اعرج

امامزاده سلطان میراحمد امامزاده ایست در شهر کاشان. آرامگاه این امامزاده که گفته می‌شود نسبش به موسی کاظم می‌رسد (احمد میرزاده فرزند موسی ابو احمد ضیاالدین فرزند احمد ابو ناصر قمرالدین فرزند موسی ابو احمو شهاب الدین فرزند احمد ابو عبدالله النقیب فرزند محمد الاعرج فرزند احمد النقیب فرزند موسی المبرقع فرزند امام جواد می‌باشد) دارای صحن و ایوان و بارگاه و رواق‌های بزرگ و گنبد مخروطی شکل است. کاشیکاری‌های جلوی ایوان بزرگ و دو مناره طرفین آن در دورهٔ قاجار تعمیر و بازسازی شده است. گور امامزاده درون ضریحی مزین بوده است، ولی در اوایل سدهٔ کنونی آن ضریح دزدیده شده است. فقط روی ازاره‌های درون رواق‌ها تعدادی از کاشی‌های دوران صفوی باقی مانده است.

عذر پنجم آن که کسی معروف بود به نامی که آن نام عیب بود چون: اعمش و اعرج و غیر آن که چون معروف شده باشد از آن رنجور نشود. اولیتر آن باشد که نامی دیگر گویند، نابینا را بصیر و چشم پوشیده گویند و مانند این.

هم درین مجلس شیخ گفت کاغذ و دوات بیارید، بیاوردند. به بوالحسن اعرج ابیوردی اشارت کرد و او کاتب شیخ بود،گفت بنویس! او بنوشت:

روزی [در اسکندریه] نزد او [برهان‌الدین اعرج] رفته بودم. گفت به نظرم تو سیاحت و جهانگردی را خیلی دوست داری. گفتم آری دوست دارم. لیکن آن روز اصلاً به خاطر من نمی‌گذشت که تا اقصی بلاد چین و هند خواهم رفت. شیخ گفت: به خواست خدا چنین مقدر است که تو برادرم فریدالدین را در هند و برادرم رکن‌الدین زکریا را در سند و برادرم برهان‌الدین را در چین زیارت کنی. می‌خواهم سلام من به ایشان برسانی. من از سخن در شگفت شدم اما همین گفتار، خیال مسافرت به آن نقاط را در دل من انداخت و سرانجام پیش‌بینی شیخ درست در آمد. چه من در مسافرت‌های خود، هر سه تن مذکور را زیارت کردم و سلام او را به ایشان رسانیدم.

بر فکر او چشم تقدیر، اکمه بر هوش او پای تدبیر، اعرج

امامزاده سیدمحمود بن ابو احمد عمران ملقب به قطب الدین بن ابو محمد فخرالدین مکنی به ابو جعفر بن ابو عبدالله احمد بن ابوالحسن موسی بن ابو عبدالله احمد نقیب بن ابو علی محمد اعرج بن ابوالمکارم احمد بن ابو احمد موسی مبرقع بن محمد جواد التقی

شیخ الاسلام گفت: که فرا شیخ بوعبداللّه باکو گفتم: هیچ شنیدهٔ، کی کسی در سماع برفت؟ گفت: شنیده خواهی یا دیده؟ گفتم: دیده تای چند بگفت، آنگاه گفت: ازین همه عجبتر دیدم، لنگ بدو پای در سماع برخاست بپای درست، و بنشست لنگ. گفتم: کی بود؟ گفت: علی اعرج هاشمی ببغداد دعوت بود، گوینده چیزی برخواند. وی برپای خاست بپای درست رقص بکرد و بنشست بمقعد. گفتم ویرا: دانی که چه می‌خواندند؟ گفت دانم این دو بیت «بگفت، و آن دو بیت اینست».

گه معراج فکر او کواکب در عروج اعرج گه تقدیر وصف او عطارد در بیان ابکم

انا فی العشق آیه فاقرونی علی الملا امه العشق فاعرجوا دونکم سلم الهوی

فان لامنی القوم قلت اعذروا فلیس علی اعرج من حرج

و قال حمید الاعرج: حسبت القرآن بالحروف فوجدت النّصف عند قوله فی سورة «الکهف». قال: إِنَّکَ لَنْ تَسْتَطِیعَ مَعِیَ صَبْراً الّذی بعده وَ کَیْفَ تَصْبِرُ. و قال غیره من المتقدّمین: وجدت النّصف عند قوله: وَ لْیَتَلَطَّفْ فاللّام فی النّصف الاوّل و الطّاء و الفاء فی النّصف الثّانی. و قال جماعة من القرّاء: النّصف عند قوله: لَقَدْ جِئْتَ شَیْئاً نُکْراً.

با جاه عریضش خرد پیر، یک اعرج در ستر رفیعش فلک ثابته، حیران

لا أُقْسِمُ لا خلاف بین النّاس انّ معناه: اقسم، و اختلفوا فی تفسیر لا فقیل: هی تأکید للقسم کقول العرب: لا و اللَّه لأفعلنّ کذا. لا و اللَّه ما فعلت کذا. و قیل: انّها صلة کقوله تعالی: لِئَلَّا یَعْلَمَ أَهْلُ الْکِتابِ ای لان یعلم اهل الکتاب و قیل: هی ردّ علی منکری البعث، فانّها و ان کانت رأس السّورة فالقرآن متّصل بعضه ببعض کلّه کالسّورة الواحدة و المعنی: لیس الأمر کما قلتم: اقسم بیوم القیامة أنّکم تبعثون. قرأ الحسن و الاعرج و ابن کثیر فی روایة القوّاس عنه لا أُقْسِمُ بِیَوْمِ الْقِیامَةِ بلا الف قبل الهمزة.

سید یحیی ابوزکریا بن ابی‌عمران موسی بن حسن امیر بن ابی‌الحسن موسی‌الاعرج بن جعفر‌الجمال بن ابی‌جعفر محمد بن ابراهیم اکبر بن محمد‌الیمانی بن عبیدالله بن موسی کاظم امامزاده یحیی ابوزکریا فرزندی به نام سید علی داشت که از او سید محمد و در نتیجه، ابوعبدالله محمد النقیب بن احمد العلوی بن ابراهیم بن برهان‌الدین بن محمد به وجود آمد.