الیق

منغیتها در دورهٔ حکومت پیشینِ بخارا یعنی جانیان، نسل‌به‌نسل سمت اتالیق را نزد حاکمان داشتند از این رو پیوسته به قدرت‌شان افزوده می‌شد. قدرت محمدرحیم‌بیگ منغیتی که اتالیقِ ابوالفیض‌خان اشترخانی بود تا جایی رسید که ابوالفیض را کشت و خودش بجایش نشست و این‌گونه امارت بخارا بجای خانات بخارا و دودمان منغیت به جای دودمان جانی نشست.

النجارق یا النجالیق یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان کندوان بخش کندوان شهرستان میانه واقع شده‌است.

محمد باقر مجلسی در کتاب حق الیقین به نقل از شیخ صدوق اعتقادات ضروری برای شیعه بودن را ۱۵ مورد می‌داند که سومین آنها متعه است.

محتوای این کتاب بر مأخذ اصلی شیعه الاصول الاربع مأة که قبل از سال ۲۶۰ هـ ق، توسط جعفر صادق و دیگر امامان شیعه گرد آوری شده، تکیه دارد. شیخ صدوق به خاطر این که پدرش ابن بابویه از فقهای عالیقدر و وکیل امام در قم بوده، توانست اطلاعات موثقی را دربارهٔ ارتباطات پنهانی بین وکلا و مهدی به وسیلهٔ چهار سفیر ارائه دهد. وی همچنین فصلی را دربارهٔ معمّرینی که بیش از صد سال عمر کرده‌اند، اختصاص داده، تا طول عمر امام دوازدهم را توضیح دهد.

بود کین شک شود عین الیقینی ترا چون نیست اینجا پیش بینی

نخستین رتبه علم الیقین است دوم عین الیقین مستبین است

امامزاده گرجی یا خانم گرجی در شمال غربی شهر همدان در محلهٔ بن بازار در کنار بلوار سپاه فعلی و در کوچهٔ جنگلی‌ها قرار دارد. مردم صاحب مرقد را دختر امام موسی بن جعفر می‌شناسند. ولی از نام زیارت‌گاه چنین بر می‌آید که بانوی عالیقدری از خاندانی بزرگ شاید دور از وطن خویش درگذشته و تقوی و بزرگی این بانو موجب شده که مزارش زیارت‌گاهی برای مردم همدان باشد.

همه گفتارها از بهر این است که در مردن یقین عین الیقین است

نخست نزد پدرش در انبار درس آموخت، سپس به بغداد کوچید و در مدرسه نظامیه تحصیل کرد. علم لغت را از جوالیقی و فقه را از سعید بن رزّاز گرفت. با ابن شجری هم‌سخن شد و نحو از او آموخت. استادیار نظامیه گشت و فقه و نحو را آموزش می‌داد.

ابومنصور موهوب بن احمد جَوالیقی (۱۰۷۴ - ۱۱۴۴م) زبان‌شناس، محدث، فقیه و ادیب عراقی بود.

حکایت کنند از بزرگان دین حقیقت شناسان عین الیقین

چو میدانم که میدانم که اینست دگر تقلید دین عین الیقین است

راویم این نکته را از شیخ دین آنکه او را بود خود علم الیقین

از دیده می دهند خبر پاک دیدگان خار گمان ز نرگس عین الیقین مجو

طالوت برای جنگ با فلیسطی‌ها آماده می‌شود. سموئیل او را مورد مؤاخذه قرار می‌دهد که برای قربانی کردن قبل از جنگ منتظر او نشده‌است. او پیش‌بینی می‌کند که طالوت جایگزینی از نسل خود نخواهد داشت. در جنگ با عمالیق طالوت آگاگ پادشاه آنان را با نیزه هدف قرار می‌دهد؛ ولیکن طالوت به سموئیل می‌گوید که او بهترین گوسفندها و گاوهای عمالیق را به عنوان غنیمت نگه داشته‌است؛ ولیکن این مسئله با دستور خدا به سموئیل که طالوت باید تمامی داشته‌های عمالیق را نابود کند در تضاد است. سموئیل طالوت را به دلیل سرپیچی از دستور خدا مورد سرزنش قرار می‌دهد. سموئیل به طالوت می‌گوید که خدا او را پادشاه کرده‌است و می‌تواند دوباره او را فردی معمولی بکند. طالوت و سموئیل بعد از این اتفاق دیگر صحبت نمی‌کنند.

مرتبه دوم: عین الیقین است، و آن عبارت است از مشاهده مطلوب و دیدن آن به چشم بصیرت و دیده باطن، که به مراتب روشن تر از دیده ظاهر است و آنچه مشاهده از آن شود واضح تر و ظاهرتر است.

«یقین» که از آن با عبارت «علم الیقین» در قرآن یاد شده‌است، مشابه مفهوم «معرفت عقلی» مطرح شده از جانب ارسطو است و به دانشی اشاره دارد که توانایی استدلال منطقی و ارزیابی را به انسان می‌دهد تا بتواند با توجه به شواهد روشنی که قرآن آنها را «بینات» می‌خواند، وجود خدا را بپذیرد. این مفهوم همچنین با تعریف «عقل» از دیدگاه افلاطون سازگاری دارد و به هوش معنوی مرتبط است. در قرآن چنین آمده‌است که پیش از پذیرش اسلام از جانب یک انسان، باید قلب مؤمن به روی اسلام گشوده شود. از این رو به قرآن وصف «عین الیقین» به معنای چشمه و چشم یقین داده شده‌است؛ چرا که می‌تواند دریچه‌های ایمان را در قلب مؤمن بگشاید.

عشقش عنان کشید ز یثرب به کربلا کوشید تا که کار، به عین الیقین فتاد

بسیاری از دانشمندان بربرها را عرب می‌دانند که در سده‌های بسیار پیش از استیلای عرب‌ها بر مناطق شمالی آفریقا به آن حوالی کوچیده‌اند برای مثال گروهی از تاریخ‌نگاران مسلمان در سده‌های میانه ایشان را از تبار عرب‌های یمن دانسته و گروهی از تبارشناسان مسلمان امروزه نیز تلاش کرده‌اند تا دست کم برای برخی از قبایل بربر همچون صنهاجه یا زناته ریشهٔ عربی پیدا کنند. گروهی دیگر نیز بربرها را با مصریان، فنیقی‌ها، عمالیق یا رومیان هم‌تبار دانسته‌اند. در دوران چیرگی کشورهای اروپایی بر شمال آفریقا نیز برخی از پژوهشگران اروپایی کوشیده‌اند برای بربرها ریشه و تبار اروپایی بیابند.

چاه را تن دان تو ای مرد یقین تا شود علم الیقین عین الیقین