افغانستان

معنی کلمه افغانستان در لغت نامه دهخدا

افغانستان. [ اَ ن ِ] ( اِخ ) سرزمین افغان. ( فرهنگ فارسی معین ). از کشورهای آسیای مرکزی و بیشتر سرزمین آن کوهستانی است.
اوضاع طبیعی : افغانستان در مشرق ایران بین 29 و 38 درجه عرض جغرافیایی قرار گرفته و از شمال محدود است به ازبکستان و تاجیکستان و ترکمنستان و از شمال شرقی بچین محدود است و از مشرق به پنجاب هندوستان و از جنوب به پاکستان و از مغرب به ایران. افغانستان کشوری کوهستانی وقسمت عمده سطح آنرا برجستگیها پوشانیده است. از مشرق بمغرب و جنوب غربی بتدریج از ارتفاع متوسط زمین کاسته میشود و در جنوب غربی مجاور خاک ایران بزمینهای پست منتهی میگردد. کوهستان شمالی و مرکزی افغانستان دنباله خراسان ایران و بلندترین آنها هندوکش یا هند است و بهرحال کوه قسمت بزرگی از شمال شرقی و شمال افغانستان را پوشانیده و بلندترین قله آن تا 7421 متر ارتفاع دارد. افغانستان با توجه بوضع پستی و بلندیهای آن از لحاظ آب و هوا بسه منطقه تقسیم می شود:
الف : جلگه ها و مناطق گرمسیر مانند جلگه های مجاور سیستان و ایران و ناحیه ٔجلال آباد در مشرق که در تابستان بسیار گرم و در زمستان معتدل است.
ب : قسمت شمالی افغانستان مجاور با مرز ترکستان یعنی ناحیه مزارشریف که آنرا ترکستان افغانستان می گویند. این قسمت تحت تأثیر اقلیم صحرائی است. زمستان آن معتدل و تابستان آن گرم است. در تابستان بواسطه انعکاس اشعه خورشید بر روی ماسه های نرم زمین گرمای آن غیرقابل تحمل می شود.
ج : قسمتهای کوهستانی که زمستان بسیار سرد و تابستان معتدل دارد و در دو ماه آخر زمستان تمام این نواحی از برف پوشیده می شود و بادهای خشک از شمال می وزد و از درجه حرارت هوامی کاهد.
بهرحال چون افغانستان محصور به خشکیها و ازدریا دور است بیشتر رودهای آن در حوضه های داخلی جریان می یابد و به دریاچه ها و یا باطلاقهای داخل خشکی می ریزد. و بطور خلاصه حدود طبیعی کشور افغانستان بدین شرح است که از شمال به اتحاد جماهیر شوروی از مغرب به ایران از جنوب به بلوچستان و از مشرق بنواحی قبائل آزاد و از گوشه شمال شرقی با رشته باریک از پامیر بنام «وخان » و «سنکیانک » از ترکستان شرقی محدود و مماس است. و آن بین 29 درجه و 30 دقیقه و 38 درجه و 30دقیقه عرض شمالی و 60 درجه و 30 دقیقه و 75 درجه و 50 دقیقه طول شرقی نصف النهار گرینویچ واقع و مساحت سطح آن حدود 650 هزار کیلومتر مربع و دارای قریب دوازده میلیون تن سکنه است. پایتخت آن کابل و از شهرهای مهم آن هرات و قندهار است. حکومت آن مشروطه سلطنتی و دارای مجلس شورای ملی است. قانون اساسی آن در سال 1301 هَ. ش. تدوین شد و دوبار در سالهای 1307 و 1309 مورد تجدید نظر قرار گرفته و تنظیم شد. دین رسمی مردم اسلام و مذهب رسمی عمومی حنفی است. بیرق رسمی آن دارای رنگهای سیاه و سرخ و سبز که در وسط آن خوشه گندم و محراب و منبر قرار دارد.

معنی کلمه افغانستان در فرهنگ فارسی

کشوریست از شمال محدود به اتحاد جماهیر شوروی از مغرب به ایران از جنوب به بلوچستان و از مشرق به نواحی قبایل آزاد و از گوشه شمال شرقی با رشته ای باریک از پامیر بنام [ و خان ] و [ سنکیانک ] ( ترکستان شرقی ) مماس است و آن بین ۲۹ درجه و ۳٠ دقیقه و ۳۸ درجه و ۳٠ دقیقه عرض شمالی و ۶٠ درجه و ۳٠ دقیقه و ۷۵ درجه و ۵٠ دقیقه طول شرقی ( نصف النهار گرینویچ ) واقع است . مساحت سطح آن ۶۵٠٠٠٠ کیلو متر مربع و دارای قریب ۱۹۲۸٠٠٠٠ سکنه است . پایتخت آن کابل و از شهر های مهم آن هرات و قند هار است کشوریست کوهستانی که در آن گله داری می شود . رود های هریرود و هیرمند افغانستان را مشروب می سازند . حکومت این کشور تا ۱۹۷۳ م . پادشاهی بود . در این سال پادشاه خلع گردید و ژنرال داود خان حکومت جمهوری را اعلان نمود . در ۱۹۷۸ م . با رهبری نور محمد ترکی کودتایی نظامی صورت گرفت و وی رهبر کشور شد . اما در ۱۹۷۹ م . کودتای دیگری به وقوع پیوست . رهبر کودتا حفیض الله امین که همکار نزدیک ترکی بود در ۱۹۸٠ م . خود قربانی کودتای دیگری شد و حکومت به دست ببرک کارمل افتاد .

معنی کلمه افغانستان در دانشنامه آزاد فارسی

اَفغانِستان (Afghanistan)
مجسمه بودا، بامیان
موقعیت. کشور افغانستان در غرب آسیای مرکزی غربی و بین ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان در شمال، چین در شرق، پاکستان در شرق و جنوب، و ایران در غرب محدود می شود. مساحت این کشور ۶۵۲,۲۲۵ کیلومتر مربع است و شهر کابُل پایتخت آن است.سیمای طبیعی. افغانستان که بخش شرقی فلات ایران را تشکیل می دهد، سرزمین کوهستانی مرتفعی است که نواحی مرکزی و شمالی آن را دنبالۀ غربی کوه های مرتفع هندوکش فراگرفته و جلگۀ مرتفع سیستان در جنوب غربی آن جای دارد. ارتفاعات مرکزی یا کوه های هندوکش از شرق به وسیلۀ باریکه ای از فلات پامیر به کوه های قراقورم می پیوندد و در غرب به رشته کوه هایی چون بابا، سلیمان، سیاه کوه، و سفیدکوه تقسیم می شود و سرچشمه رودخانه های بسیاری را که به سه حوضۀ آمودریا (جیحون) در شمال، سیستان در جنوب غربی و سند در شرق تقسیم می شوند، تشکیل می دهد. کوه تیریچ میر، در مرز پاکستان با بلندی ۷,۶۹۰ متر؛ قلۀ شاه فولادی، در رشته کوه های بابا با ارتفاع ۵,۱۴۳ متر؛ و قلل بسیار دیگر که ارتفاعشان به بیش از ۴,۵۰۰ متر می رسد ازجمله نقاط مرتفع این کشور محسوب می شوند، ارتفاعات هندوکش در شرق، این کشور را از پاکستان جدا می کند و ارتباط زمینی افغانستان و پاکستان را فقط از طریق تنگۀ خیبر و نیز از حاشیۀ شرقی دشت ریگستان، در جنوب کشور، میسر می سازد. رودخانۀ هیرمند (هلمند)، که در حوضۀ سیستان قرار دارد و درازای آن به ۱,۴۰۰ کیلومتر می رسد، مهم ترین و طویل ترین رود این کشور است. این رود دشت ریگستان را که بیابانی برهوت است، از شمال دور می زند و پس از ورود به ایران به دریاچۀ هامون صابری می ریزد. رودخانۀ هریرود، دومین رود بزرگ و مهم این کشور، از دامنه های غربی کوه های بابا سرچشمه می گیرد، رو به غرب از کنار شهر هرات می گذرد و پس از تشکیل بخشی از مرز ایران در صحرای ترکمنستان ناپدید می شود. علاوه بر رودهای مزبور رودخانه های بَلخ، قٌندوز، پَنج شیر، کابُل، و مُرغاب نیز از دیگر رودهای افغانستان به شمار می آیند. کوه های افغانستان دره های پرآب فراوان دارند و بیشتر جمعیت این کشور در این نواحی، به ویژه در درۀ بسیار حاصل خیز رود کابل، به سر می برند. جلگه های شمالی که به حوضۀ آمودریا (جیحون) مشرف اند نیز از دیگر نواحی حاصل خیز و پرجمعیت افغانستان است و رودخانۀ آمودریا بخشی از مرز آن را تشکیل می دهد. غیر از بیابان های جنوب غربی، که اقلیمی خشک و کم آب دارند، دیگر نواحی کشور از پوشش گیاهی نسبتاً خوبی برخوردارند و ارتفاعات را گاه جنگل های انبوهی از نوع درختان سرو، صنوبر، کاج ، گردو، و بلوط که وسعت آن ها به دو درصد وسعت کشور می رسد، فراگرفته است. پستانداران بزرگی مانند ببر، خرس، آهو، و پلنگ در این نواحی زندگی می کنند و همراه با انواع پرندگان، حیات وحش افغانستان را تشکیل می دهند. افغانستان از نظر تقسیمات کشوری به ۳۰ بخش یا ولایت تقسیم شده و کابل، هرات، مزارشریف، قندوز، جلال آباد، و قندهار ازجمله شهرهای مهم آن به شمار می روند. افغانستان از نظر اقلیم جزء سرزمین های کم آب و نوسان دمای آن زیاد و چشم گیر است. بارندگی این کشور اندک است و موسم آن از آذر تا فروردین به درازا می کشد و زمستان های بسیار سرد و پربرف و یخبندان دارد. میانگین دمای شهر کابل در دی ماه۲.۸ـ درجۀ سانتی گراد و در تیرماه۲۴.۵ درجه سانتی گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۳۳۸ میلی متر می رسد.
اقتصاد. افغانستان تحت تأثیر جنگ ها و نا آرامی های داخلی به شدت آسیب دیده و در ردیف فقیرترین کشورهای جهان جای گرفته است. شبکه های آبیاری آن در طول جنگ ویران شده و سدهای معدودی که تا قبل از ناآرامی ها ساخته شده بودند قابلیت خود را از دست داده و از بازدهی الکتریسته و کشاورزی بازایستاده اند. راه ها و پل ها ویران شده و رساندن محصولات به بازار مصرف با دشواری روبه رو شده است؛ با این حال، گندم و غلات ضرورت طبیعی خود را از نظر مصرف داخلی همچنان حفظ کرده و همراه با برنج، میوه، و پنبه کمابیش کشت می شوند و دامداری و نگهداری احشام به منظور تأمین گوشت و حمل و نقل نیز در سطحی ابتدایی و محدود رواج دارد. گاز طبیعی عمده ترین ذخیرۀ زیرزمینی این کشور است و کانی هایی چون آهن، زغال، مس و باریت و بعضی معادن دیگر استحصال کامل نشده و فقط به استخراج و بهره برداری سطحی و اندک از آن ها اکتفا شده است. با این که رودخانه های متعددی در این سرزمین جریان دارد، استفاده از نیروی برقابی هنوز معمول نیست و آن هایی که از قبل موجود بوده اند نیز باید تعمیر یا تکمیل شوند. در حال حاضر عمده ترین فعالیت صنعتی این کشور تولید منسوجات کتانی و پشمی است و صنایع دستی سنتی و قالی بافی همانند گذشته رواج دارند و ازجمله اقلام صادراتی افغانستان به شمار می روند. این کشور راه آهن و رودخانۀ قابل کشتی رانی ندارد و حمل و نقل و ترابری فقط از راه های زمینی و هوایی میسر است.
حکومت و سیاست. انتخابات عمومی افغانستان در اکتبر ۲۰۰۴ برگزار شد و حامد کرزای، با کسب بیشترین آرا، به سمت ریاست جمهوری این کشور انتخاب و سرپرستی هیئت دولت را عهده دار شد.
مردم و تاریخ. آمار دقیقی از جمعیت کشور افغانستان در دست نیست، و جمعیت آن طبق برآوردهای تقریبی حدود ۳۱,۴۱۲,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به۴۸.۲ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد جمعیت این کشور حدود ۳.۳ درصد است و پشتون ها ۳۸ درصد و تاجیک ها ۲۵ درصد از جمعیت قومی آن را تشکیل می دهند. اکثر جمعیت افغانستان مسلمانند و حدود ۸۰ درصد از مردم آن در روستاها به سر می برند و زبان رسمی آنان فارسی دَری و پشتو است. میانگین امید به زندگی در این کشور ۴۶ سال است و حدود ۳۵ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. افغانستان به سبب دارا بودن موقعیت استراتژیک و قرار داشتن سر راه مشرق زمین به هند، و نیز در دست داشتن تنگۀ تاریخی خیبر از دیرهنگام مورد توجه قدرت های بزرگ و کاروان های تجارتی بوده است. این سرزمین در قرن ۶پ م ضمیمۀ امپراتوری هخامنشی شد و پس از فروپاشی هخامنشیان تحت استیلای اسکندر مقدونی و جانشینانش قرار گرفت. در ۱۳۵پ م به امپراتوری اشکانیان و سپس به ساسانیان پیوست. در قرن ۷م به تصرف مسلمانان درآمد و مردم آن به آیین اسلام گرویدند. سلسله غزنویان در قرن ۴ق در همین سرزمین تأسیس شد. در قرن ۷ق به دام یورش های وحشیانه و ویرانگر چنگیزخان مغول و جانشینانش افتاد، سپس به تصرف تیمور درآمد. جانشینان تیمور سال ها بر آن فرمانروایی کردند و پس از تیموریان مدتی کوتاه نوبت به شیبانیان ازبک رسید و با ظهور صفویه این سرزمین به ایران پیوست. افغان ها با استفاده از ضعف اواخر دورۀ صفویه، مدتی کوتاه بر ایران فرمانروایی کردند و به دست نادرشاه افشار سرکوب شدند. پس از قتل نادرشاه (۱۱۶۰ق/۱۷۴۷م) احمدخان ابدالی، از سرداران نادرشاه که از خاندان سدوزایی بود، به سلطنت افغانستان رسید و اعلام استقلال کرد. خاندان سدوزایی را دوست محمدخان بارکَ زایی برانداخت و افغانستان به صحنۀ مبارزات سیاسی امپراتوری های روس و انگلیس مبدل شد. دوست محمدخان بارک زایی با حمایت انگلیسی ها موقعیت خود را مستحکم کرد و جانشینانش تا ۱۹۷۳ بر افغانستان حکومت کردند. محمد ظاهرشاه، آخرین شاه از خاندان بارک زایی، در کودتای ژنرال محمد داوودخان (۱۹۷۳) سرنگون و نظام جمهوری بر کشور افغانستان حاکم شد. داوودخان به دست کودتاچیان سرنگون شد و دولت های کودتا که عمرشان هر کدام کوتاه بود تا ۱۹۸۲ بر این سامان حکومت کردند. در ۱۹۸۲ ارتش اتحاد جماهیر شوروی ظاهراً به دعوت ببرک کارمل، رئیس جمهور وقت کشور، به افغانستان وارد شد و کشور مزبور را اشغال کرد. مسلمانان افغان که از حمایت امریکا، ایران، پاکستان، و عربستان بهره مند بودند، به شدت با اشغالگران مبارزه کردند و ارتش اتحاد جماهیر شوروی را پس از شش سال از افغانستان بیرون راندند و ژنرال نجیب الله را، که از حمایت اتحاد شوروی برخوردار بود، در ۱۹۹۲ دستگیر و اعدام کردند و بدین ترتیب، دوران اغتشاش و جنگ های داخلی و ناامنی که از مدتی پیش آغاز شده بود، شدت گرفت. در ۱۹۹۵ گروه سیاسی جدیدی با نام طالبان، که ظاهراً از طرف پاکستان حمایت می شد، در صحنۀ مبارزات افغانستان ظاهر شد و مسیر مبارزات را عوض کرد. آنان درصدد برقراری حکومت اسلامی در افغانستان برآمدند و در ۱۹۹۶ کابل را تصرف کردند و به مرور بر بیشتر نواحی افغانستان استیلا یافتند. تعصب های بی جا و افراط گری های نامعقولِ طالبان، انتقاد جهانیان را علیه آنان برانگیخت. امریکا از فرصت استفاده کرد و در ۲۰۰۲ با حمله به افغانستان قوای نظامی خود را در این کشور پیاده کرد. پس از چند هفته بمباران و حملات هوایی سخت طالبان سرنگون شد و دولت حامد کرزای بر سر کار آمد.

معنی کلمه افغانستان در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] افغانستان یکی از کشورهای اسلامی است. این کشور تاریخ مشترکی با برخی از کشورهای همسایه اش به ویژه با تاریخ کشور ایران دارد.
آغاز پادشاهی احمد شاه ابدالی در سال میلادی، آغاز تاریخ مستقل افغانستان است. تا پیش از این تاریخ، این کشور تاریخ مشترکی با برخی از کشورهای همسایه اش به ویژه با تاریخ کشور ایران دارد. مهمترین تغییرات جغرافیایی افغانستان پس از این تاریخ عبارت است از: ۱ پیوستن هرات به افغانستان در معاهده پاریس در سال؛ ۲ جدایی بلوچستان در سال؛ ۳ جدایی نیمی از پشتونستان در معاهده دیورند در سال. از تاریخ تا زمان استقلال در سال، افغانستان زیر سلطه دو امپراتوری آن دوران یعنی بریتانیا و روسیه بود. یک دوره کوتاه مدت دموکراسی و آزادی خواهی که از سال آغاز شده بود با کودتای کمونیستی به پایان رسید. در سال، یک نیروی خودجوش و چریکی به نام مجاهدین (که متشکل از گروههای مختلف اسلامی بود)، شکل گرفت و رژیم کمونیستی ساله را شکست داد. البته مجاهدین موفق به تشکیل دولت ملی نشدند و جای آنها را طالبان که از حمایت مادی و معنوی پاکستان سود می برد، گرفتند. طالبان نتوانست بقایای مجاهدین را که علیه آنها مقاومت می کردند به طور کامل سرکوب نماید. رژیم طالبان با حمله ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا از هم پاشید. از سال میلادی و بعد از کنفرانس بن در اثر توافق گروه های افغان، دولت موقت به رهبری حامد کرزای روی کار آمد. حکومت در دسامبر میلادی به ریاست جمهوری حامد کرزای شکل گرفت و در دسامبر، مجلس قانون گذاری آن را تکمیل کرد.
موقعیت جغرافیایی
سرزمین افغانستان در طول تاریخ گلوگاه تهاجم به هند بوده است. جنگجویان بسیاری چون «اسکندر مقدونی» و «تیمور گورکانی» از پیچ و خم کوه ها و دره های این کشور خود را به هندوستان رسانده اند. علاوه بر این، تا قبل از کشف راه های آبی در قرون جدید و توسعه راههای هوایی، خط مسیر بازرگانی شرق و غرب راه ابریشم بود که از دشت شمال این کشور عبور می کرد. این راه محل عبور کاروان های جاده ابریشم از این سرزمین بوده که عموما از طریق قندهار به هند و از طریق بلخ به چین می رفت. افغانستان از نظر جغرافیایی بین تا درجه شرقی و بین تا درجه شمالی قرار دارد و مساحت آن/ کیلومتر مربع است که از نظر مساحت در جهان مقام چهلم و در قاره آسیا جایگاه یازدهم را دارا می باشد. مرزهای افغانستان کیلومتر است که مرزهای مشترک آن عبارتند از: ایران (غرب): کیلومتر؛ ترکمنستان (شمال): کیلومتر؛ ازبکستان (شمال): کیلومتر؛ تاجیکستان (شمال): کیلومتر؛ چین (شرق): کیلومتر؛ پاکستان (جنوب): کیلومتر. افغانستان دارای آب و هوای حاره ای، تابستان گرم و زمستان سرد، و از جمله کشورهایی است که محصور در کوهستان ها و خشکی ها می باشد. مناطق مختلف این کشور اغلب پوشیده از کوه است اما در جنوب و جنوب شرقی مناطق پستی نیز وجود دارد. بلندترین نقطه: قله نوشاخ به ارتفاع/ متر از سطح دریا و پست ترین نقطه رود آمودریا به ارتفاع متر از سطح دریا است.
منابع طبیعی
از نظر منابع طبیعی در افغانستان می توان به گاز طبیعی، نفت، زغال سنگ، مس، کرومیت، طلق () (clat نوعی کانی شفاف به رنگ های سفید و سبز و خاکستری)، سولفات باریم، گوگرد، سرب، روی، سنگ آهن، نمک طعام و سنگ های قیمتی (گوهر) و اورانیوم اشاره کرد.
محیط زیست
...
[ویکی شیعه] افغانستان، با نام رسمی جمهوری اسلامی افغانستان، و پایتختی کابل، در ۲۷ مرداد ۱۲۹۸ هـ.ش (۱۹ اوت ۱۹۱۹ م.) از انگلستان اعلام استقلال کرد. ۸۰ درصد مردم افغانستان سنی، ۱۹ درصد شیعه و یک درصد پیرو ادیانی مانند هندو، سیک و مسیحیت هستند. جمعیت تقریبی افغانستان در سال ۲۰۱۵، ۳۲ میلیون نفر است. پرجمعیت ترین شهرهای افغانستان، کابل، قندهار، هرات، مزار شریف و جلال آباد است.
این کشور ۶۵۲،۸۶۴ کیلومتر مربع مساحت دارد. پاکستان از جنوب و شرق، ایران از غرب، تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان از شمال، و چین از شمال شرقی، همسایگان افغانستان هستند. نیمی از مردم افغانستان به زبان فارسی دری، ۳۵ درصد به زبان پشتو، ۱۱ درصد ترکی و بقیه به زبان های دیگر سخن می گویند. اقوام ساکن در افغانستان، پشتون، تاجیک، هزاره، ازبک و... هستند.
اسلام، دین رسمی افغانستان است. فقه حنفی و فقه شیعه، مبنای رسیدگی محاکم در افغانستان است، به شرط آنکه نتوان طبق قانون اساسی و سایر قوانین، حکم صادر کرد. در قانون اساسی مصوب سال ۱۳۸۲، برای اولین بار، مذهب شیعه در افغانستان به رسمیت شناخته شد. بیشتر شیعیان افغانستان، در هزاره جات ساکن اند.
[ویکی اهل البیت] افغانستان، اگرچه به عنوان یک کشور دارای تاریخی جدید است؛ اما این سرزمین از لحاظ قدمت تاریخی، یکی از کهن ترین کشورهای جهان به شمار می رود. سرزمین افغانستان امروزی بدلیل قرارگرفتن در مسیر جاده ابریشم محل پیوندگاه تمدن های بزرگ جهان بوده و در طول قرن ها، قشرهای پیاپی از هویت ها، فرهنگ ها و باورها سرزمینی را که امروزه افغانستان نامیده می شود، بازشناسانده اند.
این موقعیت مهم و حساس ژئواستراتژیکی و ژئوپولیتیکی افغانستان در شکل دادن موزائیکی غنی از فرهنگ ها و تمدن های بزرگ همچون ایرانی، یونانی، بین النهرینی و هندی در این کشور نقش مهمی داشته است و میراث فرهنگی باستانی این کشور را ترسیم می کند: از پیکره های یونانی-بودایی گندهارا گرفته تا نگاره هایِ دیواریِ مغاره های بامیان و تا نقوش تذهیب و خوشنویسی که زینت بخش بناهای دوران نخستین اسلامی هستند.
از عصر پارینه سنگی و طی دوره های تاریخی، مردم افغانستان یا همان ایرانیان شرقی باستان، جایگاه عمده ای در معرفی و گسترش ادیان جهانی و نقش مهمی در بازرگانی و داد و ستد داشته و گهکاه کانون مسلط سیاسی و فرهنگی در آسیا بوده اند. از این رو افغانستان در طول تاریخ گلوگاه یورش مهاجمین و جهان گشایان بوده که ردپای آن ها هنوز در گوشه و کنار این سرزمین دیده می شود. افغانستان کنونی به عنوان جزئی از ایران باستان در طول تاریخ درازمدت خود شاهد حکومت های بسیاری از جمله هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان، امویان، عباسیان، صفاریان، سامانیان، غزنویان، غوریان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول، تیموریان، گورکانیان، صفویه و افشاریه بوده است.
در سال ۱۱۲۶ احمدشاه درانی که از سرداران نادرشاه افشار بود، پس از مرگ او بر ناحیه شرقی فلات ایران (خراسان) مسلط شده خود را امیر خراسان خواند. افغانستان چندی پس از استقلال، زیر سلطه بریتانیا درآمد. از زمان استقلال افغانستان در سال ۱۲۹۸، این کشور دو بار توسط امپراتوری بریتانیا اشغال گردید و تا زمان اعلان استقلال آن توسط امان الله خان در ۱۲۹۸ (۱۹۱۹ م.) سیاست خارجی افغانستان زیر نظر مستقیم امپراتوری بریتانیا بود.
واژه افغانستان به عنوان نام یک کشور در سال ۱۳۰۲ و در قانون اساسی امان الله شاه به تصویب رسید. آغاز پادشاهی امان الله شاه در سال ۱۳۰۲ آغاز تاریخ مستقل افغانستان است. تاریخ پیش از این زمان عبارت از تاریخ مشترک افغانستان با ایران است.
از زمان استقلال افغانستان در سال ۱۲۹۸، این کشور دو بار توسط امپراتوری بریتانیا اشغال گردید و تازمان اعلان استقلال آن توسط امان الله خان در ۱۲۹۸ سیاست خارجی افغانستان زیر نظر مستقیم امپراتوری بریتانیا بود. پس از اعلام استرداد استقلال افغانستان، این کشور روابط مستقیم خود را با کشورهای دیگر برقرار ساخت. یک دوره کوتاه مدت که به نام دهه دموکراسی نامیده می شود در این کشور در ده سال پایانی دوره پادشاهی محمد ظاهرشاه به وجود آمد و با کودتای سال ۱۳۵۲ داوود خان به پایان رسید. داوود خان پسر کاکای محمد ظاهرشاه آخرین پادشاه افغانستان بود و خودش اولین رئیس جمهور کشور گردید. در سال ۱۳۷۳ یک نیروی خودجوش و چریکی به نام مجاهدین در این کشور شکل گرفت که رژیم کمونیستی ۱۴ ساله را شکست داد.
مجاهدین موفق به تشکیل دولت ملی نشدند و جای آنها را طالبان که از حمایت مادی و معنوی پاکستان و عربستان سعودی سود می برد، گرفت. طالبان نیز نتوانست بقایای مجاهدین را که علیه آنها پایداری می کردند، به طور کامل سرکوب نماید. رژیم طالبان در سال ۱۳۸۰ با حمله ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده آمریکا از هم پاشید.
[ویکی حج] افغانستان کشوری مسلمان نشین در غرب آسیا است. سرزمینی است با مساحت 649000 کیلومترمربع که با تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان و پاکستان و چین و ایران همسایه است.
از نظر تاریخی، این سرزمین بخشی از شرق ایران بوده و مرکز حکومت سلسله غزنوی و سلسله تیموری در این سرزمین قرار داشته است. بدین ترتیب، تاریخ حجگزاری آن نیز با تاریخ حجگزاری ایرانیان مرتبط است. برخی گزارش های پراکنده از حضور حاجیان شهرهای این سرزمین در منابع تاریخی منعکس شده است. از جمله از حضور برخی از شیعیان نزد امامان در مدینه پس از حج گزاری و بازگشت از مکه یاد شده است.
حج گزاری مسلمانان افغانستان در دوران معاصر مدتی طولانی به دلیل جنگ های داخلی و نبود حاکمیت مرکزی از رونق افتاده بود اما پس از فروپاشی حکومت طالبان به سال 1380ش. و تشکیل دولت جدید، تحولی در حج گزاری مردم افغانستان پدید آمد.
[ویکی فقه] افغانستان (کتاب). کتاب افغانستان ؛ مجموعه مقالات به نگارش گروهی از پژوهشگران می باشد که توسط سعید ارباب شیرانی و هوشنگ اعلم به ترجمه رسیده است. این کتاب که شامل خطابه ها و مقالات در زمینه افغانستان است به جغرافیا ، تاریخ و زبان های مردم این سرزمین پرداخته است.
سرزمین کوهستانی افغانستان با مساحت ۶۵۰۰۰۰ کیلومتر مربع در شرق و شمال شرقی کشور ایران، بخشی از فلات ایران و همواره پارهای جدا ناشدنی از پیکره فرهنگ ایرانی محسوب می شود. کتاب حاضر با هدف این که مطالب کتاب دربردانده مطالب علمی و دانشگاهی و مبتنی بر مدارک معتبر و گاه پژوهش های میدانی که جنبه های گوناگون افغانستان را از ویژگی های طبیعی؛ شامل آب و هوا ، چهره زمین ، پوشش گیاهی و... می شود، تا خصوصیات انسانی اعم از تاریخ ، فرهنگ، وضع حکومتی و... را در بر گیرد، جمع آوری گشته است. کتاب افغانستان دربردارنده مقالات دائره المعارفی درباره افغانستان از دائره المعارف ایرانیکا است. کتاب با فهرستی از مطالب و سپس مقدمه ای از سوی بنیاد دائره المعارف اسلامی پیرامون سرزمین کوهستانی افغانستان و مقاله های مطرح شده در کتاب، آغاز می گردد. سپس متن این مقاله ها ذکر شده اند. کتاب شامل ۱۲ مقاله و یک تکمله و نمایه می باشد. در پایان هر مقاله منابع آن مقاله ذکر شده است.
گزارش محتوا
۱. در مقاله (جغرافیا) از مناطق طبیعی افغانستان، دریاچه ها، زمین شناسی، انواع خاک ، پوشش گیاهی و مسائلی از این دست اشاره شده است. ۲. در مقاله گیاهان و جانوان از اوضاع زیست بومی و ماهی ها و دوزیست تان و خزندگان ، پرندگان ، پستانداران این منطقه مطالبی ارزنده را مطرح کرده است. ۳. در مقاله قوم نگاری به قومیت های این منطقه که شامل: پشتون ، تاجیک ها، فارسیوان، قزلباش، هزاره، ایماق، مغول ، ازبک ، ترکمن ، قرقیز، نورستانی، کوهستانی، نورستانی، براهویی، گلچه، بلوچ ، گجر، جت، عرب ، سیک و یهود اشاره نموده است. غالب مذاهب این مناطق، از اقوام سنی حنفی می باشند. ۴. در مقاله ای که تحت عنوان زبان ها می باشد، از زبان های ایرانی که شامل پشتو ، فارسی و بلوچی می شود، نام می برد، همچنین از دیگر زبان ها و وضع زبان شناختی این منطقه نام می برد. ۵. در مقاله ای به نام پشتو، از پراکنگی جغرافیایی، نام و گویش های مردم افغانستان سخن به میان آمده است. همچنین از تکامل آوایی، ریخت شناسی، واژگان و موقعیت پشتو در زبان های ایرانی مطالبی ذکر گردیده است.۶. در مقاله پراچی از پراکندگی جغرافیایی و جایگاه این زبان در میان زبان های ایرانی از دیدگاه تاریخی سخن می گوید.۷. در مقاله باستان شناسی، کشورهای مختلفی که به این سرزمین آمده و به حفاری و کند و کاو در این منطقه پرداخته اند و دانشمندانی که به مطالعه درباره این کشور پرداخته و دوره های مختلفی که بر آن گذشته است، اشاره می شود.۸. از جمله مقالات مطرح شده در کتاب مقاله هنر پیش از اسلام و ادبیان و تاریخ سیاسی و قوه اجرایی است که مروری بر هنر پیش از اسلام در افغانستان، پادشاهان و سلسله سدوزایی و دوره دوست محمد و شیر علی، دوره عبدالرحمان، حبیب الله و امان الله و دوره نادر شاه، محمد ظاهر شاه و داوود خان، می باشد.
ویژگی های کتاب
۱. از ویژگی های این اثر این که علاوه بر اطلاعاتی که مستقیما در اختیار خواننده می گذارد، به لحاظ فهرست مفصلی از منابع ارزشمند و گاه کم نظیر که در مجموع بخش های کتابشناسی پایان مقالات عرضه می دارد، در خور اهمیتی به سزاست. ۲. دیگر این که در برخی مقالات؛ از جمله قوم نگاری، زبان ها، پشتو و باستان شناسی ، نویسندگانی؛ چون دوپری و مورگنستیرنه، به پژوهش های میدانی و دست اولی دست یازیده اند که پشتوانه در خور اعتنایی برای آگاهی های داده شده در این مقالات است.
وضعیت کتاب
...

معنی کلمه افغانستان در ویکی واژه

کشوری در مرکز قاره آسیا و همسایه شرقی ایران با اکثریت قوم افغان. افغانستان اقوام و قبایل متعدد دارد از جمله پشتون که جملگلی به زبان هند و اروپایی متکلم و در آیین فِرَق اسلامی هستند.

جملاتی از کاربرد کلمه افغانستان

وی در سمت‌های مختلفی از جمله مشاور رئیس‌جمهور، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی، عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران و سفیر ایران در ایتالیا و افغانستان فعالیت کرده‌است.
از تیم‌هایی که در آن بازی کرده‌است می‌توان به تیم ملی فوتبال افغانستان اشاره کرد.
سکاها و پارت‌ها با وجود آنکه اقوام جسوری بودند اما به دانش و فرهنگ کمتر توجه داشتند و اثر مهمی از این زمینه از خود بجا نگذاشتند؛ در حالی که موج بعدی حملات شمالی که معروف به قبایل یوچه بودند و امپراتوری کوشانی را اساس گذاشتند، نقش مهمی در بلند سطح دانش و اقتصاد افغانستان انجام دادند.
تو خود از تبت و ایران و ز افغانستان ساختی پیش ره خصم بنائی سه دری
حکومت شوروی مشکوک می‌شود که ایران می‌خواهد بخشی از خاک هرات را ضمیمه کشور خود نماید و یک هشدار قطعی مبنی بر عدم این کار به آن کشور صادر می‌کند. جنگ در شمال افغانستان باعث برخی تاخت و تازها در قلمرو روسیه نیز می‌گردد و در نتیجه روسیه بعضی اقدامات پیش‌گیرانه را در پیش می‌گیرد اما مداخله نظامی نمی‌کند.
نظریات سازنده او در زمان امیر شیر علی خان، پادشاه افغانستان باعث پیشرفت‌های شگرفی در زمینه‌های مختلف از جمله بلند بردن آگاهی عامه می‌شود.
احمد ضیاء سراج در 20 حوت 1356 در شهر کابل، افغانستان به دنیا آمد، فامیل او تاریخچه چشم‌گیر حضور در نظام افغانستان را دارا میباشند، چنانچه پدر او یکی از جنرالان اردو دولت اسلامی افغانستان بود. احمد ضیاء سراج در سال 1381 شامل ریاست عمومی امنیت ملی جمهوری اسلامی افغانستان گردید، در طول دو دهه؛ ایشان در پست‌ها و سطوح مختلف ریاست عمومی امنیت ملی جمهوری اسلامی افغانستان خدمت کرده است.
پشتون‌ها پیش و بهنگام حاکمیت راج بریتانیا در شهرهای گوناگون خاور رود سند ساکن شده‌اند. این شهرها شامل کراچی، لاهور، راولپندی، بمبئی، دهلی، کلکته، روهیلکند، جیپور و بنگلور می‌شوند. تبار ساکن شدگان به پشتون‌های افغانستان امروزی و پاکستان (راج بریتانیای پیش از ۱۹۴۷) می‌رسد. آن‌ها در بعضی از مناطق هند گاهی، به کابلی والا شناخته می‌شوند.
احمد خسرو (زادهٔ ۶ فوریهٔ ۱۹۸۲) یک بازیکن فوتبال اهل افغانستان است.
الفنستون، محقق نامور انگلیسی، هنگامی که جامع‌ترین کتابش را در مورد افغان‌ها می‌نوشت، ضمن بحث در بارهٔ افغان‌های جنوب غرب، از احمدشاه درانی به‌عنوان مؤسس افغانستان معاصر چنین یاد می‌کند:
بسیاری از چهره‌ها درون طالبان عموماً با ادامه یافتن قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان موافقند، که احتمالاً به عنوان پایه دولت جدید قابل استفاده است چرا که مخالفت‌هایشان با حکومت سابق ماهیت مذهبی و نه سیاسی داشته. در ۲۰ اوت، عبدالغنی برادر از قندهار وارد کابل شد تا مذاکرات رسمی را با شورای هماهنگی برای ترکیب و ساختار حکومت جدید شروع کند.