افلاکی

خاک باشی گزید احمد از آن شاه معراج و پیک افلاکیست

در جفا پایمرد ایامی در ستم دستیار افلاکی

برافروخت چون قصر افلاکیان یکی قلعه، نامش دژ خاکیان

کرده باز این عید بر افلاکیان باب سرور نی مبارک مقدمش بر خاکیان تنهاستی

بدادند بوسه بدان پاک سر رسولان و افلاکیان مویه گر

تن خاکی ریاضت پیشه و خوار دل افلاکی اندر خلوت یار

مناقب‌العارفین تذکره‌ای است نوشتهٔ شمس‌الدین احمد افلاکی (درگذشتهٔ ۷۶۱ ه. ق) از مثنوی‌خوانان خانقاه مولویه در قونیه بود و سال‌ها مشغول گردآوری مطالب کتاب خود بوده و آن را در ده فصل به ترتیب در مناقب: بهاء ولد پدر مولوی، برهان‌الدین محقق ترمذی، مولوی (مولانا جلال‌الدین محمد بلخی)، شمس تبریزی، صلاح‌الدین زرکوب، حسام‌الدین چلبی، سلطان ولد، جلال‌الدین چلبی امیر عارف، شمس‌الدین چلبی امیر عابد، و نام‌های فرزندان آن‌ها تنظیم کرده‌است.

ای طایر افلاکی در دام تن خاکی از بهر دو سه دانه وامانده خرمن‌ها

به سبب شرح آداب و مراسم صوفیان در آن روزگار، کثرت اصطلاحات عرفانی و خانقاهی حائز ارزش فراوان و از منابع دست اول در این موضوع است. از منابع مهم افلاکی یکی هم رساله سپهسالار در مناقب حضرت خداوندگار است. نثر سلیس و روان کتاب نشان‌دهندهٔ نفوذ قاطع و شدید زبان و ادب فارسی در سدهٔ هشتم قمری در آسیای صغیر و میان ساکنان باسواد و درس خواندهٔ آن سرزمین است.

نور حقم در این تن خاکی نیم از خاک هستم افلاکی

آنرا که گهر خاکی با دعوی افلاکی بالای سپهر ار جای، در زیرزمین باید

ز رفتارش افلاکیان رنگها از او باز پس مانده فرسنگها