گرد و خاک را بزداید. برای بناهای مختلف از انواع مختلفِ بادگیر استفاده می‌شود. برای نمونه، برای بناهای کوچکتر از بادگیرهای تک‌سازه‌ای و برای بناهای بزرگتر و مهم‌تر از بادگیرهای چهار سازه ای استفاده می‌شود تا باد را از جهات گوناگون به درون بنا هدایت کنند.

یا چو صرعی که ماه نو بیند برجهد گاه و گاه بنشیند

در کنار هرکدام از این برجهای بلند، برج کوتاه تری قرار داردکه در درون آن راه‌پلههای اضطراری ولوله‌های تخلیه فاضلاب ولوله‌های تأمین آب مورد نیاز قرار دارد. توزیع عمودی قسمت‌های خدماتی عمومی، عمدتاً در لبه‌های خارجی مجموعه قرار میگیردکه بدین ترتیب از ایجاد هرنوع مزاحمت برای بخش آزمایشگاهها که در وسط قرار دارند جلوگیری می‌شود. در این ساختمان، همچنین از ستون‌هایی بامقطع مثلثی شکل استفاده شده که انگیزه این کار آزاد بودن آنهاست.

زبس برجه در کله اش شد نهان سرش گشت فانوس شمع سنان

به روز عید بگویم دهل چه می‌گوید اگر تو مردی برجه رسید لشکر عید

بسیاری از ساختمان‌های دانشگاه مینه‌سوتا و تقریباً تمام برجهای میو کلینیک از آثار این گروه است، اما بیشتر آثار آنان را مراکز تجاری و ورزشگاه‌ها تشکیل می‌دهد.

صلایی از خیال یار آمد خیالانه تو هم ز اسرار برجه

نخست آفرین برجهاندار کرد وز آن پس سر کید بیدارکرد

روزی که مرغ از یک لگد از روی بیضه برجهد هفت آسمان فانی شود در نو بیضه پاک من

همچنین ادامهٔ کاوش‌ها، بخش‌هایی از حصار عظیم شهر به قطر ۹ متر و ارتفاع ۸ متر را آشکار ساخته است. این حصار در فواصل معین، دارای برجهای عظیم بوده، که هگمتانه قدیم را دربرمی‌گرفته است.

از نویسندگان علمی-تخیلی معاصر ایران می‌توان به محمد قصاع با رمان «جهش، خاطرات روز بعد» و ایرج فاضل بخششی اشاره کرد او تا کنون هشت کتاب «انسانها وابر برجها»، «پیامی از فراسوی زمین»، «فرشتهٔ نگهبان»، «بیمار اتاق ۳۲۰»، «فرزندان خورشید»، «معدن رود زرد»، «آقای نسل چهار» و «سفر به سیاره ترا» را به چاپ رسانده‌است

اَرغُشتَک نام بازی‌ای دخترانه می‌باشد و روش آن آنچنان است که بر سر دو پا نشینند و کف‌های دست‌ها را بر زانو می‌مالند و چیزهایی می‌گویند و همچنان نشسته بر سر پاها برجهند و کف‌های دست‌ها را برهم می‌زنند.

ابوسعید ۱۴۲۴م در هرات دیده برجهان گشود از جوانی و ابتدای زندگی او اطلاعات کمی وجود دارد. او شاهزاده‌ای گمنام و پسر میرزا محمدبن میرزا میرانشاه بود و در آغاز، در ملازمت الغ‌بیگ به سر می‌برد. در سال ۸۵۳ ه‍.ق در جنگ میان الغ‌بیگ و پسرش میرزا عبداللطیف به میان طایفهٔ ارغونیان رفت و به کمک آنان سمرقند را محاصره کرد، ولی کاری از پیش نبرد و خود نیز به حبس افتاد. سپس از حبس گریخت و بخارا را به تصرف خود درآورد. پس از بعضی ناکامی‌ها، به شهر یَسی رفت و با کمک ابوالخیرخان (پادشاه اولوس جوجی) شهر سمرقند را تصرف کرد. او همچنین عبدالله میرزا را که حاکم تاشکند و سمرقند بود را شکست داد و حاکم فرارود شد.

چونک خیال خوش دمت از سوی غیب دردمد ز آتش عشق برجهد تا به فلک زبانه‌ای

بهر او پر می‌کنم من ساغری گر بنوشد برجهاند ساغرش

که ای راد مردان زجا برجهید به این قوم لب تشنه آبی دهید

برجهان تو اسب را ترکانه زود که به گوش توست خوب خرگهی

این ارگ به ارگ خان ملک کیانی معروف است. ارگ خان ملک که از آثار تاریخی مهم سیستان در دوره پهلوی است در کیلومتر ۱۶ جاده مواصلاتی زابل به شهرستان هیرمند با فاصله یک کیلومتر در قسمت شمال این جاده قرار دارد. این ارگ به شکل مربع و دارای ۴ برج در چهارگوشه است با یک محوطه حدوداً ۲۰۰ متر در وسط که با طاقهای زیبا ودربهایی ورودی در چهار گوشه که به علت بی‌توجهی وفرسایش آثار اندکی از برجها در ۴ گوشه آشکار است. دیوارهای این ارگ مستحکم و از خشت وگل به قطر یک متر است. این ارگ در سال‌های اخیر در چند مقطع مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است.

پایه اولیه این افشانه پلی یورتان (ماده اولیه ابر) است؛ و زمینه کاربردش در مفاصل و اتصالات داخلی و خارجی ساختمانها، درزهای افقی و عمودی مابین اجزاء پیش ساخته در ساختمانهای بلند، برجها، درزهای اتصالی، تراس‌ها، در اتصالات چوبی، فلزی، پلاستیکی به عنوان یک درزگیر ضد آب وضد حرارت و ضد صدا می‌باشد.

این بنا وسعت قابل ملاحظه نسبت به بناهای دوره خود برخورداراست بقعه به صورت چهار گوشه و گنبد مخروطی است و گنبد آن دو پوش می‌باشد که هر دو پوش آن در اثر زلزله و عوامل جوی منطقه خراب شده‌است عمده تزیینات بنا طاق و قوس و قرنیسهای آجری و کاشیکاری در قسمت فوقانی است. در طوماری که در زمان صفویان نوشته است شمس آل رسول به نام (امام زاده شمس آل رسول) خوانده شده‌است. نکته جالب در بنای این برج، کاربرد آجرهای با ابعاد و اندازه‌های مختلف است که تاریخ گذاری بنا را از راه مصالح شناسی دچار مشکل می‌کند، اما با توجه به شکل کلی و شباهت بسیار آن با برجهای شناخته شده در منطقه، از آثار قرن هشتم هجری دانسته شده‌است.