اسپندارمذ

معنی کلمه اسپندارمذ در لغت نامه دهخدا

اسپندارمذ. [ اِ پ َ م َ ] ( اِخ ) در اوستا سپنتا آرمئیتی ، در پهلوی سپَندارمَت ، در فارسی سپندارمذ و اسپندارمذ و اسفندارمذ و سفندارمذ. سپنت صفت است بمعنی مقدس که بعدها به آرمئیتی متصل شده است ، و آن خود مرکب است از دو جزء: اَرِم که قید است بمعنی درست ، آنچنانکه باید و شاید، بجا. دوّم مَتی بمعنی اندیشیدن ، در ترکیب ارم + متی ، میم به ادغام حذف شده ، بنابراین ارمتی بمعنی فروتنی و بردباری و سازگاری و سپنته آرمتی بمعنی بردباری و فروتنی مقدس است. در وِدا نیز آرمتی آمده. در یک موضع از ریگ ودا، و گاهی نیز در اوستا این کلمه بمعنی زمین استعمال شده ، در پهلوی آنرا خردکامل ترجمه کرده اند. اسپندارمذ یکی از امشاسپندان هفتگانه دین زرتشتی است. اسپندارمذ در عالم معنوی مظهر محبت و بردباری و تواضع اهورمزداست و در جهان جسمانی فرشته ایست موکل بر زمین و به این مناسبت آنرا مؤنث دانسته ، دختر اهورمزدا خوانده اند. سپندارمذ موظف است که همواره زمین را خرم و آباد و پاک و بارور نگه دارد. هرکه به کشت و کار پردازد و خاکی را آباد کند خوشنودی اسپندارمذ را فراهم کرده است. کلیه خوشنودی و آسایش در روی زمین ، سپرده بدست اوست. مانند خودزمین این فرشته شکیبا و بردبار است مخصوصاً مظهر وفا و اطاعت و صلح و سازش است. ایزد آبان و ایزد دین وایزد ارد از همکاران و یاران او شمرده میشوند. دیو ناخشنودی و خیره سری موسوم به ترومئیتی ، همستار یا رقیب و دشمن بزرگ سفندارمذ محسوب است. آخرین ماه سال و پنجمین روز ماه موسوم است به سپندارمذ. در ایران قدیم در این روز جشن میگرفته اند. بقول ابوریحان بیرونی این عید بزنان تخصیص داشته و از شوهران خود هدیه دریافت میکرده اند از این روبجشن مژدگیران معروف بوده است. بید مشک گل مخصوص سپندارمذ میباشد. ( یشتها تألیف پورداود ج 1 صص 93 - 95 ). بنابر آنچه گذشت اسپندارمذ به چهار معنی آمده است : فرشته موکل بر درختان و بیشه ها و تدبیر امور و مصالحی که در ماه و روز اسفندار واقع میشود بدو تعلق دارد. ( برهان ). رجوع به سپندارمذ شود || ( اِ مرکب ) نام ماه دوازدهم از سال شمسی. || زمین. ارض. ( برهان ). || مدت ماندن آفتاب در برج حوت. اسفندارمذ. ( مؤید الفضلاء ) :
باد عمر و ملک او چون مهر و آبان همنشین
تا ز اسفندارمذ مه را بفروردین برند.مختاری. || تمام روز پنجم از هر ماه شمسی و فارسیان این روز را در این ماه مبارک شمرند و عید کنند و جشن سازند بنابر قاعده کلیه ای که پیش ایشان متداول است که چون نام ماه با نام روزموافق باشد آن روز را عید کنند، نیک است درین روز جامه پوشیدن و درخت نشاندن. ( برهان ) :

معنی کلمه اسپندارمذ در فرهنگ معین

( ~. مَ ) [ په . ] (اِمر. ) = اسفندار. اسفندارمذ:۱ - پنجمین امشاسپند از امشاسپندان دین زرتشتی ، نگهبان زمین . ۲ - آخرین ماه از سال شمسی ، اسفند. ۳ - نام روز پنجم از هر ماه شمسی .

معنی کلمه اسپندارمذ در فرهنگ عمید

۱. در آیین زردشتی، فرشتۀ نگهبان زمین و موکل بر روز پنجم هر ماه خورشیدی.
۲. ماه اسفند.
۳. روز پنجم از هر ماه خورشیدی: سپندارمذروز خیز ای نگار / سپند آر ما را و جام می آر (مسعودسعد: ۵۴۵ ).

معنی کلمه اسپندارمذ در فرهنگ فارسی

یکیاز امشاسپداننماینده بردباری و سازش اهورا مزدا و واسطه بین آفریدگارو آفریدگان است . در جهان خاکی نگهبانی زمین با اوست وی موکل بروز پنجم هر ماه شمسی ( اسپندار مذ روز ) و دوازدهمین ماه هر سال شمسی ( اسپندارمذماه اسفند ماه ) است . او را اسفند واسپند هم خوانند.
( اسم ) ۱ - پنجمین امشاسپنداز امشاسپندان ( مهین فرشتگان ) دین زرتشتی ۲ - ماه دوازدهم از سال شمسی که امروز ( اسفند ) میگویند مدت ماندن آفتاب در برج حوت . ۳ - نام روز پنجم از هر ماه شمسی .

معنی کلمه اسپندارمذ در دانشنامه آزاد فارسی

اِسپَنْدارمَذ
(یا: اسفند؛ در اوستا: سپنت آرمئیتی؛ در پهلوی: سپندارمت؛ از دو جزء سپند، به معنای مقدس و صورت مصغر آرمئیتی به معنای پاکی) از امشاسپندان آیین زردشتی، نماد بردباری و سازش اهورامزدا، نام پنجمین روز از هر ماه شمسی و نیز نام ماه آخر سال. در اوستا و دیگر متن های زردشتی، گاه مترادف زمین است. زردشت از او می خواهد که فقط فرمانروایان خوب را به سلطنت بردارد و چنان کند که مردمان زندگی به پاکی گذرانند و چهارپایان، که مایۀ زندگی اند، نیک پرورده شوند. آبادکنندگان زمین، به کشت و ورز، و پاس دارندگان چراگاهان خشنودی اسپندارمذ را فراچنگ می آورند. اسپندارمذ، به استناد اوستا، یسنای ۳۸، با زن هم سان است. بر این وجه، زردشتیان روز پنجم اسفند ماه را به سبب تقارن نام ماه و نام روز، به نام زنان جشن می گیرند. در این جشن، که با نام های اسپنداد جشن، اسپندار جشن و مشهورتر از همه، اسفندگان شناخته است، زردشتیان به بیابان های اطراف شهر می رفتند و در حرکتی جمعی هرچه حشرۀ موذی می دیدند، می کشتند. مردان، زنان را به هدیه ای می نواختند و به تصریح بیرونی، زنان از شوهران خود طلب آمیزش می کردند. بدین جهت است که زردشتیان شهرهای پهله نشینی چون اصفهان، بر این روز، مردگیران نام نهادند.

معنی کلمه اسپندارمذ در ویکی واژه

اسفندار. اسفندارمذ:
پنجمین امشاسپند از امشاسپندان دین زرتشتی، نگهبان زمین.
آخرین ماه از سال شمسی ؛ اسفند.
نام روز پنجم از هر ماه شمسی.

جملاتی از کاربرد کلمه اسپندارمذ

در سال ۱۳۴۱ خورشیدی، ابراهیم پورداود روز پنجم اسفند و جشن اسفندگان را به عنوان «روز پرستار» پیشنهاد داد که پذیرفته شد و در تقویم رسمی نیز ثبت گردید ولی اکنون این روز توسط هیچ نهاد دولتی و غیردولتی به عنوان روز پرستار گرامی داشته نمی‌شود. پورداوود در این مورد نوشته بود: «در میان جشن‌های بزرگ ایران باستان، سپندارمذگان جشنی است در پنجمین روز از اسفندماه. همین روز شایسته و برازنده است که جشن پرستاران میهن ما باشد». از این روی، روز پنجم ماه دوازدهم (اسفند) یا اسپند، روز «سپندارمذ» یا «اسپندارمذ» نام داشت که جشنی با همین عنوان می‌گرفتند. «سپندارمذگان» یا «اسفندگان» (اسپندگان) روز زن و زمین است.