بدخویی

چشم احسان نتوان داشت از آن بدخویی که نداند گل چشم از گل بادام هنوز

شیوه غمزه تو بدخویی ست همه آفاق نکو می داند

بی وفا گویی مرا در عاشقی بدخویی و بی وفایی کار تست

حکیم ساقی و می تند و من ز بدخویی ز رطل باده به خشم آیم ار گران نبود

به گیتی بدین سان که اکنون تویی نباید که داری سر بدخویی

آن است که از مجاهدت و ریاضت که به سبب صبر کردن بر اخلاق مردمان حاصل آید بازماند و این فایده بزرگ است کسی را که هنوز تمام ریضات نیافته باشد که خوی نیکو اصل همه عبادت‌هاست و بی مخالطت پیدا نیاید که خوی نیکو بود که بر محالات مردمان صبر کند و خادمان صوفیان مخالطت بدین کنند تا به سوال از عوام رعونت و کبر بشکنند و به نفقه صوفیان بخل را بشکنند و به احتمال از ایشان بدخویی از خویشتن ببرند و به خدمت ایشان برکت دعا و همت ایشان حاصل کنند. اول کار این بوده است، اگرچه اکنون نیت و اندیشه بگردیده است و بعضی را مقصود جاه و مال شده است. پس اگر کسی ریاضت یافته است، وی را عزلت فاضل‌تر که مقصود از ریاضت نه آن است که همیشه رنج می‌کشند، چنان که مقصود از دارو تلخی نیست، بلکه آن است که علت بشود، چون علت برفت همیشه خویشتن در تلخی دارو داشتن شرط نیست، بلکه مقصود ورای ریاضت است و آن همان حاصل کردن انس است به ذکر خدای تعالی و مقصود ریاضت آن است که هرچه وی را شاغل است از انس از خود دور کند تا بدان پردازد.

ملک گفت: راحت دل و خرمی عیش را پدرود باید کرد به فقد ایران‌دخت‌. گفت: دو تن همیشه از شادکامی بی نصیب باشند: عاقلی که به صحبت جاهلان مبتلا گردد، و بدخویی که از اخلاق ناپسندیدهٔ خود به هیچ تأویل خلاص نیابد.

گر ترا ناز و بدخویی این است وای بر دل، اگر چه سنگین است

دل رامین همیشه زود سیرست ز بدسازی و بدخویی چو شیرست

سفله‌ای را با مروّت ننگری هیچ بدخویی نیابد مهتری