معنی کلمه اروپا در لغت نامه دهخدا
اروپا. [ اُ ] ( اِخ ) اروبی. ( حدود العالم ). اوربی. ( التفهیم ). اَوَرفی. اروفا. ( دمشقی ). یکی از پنج قاره عالم و نزدقدما یکی از سه قسم آبادانی شمال. ( حدود العالم ).
مساحت سطح آن : پس از استرالیا اروپا کوچکترین برّهای عالم است. مساحت سطح آن 10/0/0922 هزارگز مربع میباشد و بهمین مناسبت اغلب علمای جغرافیا آنرا شبه جزیره ای از آسیا محسوب میدارند ولی چون از هر حیث از آسیا متمایز است بهتر این است که قطعه علیحده محسوب شود.
حدود آن : اروپا از سه طرف محدود بدریا و از یک طرف محدود به برّ بزرگ آسیاست.حدّ شمالی آن اقیانوس منجمد شمالی و حدّ غربی آن اقیانوس اطلس و دریاهای متعلقه به آن و حد جنوبی دریای مدیترانه ( بحرالروم ) و بحر مرمره و بحر اسود و دریای آزو است و از طرف مشرق محدود به آسیا است و کوه اورال آنرا از آسیا جدا میکند و حدّ جنوب شرقی آن دریای خزر و کوه قفقاز است.
وضع جغرافیائی و ابعاد آن : اروپا بین هفتادویک درجه و یازده دقیقه و سی وپنج ثانیه عرض شمالی ودوازده درجه و چهل دقیقه طول غربی و شصت درجه طول شرقیست ( نسبت بخط نصف النهار پاریس ) منتهی عرض آن از دماغه شمال تا جزیره کاندی در اقریطش ( کرِت ) 4000 هزارگز و منتهی طول آن از دماغه رُکا در پرتقال تا دریای کارا در شمال شرقی اروپا 5650 هزارگز است.
احوال معرفةالارضی اروپا: اروپادر هر یک از ادوار معرفةالارضی تغییرات فاحشی یافته تا بوضع کنونی درآمده است. در عهد اول خشکی پهناوری در تمام شمال و مرکز اروپا و قسمت شمالی اقیانوس اطلس کشیده شده از مشرق و جنوب بدو دریای باریک محدود میگشت. این دو دریا در جنوب غربی اروپا بیکدیگر رسیده اقیانوس منجمد شمالی و اقیانوس کبیر را بیکدیگر راه میدادند. در این عهد سلسله کوهی بنام رشته کالدونی در شمال اروپا پیدا شد ورشته دیگری بنام هرسی نین در مرکز این قطعه سر از خاک بدر کرد. کوههای کنونی انگلیس و اسکاندیناو از سلسله اول و جبال وژ در فرانسه و هارز و جنگل سیاه و سایر کوههای مرکزی فرانسه و آلمان از رشته دوم باقیمانده اند. در عهد دوم مرکز اروپا در آب فرورفته وجزایر چندی سر از آب بیرون آورد. در عهد سوم کوههای پیرنه و آلپ و کارپات و قفقاز تشکیل شد و اراضی شمال اقیانوس اطلس را آب فراگرفت ولی بحر مدیترانه از مشرق مسدود گردید. در عهد چهارم دریای مدیترانه ببحر اسود راه یافت و بحر آدریاتیک و اژه در بحرالروم پیدا شده این دریا بشکل کنونی درآمد. هم در این عهد تغییرات بزرگ سبب تغییر آب و هوای اروپا گشته سرمای شدید موجب باریدن برفهای عظیم و ایجاد یخچالهای وسیع شدو قسمت بسیار از زمینهای اروپا در زیر یخچالها ( توچال ) پوشیده گشت. این یخچالها تغییراتی در زمینهای اروپا داده و از خود آثاری بجا گذاشته اند که هنوز دیده میشود.
