اصح

باستان‌شناسان برحسب حدس و گمان، چندین غار را منسوب به اصحاب کهف دانسته‌اند که هیچ‌کدام به عنوان غار اصلی اثبات نشده‌اند.

وی از اصحاب محمد بن حسن شیبانی و از راویان جریر بن عبدالحمید رازی (م ۱۸۸ق) است. او را از عقلای اهل ری و از محدثان مورد اعتماد شمرده‌اند. ذهبی در «تاریخ الاسلام» و ابن حجر در «لسان‌المیزان» سال مرگ وی را پس از ۲۶۰ ق ذکر کرده‌اند.

جاودان رستم اگرنام رسول واصحاب برسرنامۀ گفتارم عنوان گردد

بگو تا نماند کسی درسرای زاصحاب و یاران فرخنده رای

او در آخرین وصایایش، پس از آن‌که عبدالمومن را به عنوان امیرالمؤمنین ملقب کرد، از اصحاب خواست که تسلیم و فرمانبردار او باشند. چون عبدالمومن از قبیله‌ای دیگر بود، اصحاب از بیم افتراق کلمه و مخالفت احتمالی قبایل مصامده، تا ۳ سال وفات ابن تومرت را پنهان نگه داشتند و مردم می‌پنداشتند که وی هنوز بیمار است؛ اما سرانجام در ۵۲۷ قمری مرگ وی را اعلان کردند.

این کتاب در زمان سلطان محمود غزنوی نوشته شده و به مناسبت لقب یمین‌الدوله محمود، به یمینی نامدار شد. انشای کتاب بسیار مشکل و با نثری سنگین و متکلف بوده که فهم کتاب را دشوار می‌کرد. به همین دلیل در سده ۷ق، ابوالشرف ناصح جرفادقانی (گلپایگانی) شرحی بر کتاب نوشت و همزمان نیز کتاب به فارسی هم ترجمه شد که به ترجمه تاریخ یمینی نامدار است.

صحابه در اهل سنت از جایگاه مهمی برخوردار است. پیروان اهل سنت صحابه پیامبر را با خصوصیات «بهترین امت»، «اصحاب عادل» و همیشه از آن‌ها به نیکی یاد می‌کنند و طبق روایات از محمد رسول‌الله دشنام و آزار اصحاب، آزار او است.

کردند تشنه لب همه اصحاب او شهید از کوچک و بزرگ چه اکبر چه اصغرا

هر بامداد بر در خلوت سرای او اصحاب صف زده به هوای لقای او

ای قوم ازین عذاب بترسید زینهار کاین کار جز علامت اصحاب نار نیست

و قیل: اقسمتم اهل النار لا یدخل اصحاب الاعراف الجنة، فقال اللَّه: أَ هؤُلاءِ الَّذِینَ أَقْسَمْتُمْ لا یَنالُهُمُ اللَّهُ بِرَحْمَةٍ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ، و قیل: أَ هؤُلاءِ من کلام الملائکة.

گفت: وی بنوشته است «الم تر کیف فعل ربک باصحاب الفیل » سلطان سخن وی را نیک یافت و وی را به خود نزدیک ساخت و جایزه داد.

ابراهیم بن سلام نیشابوری از وکلا و اصحاب خاص امامان شیعه است. او وکالت علی بن موسی الرضا را در نیشابور عهده‌دار بوده‌است. برخی رجالیون در وثاقت و برخی در وکالت او به دید تردید نگریسته‌اند.

از منظر رجالی–تاریخی وی در جایگاه صحابی پیامبر و علی بن ابی‌طالب قرار دارد. منابع اهل سنت با موضوع به‌روش اصحاب حدیثی رفتار کرده‌اند و در طبقه‌بندی‌ای به‌سبک محدثان و در تقسیم‌بندی سنتی استادان و شاگردان، علی بن ابی‌طالب و فاطمه زهرا را در زمرهٔ استادان حسن یاد کرده‌اند؛ آنچنان‌که ابن عساکر در تاریخ مدینة دمشق نیز از چنین روشی بهره برده است. تعالیم حسن از جد و پدرش در مباحث مختلف به‌ویژه در منابع شیعی بسیار نمود یافته و سلسلهٔ روایت از شاگردان حسین و انتقال علم امامت در قالب مفهوم وصایت و امامت از آدم تا خاتم و سپس تا مهدی مورد بحث واقع شده است.

ناصح از درد دل ما کی خبر دارد؟ که ما در میان موج دریاییم و او بر ساحلست

تا که اصحاب وعده را هر روز چشم امید بر ره فرداست

تصمیم بر جنگ با سامانیان بدترین رویه بود و اگر به مشورت یاران و ناصحین عمل نمی‌کرد و اگر عمرو و اسماعیل متحد می‌شدند، می‌توانستند آزادی و استقلال و عظمت ایران را تجدید کنند.

سگ اصحاب کهف روزی چند پی نیکان گرفت و مردم شد

نظریه عصمت در مورد امامان شیعه نخستین بار توسط هشام ابن حکم از متکلمان مهم شیعه و از اصحاب امام ششم شیعیان پیشنهاد شد.

خاص آلبومی گروهی در سبک موسیقی ترنس است که با صدای محسن چاوشی، فرزاد فرزین، علی اصحابی، شهاب رمضان، بابک جهانبخش، پیام صالحی، مهدی مدرس، مازیار فلاحی و رضا یزدانی منتشر شد.