استراق سمع
معنی کلمه استراق سمع در دانشنامه آزاد فارسی
دزدیده و پنهانی گوش دادن به سخنان دیگری. اگر موضوع استراق سمع، مکالمۀ تلفنی باشد آن را شنود تلفنی گویند. طبق اصل ۲۵ قانون اساسی استراق سمع و هر گونه تجسس ممنوع است، مگر به حکم قانون، و به موجب مادۀ ۵۸ قانون مجازات اسلامی هر یک از مستخدمین و مأمورین دولتی، مکالمات تلفنی اشخاص را در غیر مواردی که قانون اجازه داده، استراق سمع نماید به مجازات مقرره در این ماده محکوم خواهد شد. قانون گذار در موارد معدود و مشخصی اجازۀ استراق سمع و کنترل تلفن افراد را داده است و همواره موکول به موافقت و دستور قاضی است. طبق تبصرۀ مادۀ ۱۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری در مواردی که مربوط به امنیت کشور است یا برای احقاق حق افراد به نظر قاضی ضروری باشد، می تواند اجازه شنود تلفن را بدهد.
معنی کلمه استراق سمع در دانشنامه اسلامی
استراق مصدر ثلاثی مزید (باب افتعال) از ریشه (س ـ ر ـ ق) به معنای گرفتن چیزی از صاحبش بدون داشتن حق و به صورت مخفیانه و با قصد و اختیار است. و «سَمع» مصدر ثلاثی مجرد به معنای ادراک کردن صداها یا مسموع است.ترکیب استراق سمع به معنای گوش دادن به سخن کسی به صورت مخفیانه است. این ترکیب، از آیه ای در ] گرفته شده که در آن از استراق سمع شیاطین سخن به میان آمده است:«إلاّ من استرق السّمع...».
موارد استعمال استراق سمع
دزدیده گوش دادن در فرهنگ اسلامی، در دو مورد به کار می رود:۱. درباره انسانها که عملی ناپسند و ممنوع است و ممنوعیت آن از برخی آیات استفاده می شود.۲. درباره شیاطین و جنیان که در قرآن، بیشتر به این نوع استراق سمع پرداخته شده و مسئله حفظ آسمانها از آنها و راندنشان با شهاب در ۵ سوره و ۹ آیه قرآن آمده است.
منظور از استراق سمع
این بحث از مباحث مشکلی است که جوانب آن در سخن مفسران به روشنی مطرح نشده و بر این اساس، نتیجه گیری از آرا و اظهار نظر قطعی و نهایی درباره آن آسان به نظر نمی رسد.
← نحوه استراق سمع شیطان
...
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
دزیده گوش دادن به سخن دیگران با قصد و اختیار استراق سمع نامیده می شود.
استراق مصدر ثلاثی مزید (باب افتعال) از ریشه (س ر ق) به معنای گرفتن چیزی از صاحبش بدون داشتن حق و به صورت مخفیانه و با قصد و اختیار است و «سَمع» مصدر ثلاثی مجرد به معنای ادراک کردن صداها یا مسموع است.
ترکیب استراق سمع به معنای گوش دادن به سخن کسی به صورت مخفیانه است. این ترکیب، از آیه ای در قرآن گرفته شده که در آن از استراق سمع شیاطین سخن به میان آمده است: «إلاّ من استرق السّمع...». (سوره حجر/15، 18)
دزدیده گوش دادن در فرهنگ اسلامی، در دو مورد بکار می رود:
این بحث از مباحث مشکلی است که جوانب آن در سخن مفسران به روشنی مطرح نشده و بر این اساس، نتیجه گیری از آرا و اظهارنظر قطعی و نهایی درباره آن آسان به نظر نمی رسد. برخی گفته اند: شناختن حقیقت شیطان و چگونگی استراق سمع و آنچه او استراق سمع می کند، همگی از علوم غیبی است که انسانهای معمولی جز از طریق آیات و روایات راهی به فهم آنها ندارند. استراق سمع در اصطلاح سیاسی به معنای جاسوسی، از طریق نصب برخی گیرنده ها برای شنود یا ثبت و ضبط مذاکرات خصوصی یا محرمانه است.
قرآن، تجسّس را عملی زشت و ناروا دانسته و از آن نهی کرده است: «... ولاتجسّسوا...». (سوره حجرات/49، 12) یکی از مصادیق تجسّس، دزدیده گوش دادن به سخن دیگران دانسته شده است.
از برخی آیات دیگر استفاده می شود که گوش فرادادن به هر چیزی جایز نیست، بلکه گاهی ممنوع است و استراق سمع از موارد ممنوع شمرده می شود: «...اِنَّ السَّمعَ والبَصَرَ والفُؤادَ کُلُّ اُولئِکَ کانَ عَنهُ مَسولا» (سوره اسراء/17، 36)
[ویکی فقه] استراق سمع (قرآن). استراق سمع به معنای پنهانی و دزدانه گوش دادن است که در قرآن کریم نکوهش شده است.
علامه طباطبایی می نویسد استراق سمع به معنای خبرگیری پنهانی است، مانند کسی که در گوشه ای پنهان شده گفتگوی محرمانه دیگران را گوش می دهد: در این مدخل از واژه های «استرق»، «خطف الخطفه»، «سمع» و مشتقات آن استفاده شده است.
معنی کلمه استراق سمع در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه استراق سمع
- امکان وجود تجهیزات استراق سمع الکترونیکی در محلهای مختلف مجموعه مورد نظر
آلبوس دامبلدور در دادگاه محاکمه ایگور کارکاروف به مجمع ویزنگاموت توضیح داد که سوروس اسنیپ به سمت او آمد و به محفل ققنوس پیوست و از کسانی بود که پیشگویی را استراق سمع کرد و به لرد ولدمورت اطلاع داد. البته او پیشگویی را نتوانست بهطور کامل بشنود زیرا که توسط مهماندار (آبرفورث دامبلدور) از این کار بازداشته شد و او اسنیپ را از «مهمانخانه سرگراز» بیرون کرد.
از برای استراق سمع گر آید رقیب از شهاب ثاقب آهش بجان آذر زنید
گر کسی استراق سمع کند بشنود صد فسون شیطانی
استراق سمع اگر سازد وزیر تلگراف جای حیرت نیست هرگز ای رفیق یکدله
شاه از آن پس کاستراق سمع کرد شمس خود را جستجو با شمع کرد
بر طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بازرسی و نرساندن نامهها، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، سانسور، عدم مخابره و نرساندن آنها، استراق سمع و هرگونه تجسس مگر به حکم قانون ممنوع است.
وَ ما تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّیاطِینُ مقاتل گفت: مشرکان قریش گفتند محمد کاهن است و با وی رئتی است از جنّ که این قرآن، که دعوی میکند که کلام خداست، آن رئتی است بزبان وی میافکند، هم چنان که بر زبان کاهن افکند و این از آنجا گفتند که در جاهلیّت پیش از مبعث رسول (ص) با هر کاهنی رئتی بود از جنّ که استراق سمع کردی بدر آسمان و خبرهای دروغ و راست بزبان کاهن افکندی، مشرکان پنداشتند که وحی قرآن هم از آن جنس است تا ربّ العالمین ایشان را دروغزن کرد، گفت: ما تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّیاطِینُ، بل نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ هرگز شیاطین این قرآن فرو نیاوردند و نسزد ایشان را آن و خود نتوانند و طلب آن نکنند که ایشان را میسّر نشود و قدرت و استطاعت نبود.
پیر در زاویه ای نزول کرد و خود را بخود مشغول و باستراق سمع گفت آن جمع می شنید و بدیده دزدیده در هر یک می نگرید
آن حوادثهای چرخ علوی و آن اضطراب منع شیطان ز استراق سمع با تیغ شهاب
برای جلوگیری از حملات احتمالی، نظیر استراق سمع، میتوان دادههای ارسالی را رمزنگاری کرد.
شنود یا استراق سمع به عمل مخفیانه گوش دادن به مکالمه خصوصی دیگران بدون رضایت آنها گفته میشود. این عمل در صورتی که بدون اجازه قوانین کشورها انجام شود جرم محسوب میشود.
هَلْ أُنَبِّئُکُمْ عَلی مَنْ تَنَزَّلُ الشَّیاطِینُ هذا معطوف علی قوله: وَ ما تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّیاطِینُ، مشرکان گفتند آنچه محمد میگوید شیاطین فرو میآرند از استراق سمع و فرا زبان وی میافکنند. ربّ العالمین گفت یا محمد گوی: هَلْ أُنَبِّئُکُمْ شما را خبر دهم که شیاطین بر که توانند که فرود آیند؟
«وَ لَقَدْ جَعَلْنا فِی السَّماءِ بُرُوجاً» بروج آسمان کواکباند، ربّ العزّه آن را بقدرت «۱» خویش آفریده و آسمان را بدان نگاشته و نظارهگاه آدمیان کرده، یقول اللَّه تعالی: «وَ زَیَّنَّاها لِلنَّاظِرِینَ» همچنین دلهای عارفان بلطف خویش بکواکب معرفت و قمر علم و آفتاب توحید آراسته و نظرگاه خود ساخته. مصطفی (ص) گفت: و لکن ینظر الی قلوبکم، شیطان چون قصد آسمان کند استراق سمع را بآتش عقوبت میبسوزد، چون قصد دل بنده مؤمن کند وسوسه را چه عجب اگر بآتش معرفت بسوزد.
آداب سخن گفتن: باید که بسیار نگوید و سخن دیگری به سخن خود قطع نکند، و هر که حکایتی یا روایتی کند که او بر آن واقف باشد وقوف خود بر آن اظهار نکند تا آنکس آنسخن باتمام رساند، و چیزی را که از غیر او پرسند جواب نگوید، و اگر سؤال از جماعتی کنند که او داخل آن جماعت بود بر ایشان سبقت ننماید، و اگر کسی به جواب مشغول شود و او بر بهتر از آن جوابی قادر بود صبر کند تا آن سخن تمام شود، پس جواب خود بگوید بر وجهی که در متقدم طعن نکند و در محاوراتی که به حضور او میان دو کس رود خوض ننماید، و اگر ازو پوشیده دارند استراق سمع نکند و تا او با خود در آن سر مشارکت ندهند مداخلت نکند.
در سالهای اخیر گزارشهای متعددی از مورد نفوذ قرارگرفتن اطلاعات در نقل و انتقال وجود داشتهاست. همچنین به منظور حفاظت در برابر استراق سمع ترافیک شبکه توسط کاربرهای غیرمجاز وقتی که اطلاعات از طریق شبکه منتقل میشوند باید رمزگذاری شده باشند.