بتکده

معنی کلمه بتکده در لغت نامه دهخدا

بتکده. [ ب ُ ک َ دَ / دِ ] ( اِ مرکب ) بت خانه. ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). فرخار. بهار. ( حاشیه برهان چ معین ذیل فرخار ). بیت الصنم. بیت الاصنام. معبد بت پرستان. جایگاه بتان. بمعنی بتخانه است زیرا که کده و کد بمعنی خانه است و آنرا بدون هاء نیز آورده اند چنانکه فرخی گفته :
به بتکد اندر بت را خزانه ای کردند
در آن خزانه به صندوقهای پیل گهر.( از انجمن آرای ناصری ).بسان بتکده شد باغ و راغ کانون گشت
در آن ز نور تصاویر و اندران از نار.حکیم غمناک.همه شهر گویی مگر بتکده ست
ز دیبای چین بر گل آذین ببست.فردوسی.بسا بتا که تو برداشتی ز بتکده ها
چنان بتان که ز لاهور برگرفتی پار.فرخی.دراز و پهنا حوضی به صدهزار عمل
هزار بتکده خرد گرد حوض اندر.فرخی.راست گفتی به بتکده ست درون
بتی و بت پرستی اندر بر.فرخی.کز او بتکده گشت هامون چو کف
به آتش همه سوخته شد چو خف.عنصری.وز خرب غلامان همه خراسان
چون بتکده هند و چینستانست.ناصرخسرو.ای روی تو در چشم رهی بتکده ای
مردی نبود ستیزه با دلشده ای.ازرقی.وقت بهار نو صفت نوبهار کن
خانه ز گل چو بتکده قندهار کن.ادیب صابر.بر روی دلارایت فتنه است بجان و دل
آنکس که بت آراید در بتکده های چین.سوزنی.وبجای بتکده ها مساجد بنا افتاد.( کلیله و دمنه ).تات ز هستی هنوز یاد بود کفر و دین
بتکده را شرط نیست بیت حرم داشتن.خاقانی.راه چون رفته گشت و نم زده شد
همه راه از بتان چو بتکده شد.نظامی.از طلبی که داشتم چون که نشستم اندکی
از کف پیر بتکده درد مغانه یافتم.عطار.امروز اگر هستم شوریده و سرمستم
در بتکده بنشستم دل داده به ترسائی.عطار.کس از مرد در شهر و از زن نماند
در آن بتکده جای ارزن نماند.سعدی.عزلت گزین زاویه طاعت تواند
گر پیر بتکده است و گرشیخ خانقاه.میرو الهی.کس عنان گیر نشد ورنه من از بیت حرم
تا در بتکده از سایه ایمان رفتم.

معنی کلمه بتکده در فرهنگ معین

(بُ کَ دِ ) (اِمر. ) بتخانه ، بت پرستان .

معنی کلمه بتکده در فرهنگ عمید

= بتخانه

معنی کلمه بتکده در فرهنگ فارسی

خانه بت
( اسم ) بتخانه بتستان .

معنی کلمه بتکده در دانشنامه آزاد فارسی

بُتکَدِه
بُتکَدِه (یا: بتخانه؛ در لغت معبد بت پرستان و جایگاه بتان) نزد صوفیان، باطنِ عارف کامل که در آن شوق و ذوق و معارف الهی بسیار باشد. برخی بتکده را کنایه از عالم لاهوت دانسته اند که وحدت کل و به معنی مظهریت ذات خداوندی است. برخی از صوفیان، باطنی را که در آن، دنیا و آخرت طلبی و تصاویر و اثبات وجود غیر حق نقش بسته باشد «بتخانه» یا «بتکده» گویند و حتی باطنی را که هنوز در بند مقام و منزلتی از مقامات دینی، مانند زهد و علم و عبادت و شیوخیت و امامت و مقتدایی، یا دیگر درجات و مراتب باشد، بتکده و صاحب آن را بت پرست خوانند.

معنی کلمه بتکده در ویکی واژه

بتخانه، بت پرستان.

جملاتی از کاربرد کلمه بتکده

چون دلم بتکده شد آزر گو بت متراش چون سرم معصره شد خانه خمار مگیر
در زمان ولید بن عبدالملک،حجاج بن یوسف والی بصره پادشان سراندیب هدایایی برای حجاج بن یوسف به گروهی‌ از زنان تاجر مسلمان که به سمت حجاز در سفر بودند می دهد. باد کشتی را به ساحل دیبل یکی از شهر های ساحلی سند در هند می برد و دزدان کالاها را غارت و زنان را اسیر می کند. به دنبال این اتفاق حجاج داماد خود محمد بن قاسم را در سال 92 با سپاهی بزرگ روانه سند میکند. وی ابتدا دیبل را به تصرف خود در می آورد. داهر پادشاه سند را کشته می شود و بتکده عظیم آنجا را با منجنیق خراب می کند و در آنجا مسجدی می سازد. بعد از آن اکثر شهر های سند از جمله سربیدس، ساوندری، راور، بیلمان و سرست با صلح و به تصرف مسلمانان در می آید و در آنها مسجد می سازند.
کنج مصیبتکده شمعیش بود ریخت بپروانه او مشت دود
من و آن غمزه که چون تیغ برآرد ز میان طایر بتکده و مرغ حرم نشناسد
اولین نشانه‌های اسلام در مغولستان به سال ۱۲۵۴ بر می‌گردد؛ یعنی زمانی که فرانسیسکان گیوم دو روبروک هنگام بازدید از دربار منگوقاآن در قراقروم، متوجه وجود هفت بتکده (احتمالا معابد بودایی و تائو) و همچنین دو مسجد شد؛ بنابراین مورخان ورود اسلام به مغولستان را بین سالهای ۱۲۲۲ و ۱۲۵۴ تخمین می‌زنند. اولین آشنایی مغولان با اسلام در زمان فتح افغانستان توسط چنگیز خان اتفاق افتاد. در سال ۱۲۲۲، چنگیز خان در راه برگشت به مغولستان، از بخارا در ماوراءالنهر بازدید کرد.
آرزو بتکده جلوه بیگانگی است می کنم از تو سؤالی چه جواب است مرا
چگونه جایی، جایی چو بوستان ارم چگونه شهری، شهری چو بتکده فرخار
ویرانی مسجد را چون سیل به سر جویی تا بوک کند گبری زان بتکده آبادان
سنگ بر بتکده آزر زن در جهان صیت خلیلی افکن
بتکده‌ها را برکنیم و پاک کنیم از جهان
درصد باسوادی در این استان ۳۳٫۰۵ درصد است. نهادهای دینی آن عبارتند از ۴۴٬۵۰۱ مسجد، ۵۰۶۵ معبد، ۲۳۴ کلیسا، ۲۹۲ آرامگاه و ۱۱ پاگودا (بتکده).
به کلیسای نصارا اگر آری گذری از بت و بتکده بالله شمن می‌گذرد
براساس این نظریه، کعبه برای نخستین بار برای خدای والای الله ساخته شده بود؛ اما پس از فتح مکه توسط قریش (حدود یک سده پیش از ظهور پیامبر اسلام) به بتکده و جایگاه ایزدان قریش تبدیل شد.
نیمی از بتکدهٔ هند برانداخته‌ای وان دگر نیمه به شمشیر براندازی هم
بتکده: باطن عارف کامل که در آن ذوق و شوق معارف الهیه بسیار باشد.
تا بوقت خزان چودشت شود باغهای چو بتکده نوشاد