اوپانیشاد

اوپانیشادها از کهن‌ترین متون مینوی است و مفاهیم باطنی را تبیین می‌کند. تلاش انسان برای فهمیدن جان و جهان است و اینکه سّر همدمی آن دو چیست. فهمیدن این مسئله که در پس همه صورت‌ها و حجاب‌ها، وحدت و یگانگی برقرار است.

ترجمه آثار هندو به زبان فارسی، در طول دوره گورکانیان، ادامه یافت. داراشکوه، بهگودگیتا، اوپانیشادها، یوگاواسیشتا، رامایانا و مهابهاراتا و بسیاری آثار دیگر را به نظم فارسی کشید؛ و بعدها از روی همین ترجمه‌های فارسی بود که آثار هندو به زبان لاتین و دیگر زبان‌های اروپایی راه یافت. داراشکوه، اوپانیشادها را همان کتاب مکنون مذکور در قرآن نامیده بود.

البته اوپانیشادها سرودهای اولیه که برای مراسم قربانی به کار می‌رفت را کاملاً رد نمی‌کنند. اوپانیشادها با نگاهی متفاوت به این سرودها نگاه می‌کنند و آنها را از دید سمبلیک بررسی می‌کنند. این بدین معنی است که به جای قبول کردن لفظ به لفظ این سرودها، آنها را سمبلی برای معانی عمیقتر می‌دانند.

مجموعه آتارواودا با گوپاتا-برهمانا و اوپانیشادهایی مانند مونداکا-اوپانیشاد و ماندوکیا-اوپانیشاد تکمیل شده است، اما بسیاری از اوپانیشادها بعداً به طور مصنوعی به آتارواودا اضافه شده‌اند. وایتانا-سراوترا نیز به این مجموعه تعلق دارد.

وداها از چهار کتاب ریگ‌ودا یا نیایش، یجورودا یا آداب نیایش، سامه‌ودا یا سرودهای مراسم نیایش و آتارواودا یا سحر و جادو تشکیل شده‌است. هر کدام از این چهار کتاب خود دارای چهار قسمت است: سمهیتا (سرود)، براهمنه‌ها (دستورات مراسم قربانی کردن)، آرنیکه‌ها (دستورات قربانی کردن در مراسم‌های خطرناکتر، متون فلسفی و مذهبی زاهدان) و اوپانیشاد (متون فلسفی و مذهبی روحانیون و عوام). وداها مهمترین نوشتار مؤثر در شکل‌گیری فرهنگ کنونی شبه قاره هند می‌باشند. سرودهای کتاب ودا مهمترین کتاب آئین هندو هستند و در جشنها و مراسم دینی، مراسم ازدواج و نمازهای هندوها خوانده می‌شود. وداها یکی از یادگارهای مشترک هند و ایرانی است.

آکاشا مظهر برهمن است و بر مبنای چاند اوپانیشاد همه موجودات از اثیر برمی‌خیزند و به اثیر بازمی‌گردند.

که نامش در بسیاری از متون سانسکریت ودایی آمده‌است و به نظر می‌رسد آموزه‌های او الهام بخش اوپانیشاد چاندوگیه و اوپانیشاد بریهدآرنیکه (دو تا از کهن‌ترین اوپانیشادها) بوده باشند. او چند قرن پیش از گوتاما بودا می‌زیست و مریدان بسیاری در شبه‌قاره هند جذب کرد که یکی از آنها یاجناوالکیا بود.

آتارواودا احتمالاً در زمانی هم‌عصر با ساماودا و یاجورودا، یا حدود ۱۲۰۰ تا ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، به عنوان ودا، تدوین شده است. آتارواودا علاوه بر لایه سمیتا، شامل یک متن برهمن و یک لایه نهایی شامل تأملات فلسفی نیز می‌شود. لایه آخر متن آتارواودا شامل سه اوپانیشاد اصلی است که بر مکاتب مختلف فلسفه هندو تأثیر داشته‌اند. این اوپانیشادها شامل مونداکا اوپانیشاد، ماندوکایا اوپانیشاد و پراشنا اوپانیشاد هستند.

مایکل کومانس[پ] می‌گوید که هدف ادویته ویدانه، همان‌طور که در «ماندوکیا اوپانیشاد» [ت] بیان شده، هویدا سازی این نکته است که حقیقت مطلقی که در زیربنای کیهان[ث] قرار دارد، هنوز هم ذاتاً غیر کیهانی[ج] است، و جوهرهٔ «هسته» یا «خود» تمام موجودات را تشکیل می‌دهد. اوپانیشاد به این واقعیت نام براهمن نهاده و به صورت صریح می‌گوید که این براهمن در حقیقت با «خود» یکی است.

اوپانیشادها بخش فلسفی وداها و آخرین بخشهای اضافه شده به آنها هستند. زمانی که در قرن ۶ و ۷ قبل از میلاد آرین یکاها و اوپانیشادها نگارش شدند دید فلسفی نسبت به جهان و مسائل مهم زندگی اهمیت پیدا کرد. پیش از آن نگرش به جهان بر اساس اهمیت مراسم قربانی بود و قربانی کردن مهمترین بخش زندگی روزانه و زندگی اجتماعی به‌شمار می‌آمد. این طرز تفکر و زندگی جای خود را به دید فلسفی داد. این دوره، که شاید کمی پیش از تولد بودا و مهاویرا است، زمان دگرگونی فرهنگی، تفکر و پرسش، و رد کردن عقاید پیشین است.