باتولیت

معنی کلمه باتولیت در دانشنامه آزاد فارسی

باتولیت (batholith)
(یا: ژرف سنگ) تودۀ بزرگ و نامنظّم سنگ آذرین نفوذیمعمولاً از جنس گرانیتبا سطح رخنمونی با وسعتی بیش از ۱۰۰ کیلومتر مربع. این توده بر اثر نفوذیا فراچاهندگی (انبساط)ماگما(سنگ مذاب) در میان سنگ پیرامونی تشکیل می شود. باتولیت هستۀ بعضی از رشته کوه های عظیم مانند سیرا نِوادادر غرب امریکای شمالی را تشکیل می دهد. براساس نظریۀ زمین ساخت صفحه ایماگما در مناطق فرورانشدر امتداد حاشیه های قارّه ایبالا می آید که در آن ها یک صفحه به زیر صفحۀ دیگر فرو می رود. ماگمای منجمدشده محورِ مرکزیِ رشته کوهی می شود که از دل زمین بیرون می زند و در سنگ های دو طرف کوه دگرشکلی(چین خوردگیو روراندگی) ایجاد می کند. اندازه گیری های گرانشینشان می دهد که گستردگی پایین دستی یا ضخامت بسیاری از لایه های باتولیت به دَه تا پانزده کیلومتر می رسد.

جملاتی از کاربرد کلمه باتولیت

در زمین‌شناسی، به تودهٔ نفوذی آذرین با رخنمون سطحی کمتر از صد کیلومترمربع که معمولاً ناهمساز با لایه‌بندی است و به‌استثنای اندازه، شبیه به ژرف‌سنگ است پاره‌ژرف‌سنگ یا استوک گفته می‌شود. تفاوت آنها نسبت به ژرف‌سنگ‌ها (باتولیت‌ها) در کوچکتر بودن آنهاست. بیشتر استوک‌ها احتمالاً زوایدی از ژرف‌سنگ‌های پنهان می‌باشند. پاره‌ژرف‌سنگ‌های دایره‌ای یا بیضوی ممکن است دودکش‌های آتشفشان‌های پیشین باشند.