افکندن

«وَ قالَ الَّذِی اشْتَراهُ مِنْ مِصْرَ» عزیز چون یوسف را بخرید زلیخا را گفت: «أَکْرِمِی مَثْواهُ عَسی‌ أَنْ یَنْفَعَنا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَداً»، این غلام را بزرگ دار، و او را گرامی شناس که ما را بکار آید و فرزندی را بشاید، زلیخا شوهر خویش را گفت واجب کند که ما امروز اهل شهر را دعوتی سازیم و درویشان و یتیمان و بیوه زنان را بنوازیم و خاصّگیان را خلعت‌ها دهیم بشکر آنک چنین فرزند یافتیم، پس اینهمه که پذیرفتند بجای آوردند و یوسف را خانه مفرد بیاراستند و فرشهای گران مایه افکندند، یوسف در آن خانه بسان زاهدان و متعبّدان بروزه و نماز مشغول شد و گریستن پیشه کرد و غم خوردن عادت گرفت و خویشتن را با آن تشریف و تبجیل نداد و فریفته نگشت و در حرقت فرقت یعقوب غریب وار و سوگوار روز بسر می‌آورد، تا روزی که بر در سرای نشسته بود اندوهگین و غمگین، مردی را دید بر شتری نشسته و صحف ابراهیم همی خواند، یوسف چون آواز عبرانی شنید از جای بر جست و آن مرد را به خود خواند و از وی پرسید که از کجایی و کجا می‌روی؟ مرد گفت من از کنعانم و اینجا به بازرگانی آمده‌ام، چون یوسف مرد کنعانی دید و آواز عبرانی شنید بسیار بگریست و اندوه فراق پدر بر وی تازه گشت.

آخسری شاهک ماننایی پسر ایرانزو فرمانفرمای ماننا در سال ۶۷۳ پ.م. در زمان سارگون‌دوّم یاد می‌شود، یادکرد از آخسری بمناسب قیام مردم اتحادیه قبایل ماد که در آن دوران محل حکمرانی دیاکو پیشوای مردم ماد جزء ساتراپی ماننا محسوب می‌شد، آورده شده است. سه پیشوای متحد مادی علیه ماننا که متحد اصلی دشمن مردم ماد یعنی دولت آشور بود وارد عمل شده اراضی ماننا را به مخاطره افکندند.

پس از مرگ خلیفه پیشین، ابوالفضل جعفر مقتدر، کشورهایی که گمان می‌کردند پسر خلیفه از ایشان انتقام خواهد گرفت؛ در عوض برادرش قاهر را به خلافت برگزیدند؛ اما قاهر کسی به مراتب سختگیرتر بود و با توطئه گران مدارا نداشت. او به سبب سوء سیرت از خلافت خلع گردیده، چشمانش را کور کردند، و در زندان افکندند؛ یازده سال بعد، خلیفه آزاد شد و در جامه گدایان گریخت، و در خرابه‌ای درگذشت؛ او در هنگام مرگ در سال ۳۳۹ هجری، پنجاه و سه سال داشت.

مسجد و شیخ مرا جانب عجب افکندند دیر کو مغبچه شوخ قدح خوار کجاست؟

اوکراتید یکم (به یونانی: Ευκρατίδης) نامور به اوکراتید بزرگ (اقراطیدس)، آخرین پادشاه بزرگ دولت یونانی باختر در سده دوم پیش از میلاد بود. وی احتمالاً با انجام یک کودتا و برافکندن سلطنت فرزندان اوتیدم یکم توانست بر باختر مسلط شود و دودمان خود را پایه‌گذاری کند. اوکراتید یکم به احتمالی از طرف مادر دارای تبار سلوکی بود.

چنین می‌نماید که داستان تیر افکندن آرش، در میان شاعران پارسی‌گوی، به‌خوبی شناخته‌شده بود؛ زیرا، گذشته از فردوسی و فخرالدین اسعد گرگانی، بسیاری از شاعران نام‌دار ایرانی، از جمله فرخی سیستانی (ص ۶۲)، انوری (ج ۲، ص ۵۴۹)، قطران تبریزی (ص ۱۶۷)، ادیب صابر ترمذی (ص ۳۵۶)، نظامی گنجوی (شرفنامه، ص ۲۳۰؛ لیلی و مجنون، ص ۳۳)، خاقانی شروانی (ص ۱۲۳، ۴۵۲) و خواجوی کرمانی (ص ۱۹۸)، به این داستان اشاره کرده‌اند. همچنین از خسروی سرخسی، شاعر سدهٔ چهارم قمری، بیتی نقل شده‌است که باز هم در آن چنین اشاره‌ای دیده می‌شود.

«ابراهیم با همراهانش با لباس‌های فاخر و مشخص برای انجام حج به مکه وارد شدند. مردم آنها را بهم نشان می‌دادند و می‌گفتند اینان بنی‌عباس هستند که بر بنی‌امیه خروج کرده‌اند. خبر به مردان رسید. به کارگزار دمشق فرمان داد تا او را گرفتند و بزندان افکندند او را در آهن کردند و حلقه را چندان بر او تنگ گرفتند که جان سپرد و با همان قید آهنین به خاک سپرده شد.»

مُلک،مأمون برد از راه سزا گرچه نامی بر امین افکندند

روزگاری‌ که به عشق از هوسم افکندند بال و پر کنده برون قفسم افکندند

ابوالجوزا عقیده دارد که خداوند در همان وقت، آن‌ها را در آسمان پدیدآورد. و ابن مسعود آن‌ها را پرندگانی می‌داند که صیحه می‌کشیدند و بر اصحاب فیل، سنگ* می‌افکندند. خداوند طوفانی فرستاد که آن سنگ‌ها را با شدّت بر آنان می‌کوبید.

آشکارا خواهم افکندن سر اندر پای تو زانکه آمد دل بجان از عشق پنهان باختن

در ایران نیز این سفارشی‌سازی در نبود احزاب آزاد و سازمان‌های کنترل‌کننده به سرعت رنگی خشونت‌آمیز به خود گرفته و در دوره‌های مختلف تاریخی این کشور، ما شاهد تعطیلی روزنامه‌ها و به زندان افکندن و کشته شدن روزنامه‌نگاران فعال و مدافعان حقوق بشر بوده‌ایم. این‌ها در حالی است که در دو ماده از فصل سوم قانون مطبوعات ایران تصریح شده است که «در ایران مطبوعات حق دارند نظرات، انتقادهای سازنده، پیشنهادها، توضیحات مردم و مسولین را با رعایت موازین اسلامی و مصالح جامعه درج و به اطلاع عموم برسانند و همچنین هیچ مقام دولتی و غیردولتی حق ندارد برای چاپ مطلب یا مقاله‌ای درصدد اعمال فشار بر مطبوعات برآید یا به سانسور و کنترل نشریات مبادرت ورزد»

عمامه ای که فرسوده نشود آنست که بعلم علم مزین است و جامه ای که کهنه نگردد آنست که بطراز دانش مطرز است، اول تشریفی که در نهاد آدم افکندند که بدان مسجود ملک و محسود فلک شد جامه علم بود و علم آدم الأسماء کلها و هر که سر و علمناه من لدنا علما دانست، داند که اساس علم از مدار عرش رفیعتر است و از قرار فرش وسیعتر.

پس از مرگ هرمز، عرب‌ها از سوی شمال آغاز به ویران‌گری و به تاراج بردن شهرهای مرکزی شاهنشاهی کردند، حتی به ایالت پارس هم حمله کردند که زادگاه شاهان ساسانی بود. در همین اوقات، اشراف‌زادگان ایرانی فرزند ارشد هرمز دوم را کشتند، دومین فرزند او را کور کردند و سومین را به زندان افکندند (که بعدها به قلمرو رومی‌ها پناهنده شد). تخت پادشاهی برای شاپور دوم به ودیعه گذاشته شد. شاپور دوم فرزند نازاده شده یکی از زن‌های هرمز دوم بود که «در زهدان» مادر خود تاجگذاری کرد: تاج پادشاهی بر روی شکم مادرش گذارده شد. در حین جوانی او، مادرش و اشراف‌زادگان کشور را اداره می‌کردند. پیرو پا به سن گذاشتن شاپور دوم، او قدرت را به‌طور ظاهری در دست گرفت و خیلی زود ثابت کرد که یک حاکم فعال و کارا است.

خاک او پیش یار او کندند اشک ریزان به خاکش افکندند

بستردنی است هر چه بنگاشته ام وافکندنی است هر چه برداشته ام

خنده کردن، رخنه در قصر حیات افکندن است خانه دربسته باشد تا غمین باشد کسی

در پایان سال ۹ میلادی در نبرد جنگل توتبورگ در ۲۰ کیلومتری شهر کنونی اوزنابروک در آلمان؛ قبیله‌های همپیمان ژرمن چروسک، شات، بروکتر و مارس‌ها در جنگل کمین کردند و یک لشکر رومی به رهبری واروس را از میان بردند. این لشکر در برگیرنده سه لژیون، سه دسته سواره‌نظام شش گروه یاری‌رسان بر روی هم ۲۰ هزار مرد بود. واروس فرمانده رومی که شکست را قطعی دید با افکندن خود بر روی شمشیرش دست به خودکشی زد.

افکندن صید پیشه شاهین است بخشیدن صید کار شاهان باشد

او همچنین وظیفهٔ کلیسا را «خُرد کردن نیرومندان و پوچ کردن امیدهای بزرگ و به تردید افکندن لذت زیبایی، و تبدیل هرآنچه مردانه و پیروزگرانه و سروری-خواهانه است به سست‌رأیی و خودویرانگری، و نیز واگرداندن عشق به تمام آنچه زمینی است و عشق به فرمانروایی بر زمین، به نفرت از زمین و آنچه زمینی است» تعریف می‌کند.