ایاز

مرد را گفتا که بودی تو پلید تا ایازم را توانستی خرید

پرده چرخ می‌دری جلوه ملک می‌کنی تاج شهان همی‌بری ملک ایاز می‌کنی

آرامگاه ارسلان جاذب از جاذبه‌های تاریخی شهر فریمان است. این بنا آرامگاه ارسلان جاذب از سرداران سلطان مسعودغزنوی است که از شیفتگان فردوسی بوده‌است و بر آرامگاه وی آرامگاهی ساخته‌است، بنای آرامگاه ارسلان جاذب در جنوب مشهد و در نزدیک راه فریمان و نیشابور واقع شده و به ایاز معروف است.

توئی بمرتبه شاهی که بندد از پی نام کمر به پیش تو محمود بنده وش چو ایاز

در ایران آمار مبتلایان به بیماری در سه دههٔ اخیر رو به افزایش بوده‌است. به گفتهٔ سیدمحمد هادی ایازی قائم‌مقام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در امور مشارکت‌های اجتماعی در حالی که در سال ۱۳۵۶ فقط ۲۶ بیمار مبتلا به ام‌اس در کشور شناسایی شده بودند، در حال حاضر ۶۰ هزار نفر در کشور مبتلا به ام‌اس هستند. شیوع ام‌اس در ایران ۵ تا ۷۴ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر برآورد شده‌است و استان اصفهان بالاترین میزان تشخیص این بیماری (۹۳ در هر ۱۰۰ هزار نفر) را به خود اختصاص داده‌است. ایران بیشترین مبتلایان به ام‌اس را در منطقه دارد.

در حالت کلی، در پیش از قرن بیستم ازدواج در جوامع اسلامی به خاطر عشق نبود؛ برای نمونه، در قابوس‌نامه به وضوح ذکر شده‌است که گرفتن همسر نه به خاطر عشق و نه به خاطر میل جنسی، بلکه برای تولید فرزند است. در ابتدای قرن بیستم با وجود آنکه مبحث لزوم علاقه برای ازدواج مطرح گشت و داستان‌های عاشقانه همجنس‌گرایانه در میان مردم معروف بودند (مانند محمود و ایاز)، اما بحث ازدواج همجنس‌گرایانه به‌طور جدی مطرح نشد.

ملکشاه سپس توجه خود را به سوی قراخانیان معطوف کرد که پس از مرگ آلپ ارسلان به تخارستان حمله کرده بودند که توسط ایاز برادر ملکشاه اداره می شد و او قادر به دفع قراخانیان نبود و به دست آنها کشته شد. ملکشاه سرانجام توانست قراخانیان را دفع کند و ترمذ را تصرف کرد و کلید شهر را به ساو تگین داد. سپس ملکشاه برادر دیگر خود شهاب‌الدین تکیش را به عنوان حاکم تخارستان و بلخ منصوب کرد. در همین دوره، ابراهیم غزنوی، قلمرو سلجوقیان را در شمال خراسان تصرف کرد؛ اما از ملکشاه شکست خورد. او سپس با شاه صلح کرد و دخترش گوهر خاتون را به ازدواج پسر ابراهیم، ​​مسعود سوم داد.

ایاز مطلب‌اف می‌گوید: «همه اینها از پیش برای برکناری من از قدرت طراحی شده بود. با شناختی که از ارمنیان دارم بعید می‌دانم که آن‌ها این چنین آشکارا آثار جنایت خود را در اختیار ما قرار داده باشند. اگر اعلام کنم که همه تقصیرها بر گردن مخالفان دولت من است، مرا متهم به افتراء بستن خواهند کرد ولی از حقایق نمی‌توان گذشت. مسلم است که ارتش ارمنیان قره باغ دالان امنی را برای خروج ساکنان بی دفاع به وجود آورده بودند و دلیلی برای شلیک به سوی آن‌ها نداشتند.

واقعیت اینست که قربانیان خوجالی در منطقه‌ای که تحت کنترل نیروهای آذری و ۱۱ کیلومتر دور از دسترس نیروهای دفاعی قره باغ بود به خاک افتادند. وقوع این فاجعه در زمانی بود که جنگ قدرت بین دولت وقت آذربایجان به رهبری ایاز مطلب‌اف و ابوالفضل ایلچی‌بیگ به اوج خود رسیده و طرفین از هیچ چیز برای ضربه زدن به یکدیگر رویگردان نبودند. اوضاع وقت خوجالی موقعیت ایدآلی را برای طرفداران ایلچی بیگ فراهم آورد.

چشم شه بر رخ تو گوش تو برگفته شاه که ایازیست بنزد شه محمود فرت

چه عجب کز دل محمود فروریزد خون گر صبا سلسلهٔ زلف ایاز افشاند

صورت از دست بنه سیرت محمود بیار تا شوی مقبل محمود حقیقی چو ایاز

ای دل اندر عاشقی با طالعِ مسعود باش چون به چنگ آری ایازی عاقبت محمود باش

چوب از آمد از آنجا جانش آنجا ایاز اینجایگه سلطانش آنجا

شبی در مجلس عشرت بعد از آن که شراب در او اثر کرده بود و عشق در او عمل نموده به زلف ایاز نگریست: عنبری دید بر روی ماه غلتان سنبلی دید بر چهرهٔ آفتاب پیچان حلقه حلقه چون زره بند بند چون زنجیر در هر حلقه‌ای هزار دل در هر بندی صد هزار جان.

خوش سلطنتی یافتم از دولت محمود مائیم و ایازی و ایازی که چه گویم

مساحت مورد ادعا برای تشکیل آذربایجان بزرگ بین ۵۱۴ تا ۵۴۰ هزار کیلومتر مربع است که در این میان چهارصد هزار کیلومتر مربع از خاک ایران، ۸۶٬۶۰۰ کیلومتر مربع مساحت جمهوری آذربایجان فعلی، ۷٬۹۰۰ کیلومتر مربع از اراضی ارمنستان ـ چخور سعد تاریخی ـ ۸٬۷۰۰ کیلومتر مربع از اراضی قوبرنیای تفلیس شامل قرایازی، آخالکالاکی و بخش جنوبی سیقناق و مابقی هم اراضی داغستان روسیه را در بر می‌گیرد.

او در کتابخانه عمو پورنگ نقش پهلوان پنبه و در محله گل و بلبل نقش ایاز (پدر عمو پورنگ) را بازی می‌کند. هرچند نقش پهلوان در محله گل و بلبل وجود دارد.

فرید الهامی در ۲۳ فروردین ۱۳۵۹ در شهر صحنه در استان کرمانشاه در خانواده‌ای هنرمند متولد شد. پدربزرگ او سید ایاز قزوینه‌ای از اساتید صاحب سبک مقام بوده‌است. در هفت سالگی به تشویق مادر سه تار را نزد پسر عموهایش، سید صفی‌الدین و سید وهاب آغاز کرد و همزمان به فراگیری تنبور نزد پدربزرگش سید ایاز قزوینه‌ای پرداخت. پس از وفات پدربزرگ شاگردی را نزد سید امرالله شاه ابراهیمی ادامه داد و مقام‌های باستانی و حقانی تنبور را نزد وی فرا گرفت.