امپراتوری
معنی کلمه امپراتوری در فرهنگ فارسی
معنی کلمه امپراتوری در دانشنامه عمومی
• از حیث قلمرو، جمعیت، و توان سیاسی، مشتمل بر چند ملت، قوم یا سرزمین هایی بزرگ با نژادها یا فرهنگهای متفاوت باشند.
• از استیلای یک قبیله یا ملت توانمندتر بر سایر اقوام یا مردم حاصل شده باشد، به شرطی که غلبه استمرار یابد، و ملت های مغلوب حقیر شمرده شوند، چندان که وحدت امپراتوری بیش تر از طریق اعمال توان حاصل شده باشد تا از راه رضایت خاطر اقوام متنوع.
• از حیث ساخت سیاسی، توان در اختیار شخصی نظیر امپراتور قرار داشته باشد و تمام توان های محلی از اختیارات تفویضی او مایه گرفته باشند.
• وجود نظریه ای جامع تحت عنوان دین، ایدئولوژی، یا قانونی مشترک که فراهم آورندهٔ ساختی سیاسی و اخلاقی است و مدعی است که این ساخت سرانجام صلح و هماهنگی میان تمام انسان ها را برقرار خواهد کرد.
همچون دیگر حکومت ها، یک امپراتوری ساختار سیاسی خود را حداقل با اندازه ای از اجبار، حفظ می کند. امپراتوری های زمین پایه ( مانند امپراتوری مغول ) تمایل به گسترش در حوزهٔ پیوسته دارند، در حالی که امپراتوری های دریایی ( مانند امپراتوری بریتانیا ) در سرزمین هایی پراکنده تر و در قاره های متفاوت گسترده هستند.
با این که موّرخان هنوز به نظر مشترکی دربارهٔ چگونگی قدرت یافتن یک امپراتوری نرسیده اند، رشد قدرت ها معمولاً به دلایل زیر هستند:
• بیش تر امپراتوری ها معمولاً زمانی به وجود می آیند که یک کشور یا یک قوم با انگیزه گسترش قلمرو یا افزایش توان اقتصادی، نظامی و سیاسی سرزمین های دیگر را تصرف کند و بر مردم آن ناحیه تسلط یابد.
نحوه حفظ قدرت ها نیز بنا بر فرهنگ و موقعیت اجتماعی حاکمان تغییر می کند، برای مثال:
• امپراتوری صفوی: شاه اسماعیل یکم، مؤسس امپراتوری، از اوضاع آشفته و ملوک الطوایفی ایران استفاده کرد و با اندیشه های مذهبی و جلب همکاری ایلات بزرگ حکومت های محلی را برانداخت و ایران را یکپارچه کرد. بعدها جانشینانش، مخصوصاً شاه عباس یکم، با شکست رقیبان و ایجاد روابط سیاسی و اقتصادی با ملل اروپایی این امپراتوری را نیرومندتر کردند.
• کوروش بزرگ: بنیان گذار امپراتوری هخامنشی، با مدارا و محترم شمردن مردم توانست امپراتوری محبوب و قدرتمند خود را به وجود آورد ( ۵۵۹ پیش از میلاد ) .
• امپراتوری عثمانی: ابتدا عثمان یکم حاکم بیگ نشین کوچکی بود ولی اندک اندک این بیگ نشین کوچک با شیوه های مختلف به امپراتوری قدرتمند بین قاره ای تبدیل شد.
• اسکندر مقدونی: طی ۱۲ سال به لشکرکشی و خونریزی پرداخت که به حفظ قدرتش انجامید.
• امپراتوری بریتانیا: ارتشی قدرتمند داشت، از توان اقتصادی خود سود می برد و با کشورهای همسایه روابط اقتصادی عمیقی داشت.
• پادشاهی هابسبورگ: حاکمان پادشاهی هابسبورگ با ازدواج ها بین خاندان های سلطنتی توانستند ۳۰۰ سال بر بیشتر اروپا حکمرانی کنند ( قرون ۱۴ تا ۱۸ میلادی ) .
امپراتوری (آلبوم). امپراتوری ( به انگلیسی: Empire ) نام چهارمین آلبوم گروه موسیقی هوی متال آمریکایی، کوئینزرایک، است که در ۲۰ اوت سال ۱۹۹۰ منتشر شد. آلبوم گواهی سه گانه پلاتین را از آرآی اِی اِی دریافت کرد. آهنگ «Silent Lucidity» از این آلبوم توانست جایگاه نخست ترانه های پررونق راک را بدست آورد، همچنین نامزد دریافت جایزه گرمی برای بهترین ترانه راک و بهترین اجرای وکال راک توسط یک گروه یا گروه دونفری شده بود.
• «Best I Can» ( کریس دی گارمو ) – 5:34
• «The Thin Line» - ( دی گارمو، جف تیت، مایکل ویلتون ) – 5:42
• «Jet City Woman» ( دی گارمو، تیت ) – 5:22
• «Della Brown» ( دی گارمو، اسکات راکنفیلد، تیت ) – 7:04
• «Another Rainy Night ( Without You ) » ( دی گارمو، ادی جکسون، تیت ) – ۴:۲۹
• «Empire» ( تیت، ویلتون ) – 5:24
• «Resistance» ( تیت، ویلتون ) – 5:42
• «Silent Lucidity» ( دی گارمو ) – 5:48
• «Hand on Heart» ( دی گارمو، تیت، ویلتون ) – 5:33
• «One and Only» ( دی گارمو، ویلتون ) – 5:54
• «Anybody Listening?» ( دی گارمو، تیت ) – ۷:۴۱
• جف تیت - خواننده
• کریس دی گارمو - گیتار، کیبرد، همخوان
• مایکل ویلتون - گیتار، کیبورد، همخوان
• ادی جکسون - گیتار بیس، همخوان
• اسکات راکنفیلد - درام، ساز کوبه ای
• مایکل کیمن - رهبر و تنظیم ارکستر
• Randy Gane
امپراتوری (ترانه شکیرا). «امپراتوری» ( به انگلیسی: Empire ) ترانه ای از هنرمند اهل کلمبیا شکیرا است.
امپراتوری (فیلم ۲۰۰۲). امپراتوری ( انگلیسی: Empire ) فیلمی است که در سال ۲۰۰۲ منتشر شد.
• جان لگویزمائو
• پیتر سارسگارد
• دنیس ریچاردز
• وینسنت لارسکا
• ایزابلا روسلینی
• فت جو
یک قاچاقچی مواد مخدر موفق، اهل برانکس جنوبی به افرادش پشت می کند و پول های خود را به یک واسطه در وال استریت می دهد تا برایش سرمایه گذاری کند. . .
امپراتوری (فیلم ۲۰۱۶). امپراتوری ( انگلیسی: Imperium ) یک فیلم مهیج است که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به دنیل ردکلیف، تونی کولت، تریسی لتس، نستر کاربونل، و سام ترمل اشاره کرد.
امپراتوری (مجموعه تلویزیونی). امپراتوری ( به انگلیسی: Empire ) یک مجموعهٔ تلویزیونی درام، سریال تولید شده توسط لی دنیلزودنی استرانگ که از شبکه شبکه رسانه ای فاکس در تاریخ ۷ ژانویه۲۰۱۵ پخش شد. فصل اول این مجموعه شامل قسمت ۱۲است که آخرین قسمت آن درتاریخ ۱۸ مارس ۲۰۱۵ پخش شد. فصل دوم این سریال شامل ۱۸ در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵ پخش خواهد شد.
داستان این سریال در مورد یک خانواده بی همتا و قدرتمند است که در عصر موسیقی ” هیپ هاپ ” زندگی میکنند و …
معنی کلمه امپراتوری در دانشنامه آزاد فارسی
امپراتوریempire
اسم جمع برای گروهی از کشورهای تحت سلطۀ یک کشور یا یک خاندان. امپراتوری های مهم در جهان عبارت اند از: امپراتوری های بین النهرین، امپراتوری ایران، امپراتوری روم، امپراتوری بریتانیا، امپراتوری عثمانی و امپراتوری مغول. نخستین امپراتوری در خاورمیانه را سارگون اکد بنا کرد. او در دهۀ ۲۳۰۰ پ م در سومر، جایی که اکنون جنوب عراق است، به اوج اعتبار دست یافت. کار خود را با فتح دولت¬شهرهای همسایۀ سومر آغاز کرد و سپس ایران، سوریه، و شمال عراق را اشغال کرد. امپراتوری او از دریای مدیترانه تا خلیج فارس را دربر می گرفت. نوه اش، ناراسین (۳۳۸۰-۳۳۴۴پ م)، خود را «پادشاه چهار گوشۀ جهان» نامید. امپراتوری اکد در بخش اعظم همان منطقه، جای خود را به امپراتوری اور و بابل داد. همۀ این امپراتوری های باستانی به زور اسلحه فتح شدند. امپراتوری آشور، واقع در سرزمینی در شمال عراق کنونی، از ۱۳۵۶ تا ۶۰۹ پ م بر خاورمیانه مشرف و مسلط بود. این امپراتوری شامل بیشتر آن مناطقی می شد که امروزه شامل عراق، سوریه، لبنان، فلسطین و مصر، همراه با بخش هایی از ایران و ترکیه می¬شود. پس از آن، امپراتوری بابل با حکومت بخت النصر دوم پدید آمد و با مرگ او در ۵۳۹ پ م سقوط کرد. امپراتوری پارس (۵۵۰-۳۳۰پ م) را کوروش کبیر پایه گذاری کرد. این امپراتوری از ساحل مدیترانه در غرب تا رود سند در شرق، و از کوه های قفقاز در شمال تا اقیانوس هند در جنوب را در بر می گرفت. بعدها حاکمان پارس مصر را فتح کردند، اما با حملات مکرّر نیز موفق به اشغال یونان نشدند. امپراتوری پارس را سرانجام اسکندر مقدونی در هم شکست، اما امپراتوری او نیز با مرگ اش در ۳۲۳پ م سقوط کرد. رومی ها در سدۀ ۴۰۰پ م به تدریج به قدرت رسیدند. آنان امپراتوری شان را حدود ۲۰۰پ م پایه گذاری کرده بودند. این امپراتوری سپس به سرعت توسعه یافت، به گونه ای که یونان، مقدونیه، ترکیه، سوریه و فلسطین را تا ۶۰پ م فتح کردند. از ۵۸ پ م تا ۵۱پ م یولیوس سزار، سردار رومی، گل (فرانسۀ کنونی) را فتح کرد و چند سال بعد هم مصر، از استان های روم شد. بریتانیا (از شمال تا دیوار هادریانوس) و نیز سرزمین هایی در شرق اروپا (که هم اکنون بخشی از مجارستان و رومانی را تشکیل می دهند)، ضمیمۀ این امپراتوری شد. بعدها امپراتوری روم به دو بخش تقسیم شد: بخش غربی که روم بر آن فرمان می راند و بخش شرقی که قسطنطنیه (استانبول امروزی) بر آن حکومت می کرد. قبایل ژرمن در ۴۷۶م امپراتوری غربی را فتح کردند. از آنجا که قسطنطنیه در اصل بیزانس نام داشت، امپراتوری روم شرقی به امپراتوری بیزانس معروف بود و تا سال ۱۴۵۳م، که ترک های عثمانی آن را اشغال کردند، دوام یافت. امپراتوری عثمانی در یک مرحله، آناتولی (ترکیۀ آسیایی) و بخش هایی از افریقای شمالی، جنوب غربی آسیا، و جنوب شرقی اروپا تا مرز شمالی مجارستان را در بر گرفت. این امپراتوری رفته رفته در قرن های ۱۸ و ۱۹ سرزمین هایی را از دست داد و با بروز جنگ جهانی اول از هم فروپاشید. بزرگ ترین امپراتوری ارضی که تاکنون به وجود آمده، امپراتوری مغول است که در قرن ۱۳، حکومت آن ها از چین در شرق آسیا تا شرق اروپا را در بر می گرفت. مقتضیات تجارت، به گسترش و سیاست استعماری اروپا منجر شد. نیاز به یافتن راهی اقتصادی به سوی ادویه ها و دیگر کالاهای باارزش هند و آسیای جنوب شرقی، موجب شد که پرتغالی ها راه دریایی به هند را، با دور زدن دماغۀ امیدنیک، باز کنند و کریستف کلمب نیز در ۱۴۹۲م قارۀ امریکا را کشف کند. اسپانیا و پرتغال هم زمان جهان را بین خود تقسیم کردند. طبق پیمان توردسیلیاس در ۱۴۹۴م، اسپانیا مالک تمامی سرزمین های غرب از یک خط فرضی (خط مرز) ۳۷۰ فرسنگی (ح ۱۷۹۰کیلومتر) در غرب دماغۀ کیپ رود، و پرتغال مالک سرزمین های شرق آن خط می شدند. اسپانیایی ها نمی دانستند که این تقسیم بندی بیشتر برزیل را در تملک پرتغال قرار می دهد. در دهۀ ۱۵۳۰، پرتغال برزیل را مستعمره کرد. اسپانیا امپراتوری های بزرگی در امریکای جنوبی و مرکزی ایجاد کرد و مدعی مالکیت بر سرزمین های بسیاری در امریکای شمالی شد که بعدها از آن ها دست کشید. هر دو امپراتوری در اوایل قرن ۱۹ سقوط کردند. بریتانیا، فرانسه و هلند، که در پیمان توردسیلیاس شرکت نداشتند، سرزمین هایی را در امریکای شمالی اشغال کردند و امپراتوری هایی را در آن جا تشکیل دادند. در قرن ۱۸ بریتانیا دست فرانسه را از سرزمین هایش در امریکای شمالی کوتاه کرد، اما مهم ترین امپراتوری اش، با سیزده مستعمره، را که به ایالات متحده امریکا تبدیل شدند، از دست داد. امپراتوری بریتانیا در قرون ۱۸ و ۱۹ ایجاد شد و کشورهای هند، کانادا، استرالیا، و افریقای جنوبی را در بر می گرفت. هفت کشور اروپایی (بلژیک، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، پرتغال و اسپانیا) در رقابت برای دستیابی به سرزمین های امریکا، آسیا، و افریقا، در اواخر قرن ۱۹ تمام افریقا، به جز اتیوپی و لیبریا، و بسیاری از کشورهای آسیا و امریکای لاتین را تحت سلطه یا اشغال خود درآوردند. سرزمین های آسیایی و افریقایی سرانجام استقلال خود را در سال های پس از جنگ جهانی دوم دوباره به دست آوردند.
جملاتی از کاربرد کلمه امپراتوری
آنتیموز از سن ۵۸ سالگی - از ۱۷۰۸ میلادی - بزرگترین شخصیت مذهبی رومانی در بخارست بود، تا اینکه در سال ۱۷۱۶ توسط سربازان امپراتوری عثمانی ترور شد.
استان کورسک ( روسی: Ку́рская губе́рния ) یک بخش اداری از امپراتوری روسیه بود که در روسیه اروپایی قرار داشت. از سال ۱۹۲۸ تا ۱۷۹۶ وجود داشت. مرکز آن شهر کورسک بود.
در ضلع شرقی دریای خزر، ساسانیان دیوار بزرگ گرگان را برپا داشتند. یک ساختار دفاعی به طول ۲۰۰ کیلومتر، احتمالاً با هدف محافظت از امپراتوری در برابر مردمان شمالی، مانند هون‌های سفید بود.
سرانجام پادشاهی قدرتمند آشور در ۶۱۲ پ. م با هجوم ماد سقوط کرد و قدرت از آشور به نینوا منتقل شد؛ و سپس در نینوا امپراتوری آشور در ۶۱۴ پ. م با هجوم متحد ماد و بابل سقوط کرد و نابود شد و برای همیشه از صفحه تاریخ محو گردید، نابودی آشور آغاز صعود پادشاهی ماد به شاهنشاهی ماد بود.
هرچند در زمان هخامنشیان گسترهٔ این امپراتوری شامل سرزمین‌های شام و عراق نیز می‌شود، اما نشانه‌ای در دست نیست که کلماتی مستقیماً از فارسی باستان به عربی باستان یا عربی کلاسیک راه یافته باشد. اگر موردی هم باشد، از طریق زبان آرامی، که زبان میانجی آن امپراتوری بوده‌است، می‌باشد. اما در دورهٔ شاهنشاهی ساسانیان از سدهٔ پنجم میلادی، به دلیل ارتباط نزدیک سیاسی بین ساسانیان و دولت عرب دست‌نشاندهٔ آنها، یعنی لخمیان مستقر در حیره، واژگانی منتقل شده‌است. همچنین، سرزمین بحرین و یمن در سدهٔ ششم میلادی تحت سلطهٔ ساسانیان بوده‌است و خاندان‌های ایرانی در آن می‌زیسته‌اند. به این ترتیب، وام‌واژگانی از فارسی میانه به عربی کلاسیک وارد شده‌است.
دربارهٔ دشمنی بیلگمس و اینانا نظرات گوناگونی وجود دارد؛ بعضی آن را تلاش سومر (نمادش: اوروک) برای رهایی از یوغ امپراتوری اکد (نمادش: اینانا) می‌دانند. احتمال بیشتری دارد که داستان برآمده از رد کردن ایزدبانوی اوروک (اینانا) توسط شاه بیلگمس در مراسم ازدواج مقدس[و ۲] باشد. ولی ممکن است که هیچ‌کدام از این‌ها نباشد؛ هدف شعر درباری، مانند شعرهای بیلگمس (و بسیاری از ادبیات سومری دیگر)، به احتمال زیاد به سادگی این بوده که پادشاه و میهمانان او را سرگرم و مشغول کنند، نه ترویج ایدئولوژی سیاسی.
اُستندار یک عنوان اداری در زمان حکومت امپراتوری ساسانی بود. افراد دارای این جایگاه سرزمین‌های سلطنتی، به نام استان، را اداره می‌کردند. این عنوان بعدها، در زمان شهریار سوم پور جمشید (۹۳۷–۹۴۹) به صورت لقبی برای حاکمان دودمان پادوسپانیان در منطقه رویان درآمد.
تاورنیه جهانگرد فرانسوی که در عصر صفوی به قلمروی امپراتوری صفوی مسافرت کرده‌است، در سفرنامهٔ خود در ذکر ایالت‌های ایران از هارون‌آباد به عنوان شهری در ایالت عراق عرب یاد می‌کند.
مفهوم رایش با مفهوم امپراتوری تفاوت دارد. از نظر تاریخی، فقط به آلمان از سال ۱۸۷۱ تا سال ۱۹۱۸ میلادی که آلمان تحت قوانین فرمانروایی بود «امپراتوری آلمان» گفته می‌شد. در صورتی که عبارت «رایش» نوع حکومت آلمان از ۱۸۷۱ تا ۱۹۴۵ میلادی را بیان می‌کند. واژهٔ «رایش» در زبان آلمانی برخلاف واژه «امپراتوری» بیانگر یک حکومت سلطنتی نیست و بیشتر به معنای یک اتحادیه یا مجموعه‌ای از چند سرزمین متحد است.
نام‌های دیگر: آرامی پادشاهی، آرامی امپراتوری، آرامی هخامنشی، آرامی رسمی، آرامی مقدس.