اسفندیار

معنی کلمه اسفندیار در لغت نامه دهخدا

اسفندیار. [ اِ ف َ ] ( اِخ ) در اوستا سپنتوداته و در پهلوی سپنت دات ، مرکب از دو جزء: جزء اول سپنتو بمعنی مقدس و جزء دوم داته از مصدر دا بمعنی آفریدن ؛ جمعاً یعنی آفریده ( خرد ) پاک و بدین معنی درفروردین یشت بند 93 و ویسپرد کرده 19 بند 1 آمده. و هم در اوستا ( زامیاد یشت بند 6 ) این نام بکوهی اطلاق شده که شاید همان کوه سپید باشد که در شاهنامه مذکور است. و نیز نام پسر گشتاسپ است. در بندهش فصل 31 بند 29 آمده : «از گشتاسب اسفندیار و پشوتن بوجود آمدند». ( مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی ص 331 ). اسفندیار نام پسر گشتاسب است که بروئین تن اشتهار دارد. ( جهانگیری ). بر وزن و معنی اسپندیار است که نام پسر گشتاسب باشد و او را روئین تن میگفتند و بمعنی قدرت حق و لطف یزدان هم هست ورب ماه اسفندار و رب روز اسفندار که پنجم هر ماه شمسی باشد. ( برهان ). بمعنی اخیر تصرّفی در کلمه اسفندار است. رجوع به اسفندار شود. نام پادشاه که نهایت بهادر و پهلوان بود. رستم او را بتیر دوشاخه ای کور کرده کشت و نام پدر او گشتاسب بود. ( غیاث ). پسر گشتاسف ، اسفندیار، نوخاسته بود، جهانی را بتیغ سپری کرد تا دین زردشت گرفتند، و آتشگاهها بنهاد بهر کشوری ، پس با ارجاسف حرب افتادش و زریر کشته شد و بر آخر اسفندیار ارجاسف را هزیمت کرد. باز بعد این گشتاسف اسفندیار را بند برنهاد و به دز گنبدان بازداشتش و آن گردکوه است ، تا ارجاسف [ باز بیامد ببلخ و ] لهراسف رابکشت و بدین وقت گشتاسف بسیستان بود، بمهمان رستم زال ، پس بازگشت بحرب ارجاسف و ستوه گشت از وی و سی واند فرزندش کشته شدند و بر کوهی گریخت تا جاماسب عمش برفت و به بسیار شفاعت اسفندیار بیامد و بند بگسست و ارجاسف را هزیمت کرد و باز از راه هفت خان بترکستان رفت و رویین دز به حیلت بستد و ارجاسف را بکشت و خواهرانش را که ارجاسف از بلخ برده بود بازآورد پیش پدر و وعده خواست به پادشاهی دادن ، تا گشتاسف بفرستادش بسیستان تا رستم را ببندد و جاماسب حکیم گفته بود که او را زمانه بر دست رستم باشد بناکام اسفندیار بسیستان رفت و هرچند رستم او را تاج و تخت پذیرفت و پیش آمدن ، نپسندید جز بند برنهادن ، تا حرب افتاد و تیری بر چشمش رسید و بمرد و بهمن پسرش را برستم سپرد بوصیت. ( مجمل التواریخ و القصص ص 51 ، 52 ). و پیکار که میان رستم و اسفندیار افتاد سبب آن بود که چون زرتشت بیرون آمد و دین مزدیسنان آورد، رستم آنرا منکر شد و نپذیرفت و بدان سبب از پادشاه گشتاسب سر کشید و هرگز ملازمت تخت نکرد و چون گشتاسب را جاماسب گفته بود که مرگ اسفندیار بر دست رستم خواهد بود و گشتاسب از اسفندیار ترس داشت او را بجنگ رستم فرستاد، تا اسفندیارکشته شد و پس از آن چون فرامرز از سیستان رفته بود بهمن بن اسفندیار بکین خواستن آمد، و فرامرز رفته بودبهندوستان ، تا بازآمد غریق گشت ، بخت النصر که سپهسالار او بود صواب چنان دید که صلح کند با بهمن اسفندیارو هوشنگ را که هنوز خرد بود بشاهی سیستان یله کرد وخود صلح کرد و با دوازده هزار مرد زاولی از سیستان با بهمن برفت و ببلخ شد. ( تاریخ سیستان ص 33 ، 34 ).

معنی کلمه اسفندیار در فرهنگ معین

(اِ فَ ) [ په . ] ( اِ. ) نام یکی از قهرمانان شاهنامه .

معنی کلمه اسفندیار در فرهنگ فارسی

نامم یکی از خاندانهای هفتگانه عهد ساسانی ( - ویس پوهر ) . مقر این خاندان شهر [ ری ] بود.
از امرای بدیع الزمان میرزای تیموری

معنی کلمه اسفندیار در فرهنگ اسم ها

اسم: اسفندیار (پسر) (فارسی، اوستایی، پهلوی) (تاریخی و کهن) (تلفظ: esfand yār) (فارسی: اسفنديار) (انگلیسی: esfand yar)
معنی: آفریده خرد پاک، اسپندیار، ( اوستایی )، مقدس آفریده یا آفریده ی ( خرد ) پاک، ( اَعلام ) ( در شاهنامه ) پسر گشتاسب که به خاطر شستشو در چشمه ای رویین تن شده بود ( جز چشمهایش که در آن زمان آنها را بسته بود ) پدرش او را به جنگ رستم فرستاد، رستم با تیری که به چشمش زد، او را هلاک کرد، ( در اعلام ) پسر گشتاسب که به روئین تن معروف بود و در نبرد با رستم از پای در آمد، آفریده مقدس، از شخصیتهای شاهنامه، نام پهلوان ایرانی، فرزند گشتاسپ شاه ایران و کتایون دختر قیصر روم

معنی کلمه اسفندیار در دانشنامه آزاد فارسی

اِسْفَندیار
اِسْفَندیار
به اوستایی : سْپِنتوداتَه (سْپَنددات )، به معنی آفریدۀ مقدس ، نام یکی از پسران گشتاسپ کیانی از کتایون دختر قیصر روم ، که چون سلاح بر بدن او کارگر نبود معروف به رویین تن است . بنابر روایت ، کی گشتاسپ پس از شنیدن پیشگویی های جاماسپ و آگاهی یافتن از جنگی هولناک با ارجاسب در آینده ای نزدیک، به خاک افتاد و برنخاست تا این که اسفندیار درآمد و سوگند یاد کرد که از دشمن یک تن را زنده رها نخواهد کرد. پس، گشتاسپ برخاست و بر تخت نشست . در نبردهایی که روی داد، پس از کشته شدن زریر (برادر گشتاسپ )، سه تن از دلیران ، بستور پسر زریر و گرامی کَرت پسر جاماسپ و اسفندیار پسر گشتاسپ با شدت هرچه تمام تر بر تورانیان تاختند. اسفندیار رویین دژ را به دست آورد و خواهران خود را که اسیر ارجاسپ بودند آزاد کرد و دست و پا و یک گوش ارجاسپ را برید و یک چشمش را به آتش بسوخت و سپس او را سوار بر خر دم بریده ای روانۀ تورانش کرد. پس ، آن گاه اسفندیار به فرمان پدر، آیین زردشت را به گرد جهان برد. داستان اسفندیار در شاهنامه ، که از جذاب ترین داستان های شاهنامه است ، به گونه ای دیگر است : گشتاسپ ، برخلاف روایت های زردشتی ، پادشاهی بی تدبیر است و چون از میل اسفندیار برای رسیدن به تخت آگاه است، او را به زابل می فرستد تا رستم را دست بسته به درگاه آورد. رستم از تسلیم خود سر بازمی زند. پس نبرد درمی گیرد. اسفندیار در آغاز نبرد بر رستم برتری دارد، اما سرانجام رستم به رایزنی سیمرغ ، تیری دوشاخه از چوب گز بر چشمان اسفندیار که تنی رویین دارد می نشاند و او را از پای درمی آورد. نقطۀ ضعف این دلاور تنها چشمان او بودند، که به هنگام غوطه خوردن در آب چشمۀ رویین کننده چشمان خود را بسته بود. پس از اسفندیار، پسرش بهمن به کین خواهی برخاست ، اما چون رستم کشته شده بود، بهمن افراد خانوادۀ او را هلاک کرد.

معنی کلمه اسفندیار در ویکی واژه

از نام‌های مردانه ایرانی. اسفندیار در زبان معیار باستان به کسانی اطلاق می‌گشت که دارای نبوغ و ترفند باشند.
نام یکی از پهلوانان متافیزیک شاهنامه که به دست رستم نابینا شد. اسفندیار همچون رستم، هفت خوان پهلوانی پشت‌سر گذاشت، وی اصالتاً به خاندان ایرانی ارزانیان تعلق داشت. نژاد من از تخم گشتاسپ است ..... که گشتاسپ از تخم لهراسپ است
یا اسفندات و یا اسپنداته (sphendadatês) پسر کوی‌ویشتاسپ حامی زراتوشترا (زرتشت) و کسی که فرشته سپندارمزد یار و نگهبان اوست.

جملاتی از کاربرد کلمه اسفندیار

برآشفت ازان پور اسفندیار سواری بد اسپ‌افگن و نامدار
سال بعد (۱۳۵۳) ابراهیم قاسمپور به باشگاه تاج آبادان پیوست تا از این پس فوتبال اش را در ردهٔ جوانان این باشگاه و تحت نظر اسفندیار دوستانی پیگیری کند ولی شرایط برای حضور او در تاج آبادان فراهم نشد … اما کسب مجدد عنوان نائب قهرمانی در مسابقات جوانان استان خوزستان (۱۳۵۴) , موجب شد تا بار دیگر به تیم منتخب جوانان خوزستان دعوت شود. تیمی که با مربیگری استاد " لفته سه برادران " در تدارک حضور شایسته در تورنمنت بین‌المللی جوانان "جام ولیعهد " بود.
اسفندیار رنجبری، ساعت ۹صبح دوم تیرماه ۱۳۹۷، در بیمارستان هاجر شهرکرد درگذشت.
که داری به گیتی جز او یادگار گسارندهٔ درد اسفندیار
به رستم چنین گفت اسفندیار که تا چندگویی سخن نابکار
ثریا دختر خلیل اسفندیاری و اوا کارل آلمانی در اول تیرماه ۱۳۱۱ در یک خانواده سرشناس بختیاری در اصفهان
امیرحسین اسفندیار (زادهٔ ۴ بهمن ۱۳۷۷ در آمل) بازیکن والیبال اهل ایران است که در پست قدرتی‌زن برای باشگاه تیانجین چین و تیم ملی والیبال مردان ایران بازی می‌کند؛ او در مسابقات والیبال قهرمانی زیر ۲۱ سال مردان جهان ۲۰۱۹ در بحرین به همراه تیم ملی والیبال جوانان ایران به مقام قهرمانی جهان رسید و عنوان ارزشمندترین بازیکن این رقابتها را کسب کرد.
در سال ۱۳۲۸ اسفندیاری به عضویت مجلس مؤسسان دوم انتخاب شد که اصلاحاتی در قانون اساسی کرد. در همین سال به نمایندگی تهران در نخستین دوره مجلس سنا انتخاب شد و در دوره بعد نیز تا هنگام مرگ سناتور مازندران بود.
همی نالد از مرگ اسفندیار ندارد به جز ناله زو یادگار
اردشیر بابکان آمد ز ساسان یادگار بود ساسان از نژاد بهمن اسفندیار
زن جادو آواز اسفندیار چو بشنید شد چون گل اندر بهار
یکی فراخ زره بر بدن ببوشم تنگ که راست روی تن اسفندیار را مانم
فرود آمد از باره اسفندیار نهاد آن سر سرکشان برکنار
از فیلم‌ها یا مجموعه‌های تلویزیونی که وی در آن‌ها نقش داشته‌است، می‌توان به سفارش‌ها، کارنرا: کوه متحرک، ژان بیست‌وسوم: پاپ صلح و ثریا اشاره نمود. ثریا یک مینی‌سریال به کارگردانی لودوویکو گاسپارینی در مورد زندگی ملکه ثریا اسفندیاری دومین همسر محمدرضا پهلوی است.
چنین گفت کامد ز توران سوار بپویم بگویم به اسفندیار
در سال ۱۳۴۷ با افتتاح مرکزطبی کودکان به همت وپشتکار حسن اهری، به اتفاق محمد قریب و رضا معظمی و اسفندیار بداغی به ان مرکز منتقل شدوهمکاران دیگرش مانند غلامرضا خاتمی، احمد سیادتی و ابوالحسن فرهودی نیز مشاوران مرکزشدند. حسن اهری شیوه مدیریت نوین وخاصی رادنبال می‌کردو به زودی ان مرکز در کشور نمونه شد. در سال ۱۳۴۹ بالاخره پرونده دانشیاری اسفندیار بداغی (با سه سال تأخیر نسبت به همکارانی که در کنکور پذیرفته شده بودند) از گروه بیماری‌های کودکان به هیئت ممیزیه رفت و مورد تصویب قرار گرفت. در سال ۱۳۴۹ به رتبه دانشیاری ارتقاء یافت.
اسفندیار یگانگی پس از رستم گیو، به مدت ۴ دوره پی در پی یعنی از دوره بیستم تا دوره بیست وسوم، نماینده ایرانیان زرتشتی در مجلس شورای ملی بود.
ابن اسفندیار در کتاب خود، تاریخ طبرستان در باب کشته شدن ابن مقفع چنین آورده:
اسفندیار بهارمست (زاده ۱۱ مارس ۱۹۵۴ در تهران) یک داور بازنشسته فوتبال ایرانی‌تبار اهل آمریکا و عضو کمیته داوران کونکاکاف است که در مسابقات مهمی همچون جام جهانی ۱۹۹۸، کوپا آمریکا ۱۹۹۷، المپیک ۱۹۹۶ و گلد کاپ ۱۹۹۶ سوت زده‌است. بهار مست در ۱۹۷۲ به آمریکا رفت و در ۱۹۹۱ شهروند این کشور شد. او همچنین در سال ۲۰۱۹ موفق شد جایزه معتبر فوتبال ایالات متحده آمریکا را دریافت کند.
هم از فر و بازوی اسفندیار ز گشتاسپ آن شاه به روزگار