معنی کلمه اسکاتلند در لغت نامه دهخدا
موقع، حدود، و مساحت : اسکاتلند فقط از طرف جنوب با خود انگلستان مربوط میباشد، و سه جهت دیگر آنرا آب فراگرفته و بصورت یک شبه جزیره بزرگ درآورده ، این قطعه بین 54 درجه و 37 دقیقه و 58 درجه و 41 دقیقه عرض شمالی و 4 درجه و 6دقیقه و 8 درجه و 35 ثانیه طول غربی واقع است و جزائر آن در بیرون این حدود است. سواحل آن مخصوصاً سواحل غربی بسیار مضرّس و کج و معوج میباشد و از طرف مشرق این جزیره به بحر شمال و از دو جهت شمال و غرب به اقیانوس اطلس محدود و محاط میباشد. مساحت سطح آن بانضمام جزایر قریب به 79000 هزار گز مربع است.
شکل طبیعی ، کوهها: اراضی اسکاتلند از ازمنه قدیمه بدو قسمت : هایلاندز ( اراضی مرتفعه ) و لولاندز ( اراضی پست ) منقسم گشته. اراضی کوهستانی در جهت شمال غربی و زمینهای پست در جهت جنوب است. دشت طویل موسوم به استرث مور از خلیج کلید واقع در ساحل شرقی تا نزدیکی شهر آبردین امتداد یافته و بمنزله خط فاصلی است که اراضی مرتفعه را از اراضی پست افراز میکند.قسمت های پست جنوبی هم بکلی فاقد کوههای مرتفع نیست اما ارتفاع این جبال ببلندی جبال شمالی نمیرسد، علاوه بر این سنگلاخهای ناهنجار در این مواضع دیده نمیشود و کلیةً اراضی جنوبی نسبةً هموارترند و بهمین لحاظ لولاند ( پست ) نامیده میشود. خلیجهای عمیق از طرفین اسکاتلند بخشکی راه یافته این قطعه را به سه شبه جزیره پیوسته بیکدیگر درآورده است و از حیث ارتفاع اراضی نیز سه نوع زمین بوجود آمده چنانکه دو دشت موسوم به گلنمور و استرتمور از طرف شمال و جنوب امتداد یافته وجبال سه شبه جزیره مزبور را از هم جدا میکند و از این رو کوههای اسکاتلند بسه بخش شمالی ، وسطی ، و جنوبی منقسم میشود. جبال واقع در شمالی ترین نقاط این شبه جزیره با تنگه های عمیق ، عریان ، و صعب و پر از پرتگاهها امتیاز دارد و دامنه های واقع در مشرق کمی هموار است ولی از جانب مغرب در سواحل دریا ناگاه نشیب یافته سنگلاخها و دماغه های برجسته و مرتفع بسیار بوجود می آورد. دشت گلنمور این جبال را از کوههای وسطی مجزّا میکند. دشت مزبور بشکل خندقی مصنوعی از یک دریا تا دریای دیگر بمسافت 115هزار گز امتداد یافته است. میان این دشت عده ای دریاچه وجود دارد که بزرگترین آنها را دریاچه نس می نامند. طول این دریاچه یک ثلث از طول دشت را اشغال کرده و قریب 1500 گز عرض و 250 گز عمق دارد. سواحل آن از سطح دریا 400 گز بلندتر میباشد. برای سیر سفائن در میان این دریاچه ها ترعه کالدونیا را بوجود آورده اند. نوع دوم از جبال مذکور در فوق سلسله جبالی است که گرامپیان نامیده میشود و کوه موسوم به بن نویس سرسلسله این کوههاست که از همه بلندتر است و در جهت شمال غربی و ساحل خلیج لینهه واقع شده. این کوه 1309 گز ارتفاع دارد و بلندترین نقطه اسکاتلند و حتی جزیره بریتانیا میباشد و بشکل عقبه رو بشرق امتداد یافته آنگاه بدو شعبه مشرقی و شمال شرقی منقسم می گردد سپس کوه بن مور را باید نام برد که 1094 گز ارتفاع دارد و پس از آن کوه گالاس میل با ارتفاع 1068 گز، آنگاه کوه گرن گورم با ارتفاع 1248 گز که در عقبه فوق دیده میشوند. قلل جبال گرامپیان دائماً با برف مستور نمیباشد یعنی ارتفاعشان مقتضی این کیفیت نیست ولی در بعض تنگه های بسیار عمیق آن برف در فصل تابستان هم آب نمیشود. دو نوع سلسله جبال مذکور در فوق در قسمت موسوم به هایلاند وجود دارد و نوع سیم آنها در قسمت لولاند واقع است و از طرف مغرب بسوی مشرق امتداد مییابد و شعب بسیار از طرف شمال بسوی جنوب احداث میکند. بلندترین کوه این بخش کوه بروآدلاو است که 835 گز ارتفاع دارد.
