الملوک

هنوز پنجاه سال از درگذشت نویسنده، نگذشته بود که تاریخ الرسل و الملوک او را ابو علی محمد بن محمد بلعمی، وزیر دانشمند منصور بن نوح سامانی به سال ۳۵۲ قمری با تغییراتی، به فارسی درآورد. بلعمی به اندازه‌ای در تاریخ طبری دخل و تصرف کرده که نخستین ترجمهٔ تاریخ طبری را از عربی به فارسی، به نام تاریخ بلعمی یاد کرده‌اند. بعدها تاریخ بلعمی به ترکی نیز ترجمه شد.

ناگهان بدرالملوک از در درآمد دید من . . . ش را پای بر چرخ برین برداشتم

هنگامی که کتابت بین مسلمانان رواج یافت، جزوه و مقالات متعددی بین سال‌های ۷۵۰ و ۹۵۰ میلادی نوشته شد. به گفتهٔ رابینسون، حداقل ۲۱ گزارش مجزا دربارهٔ نبرد صفین نوشته شده است. ابومخنف، یکی از مورخان مشهور این دوره بود که سعی کرد تمام روایات شفاهی را جمع‌آوری کند. مورخان قرن ۹ و ۱۰ میلادی روایات در دسترس را جمع‌آوری، انتخاب و مرتب کردند. با این حال، بسیاری از این کتاب‌ها و مقالات امروز در دست نیست؛ به جز مواردی که بعداً در آثاری مانند تاریخ الرسل و الملوک محمد بن جریر طبری مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

صاروا سکاری نحو باب ملیکنا ملک الملوک و روحهم کریاح

کیومرث ابوالملوکی نخستین نویسندهٔ کتاب در ورزش ایران در زمینهٔ آموزش کشتی در ایران بود. وی دو کتاب رموز کشتی در سال ۱۳۲۴ و فنون کشتی به‌صورت مصور در سال ۱۳۲۶ را نوشته که این کتاب ۵ بار تجدید چاپ شد. نگاره‌های کتاب رموز کشتی، تصاویر اجرای فن توسط خود ابوالملوکی، روی شاگردانش هستند. کتاب ۱۰ دقیقه ورزش برای بانوان چاپ سال ۱۳۴۶ نیز از نخستین آثار علمی - ورزشی نوشته شده برای ورزش زنان است.

سلطان ابوالملوک ملک ارسلان ، که چرخ ایوانش را بدیده نهادست بر کنار

اندر زمانه شاه جهان تا جهان بود سلطان ابوالملوک ملک ارسلان بود

«الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ» الآیة. اهل تمکین از زمین ایشانند که ربّ العزه نظام کار عالم در ناصیه ایشان بسته و ایشان هفت گروهند کما روی فی بعض الآثار، انّ قوام الدّنیا بسبعة: بالملوک و الوزراء و نوّابهم و القضاة و الشهود و العلماء و الفقراء، اذا استقام رأیهم و لم یخالفوا اسقی اللَّه بهم الغیث و انبت بدعائهم العشب و احی بهم الارض و کشف بهم البلاء با من الخلق.

شاملو در سال ۱۳۲۶ در سن بیست و دو سالگی با اشرف‌الملوک اسلامیه ازدواج کرد. هر چهار فرزند او، سیاوش، سامان، سیروس و ساقی حاصل این ازدواج هستند. این ازدواج به جدایی می‌انجامد و شاملو پس از یک دهه در سال ۱۳۳۶ با طوسی حائری ازدواج می‌کند. دومین ازدواج شاملو، همچون نخستین ازدواج، مدت زیادی دوام نمی‌آورد و چهار سال بعد در ۱۳۴۰ از همسر دوم خود نیز جدا می‌شود. اما سومین و آخرین پیوند زناشویی شاملو با آیدا، در سال ۱۳۴۳ بود که تا پایان عمر خود، عاشقانه با او زیست.

مهم‌ترین کتاب افسرالملوک، «کوروش‌نامه» است که سرودن آن در پنجاه سالگی آغاز کرد، اما به علت بیماری و مرگ، هرگز پایان نیافت و او تنها دورهٔ زمانی حکومت سلاطین ماد تا بر تخت نشستن خشایارشا را توانست به نظم دربیاورد. منبع خلق کوروش‌نامه، کتاب «تاریخ مختصر ایران باستان» تألیف مشیرالدوله پیرنیا بوده‌است.

صد قرن هزار ساله باید تا یک قمرالملوک زاید

تاج‌الملوک شاه فریدون که حزم او بر گرد او ز صخرهٔ صما کشد حصار

تاج‌الملوک آیرملو از ایل آیرملو بود که با رضاشاه پهلوی ازدواج کرد و صاحب چهارفرزند به نام‌های محمدرضا پهلوی، شمس پهلوی، اشرف پهلوی و علیرضا پهلوی شد. تاج‌الملوک بعدها پس از به سلطنت رسیدن همسرش رضاشاه ملکه تاج‌الملوک یا ملکه پهلوی و پس از به سلطنت رسیدن پسرش محمدرضاشاه ملکه‌مادر خوانده می‌شد. ملکه تاج‌الملوک از زنان قدرتمند زمان خود بود. گفته می‌شود او تنها کسی بود که می‌توانست در مقابل رضاشاه بایستد. با وقوع انقلاب و سقوط سلسله پهلوی تاج‌الملوک به همراه دختر و دامادش به آمریکا رفت و بعد چند سال درگذشت.

ابوالملوکی در رقابت‌های قهرمانی جهان ۱۹۵۱ در هلسینکی، فنلاند و بازی‌های المپیک ۱۹۵۶ در ملبورن، استرالیا همراه مهدی نیک‌خو و در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۰ رم همراه حمیدی و نیک‌خو داوری کرد. او در چند رویداد داخلی حساس نیز همانند دیدار دوستانه تیم‌های کشتی باشگاه نیرو راستی با تیم ایتالیا در سال ۱۳۲۹ در تهران با نیک‌خو، یعقوب لطیفی و بیات؛ انتخابی المپیک ۱۹۵۶ ملبورن همره مجتبوی، نیک‌خو و سعدیان و در مسابقات انتخابی تیم ملی کشتی آزاد ایران در سال ۱۳۳۷ در سالن پارک شهر پیشین به همراه استاد بلور که در آن زمان دیدار حساس جهانبخت توفیق و امامعلی حبیبی را سوت زد نیز داوری کرد.

تاج‌الملوک آیرملو همسر رضا شاه بیان می‌کند که: «رضا سرباز زیردست پدرم تیمور آیرُملو بود و در جبهه قفقاز هنگامی که گروهی از [بریگارد] قزاقها که پدرم نیز در بین آنان بود تحت محاصره نیروهای ارتش سرخ شوروی قرار داشتند، رضا که مسؤول یک قبضه مسلسل بود محاصره را شکست و جان پدر را از خطر مرگ نجات داد. پس از این حادثه، رضا مورد توجه پدرم قرار گرفت و او را به فرماندهی قوای نظامی قزوین منصوب کرد و پس از مدتی من را به عقد او درآورد.»

شقیق آن جایگاه از دست برفت. گفت: الهی این غلام به خواجه ای که انبار داشته باشد چنین شاد باشد. تو مالک الملوکی و روزی پذیرفته ما چرا اندوه خوریم؟

نخستین عبارات این تصنیف، به عنوان یکی از شاخصترین کارهای قمرالملوک وزیری بر سنگ قبر او در گورستان ظهیرالدوله درج شده‌است.

سیف الملوک هرگز ربط بشما نداشته است و بالفعل مقصر است، خود دانم و او. شما آنقدر مهلت بدهید که کار فارس و کرمان را خوب یا بد بعد از فضل خدا طوری بگذرانم؛ آن وقت که ان شاءالله تعالی امنیت شد و فراغت بهم رسید، یزد بخواهی، کرمان بخواهی، هر جا بخواهی، فدای سر شماست؛ بل که:

تاج‌الملوک پس از زندگانی پر فراز و نشیبش در ذی‌القعده ۱۳۲۷ قمری در حالی که تصمیم داشت بعد از زیارت کربلا نزد فرزندش برود، بر اثر بیماری در قصرشیرین درگذشت.

محمود شاه مشرق دخر الملوک را دیدار تو وزیر به از فتح سومنات