ارمیتا

پیرامون سده دوم پیش از زایش عیسی (۳۰۰ سال پس از بودا) کتابهای فراوان دیگری به رشته نگارش درآمد که بنیاد شاخه‌های گوناگون مهراهی (مهایانی) شدند. از این کتاب‌ها یا به قولی سوره‌ها (سوتراها) ۶۰۰ عدد بجا مانده‌است که جمعاً بنام سوره‌های مهراهی (مهایانا سوترا) مشهورند. از برجسته‌ترین این سوره‌ها می‌توان از سوره فراسوی فرزانگی (پرگیا پارمیتا) نام برد که پایه شکل‌گیری مکتب مادیمکه شد یعنی همان مکتب و دبستان بودایی که در میان مردم تبت رواج دارد. سوره دل (پرگیا-پارمیتا-هریدیه-سوترا) از مهم‌ترین بخش‌های آن است.

کتاب‌شناسی مفصل کارهای او در تاریخ و زبان‌های شرق باستان: به‌یاد ایگور میخائیلوویچ دیاکونوف، قابل دسترسی است. هر ساله مؤسسهٔ مطالعات شرقی در سنت‌پیترزبورگ و موزهٔ دولتی ارمیتاژ، کنفرانسی در بزرگداشت دیاکونوف برگزار می‌کنند. مجموعه مقالات یکی از این کنفرانس‌ها تحت عنوان ادوبا جاودانی است منتشر شد.

او در یکی از نامه‌های خود با تاسف چنین گفته‌است: «تنها من و موش‌ها می‌توانیم تمام این [زیبایی‌ها] را تحسین کنیم.» کاترین تئاتر خصوصی خود را که طی سال‌های ۱۷۸۳–۱۷۸۷ در نزدیکی گالری ساخته شده بود، نیز ارمیتاژ می‌نامید.

بارون اس.ک. استپانیان یا استپان استپانیان (ارمنی: Ստեփան Ստեփանեան؛ زاده ۱۸۶۸ یا ۱۸۷۰ میلادی - درگذشته ۱۹۱۵)، عکاس اهل ارمنستان بود که تصاویر فراوانی را از دوران جنبش مشروطه ایران در تبریز ثبت کرده‌است. استپانیان را می‌توان «اولین عکاس خبری ایران» برشمرد؛ چرا که علاوه بر عکاسی از حوادث نهضت مشروطیت در ایران، عکس‌های بی شماری نیز از دیگر جنگ‌ها و وقایع تاریخ زمان خود در امپراتوری روسیه، ارمنستان و امپراتوری عثمانی تهیه کرده‌است. هم‌اکنون بعضی از آثار او به ویژه عکس‌هایی که از نویسنده شهیر روسی آنتوان چخوف گرفته‌است، در موزه ارمیتاژ روسیه نگهداری می‌شوند.

در سال‌های اخیر، ارمیتاژ بیش از پیش توسعه یافته و عمارت ستاد فرماندهی را نیز دربر گرفته‌است و به انجام پروژه‌های بزرگی در خارج از کشور نیز پرداخته‌است که موزهٔ ارمیتاژ گوگنهایم در لاس وگاس، اتاق‌های ارمیتاژ در خانه سامرست در لندن و ارمیتاژ آمستردام در هلند از آن جمله‌اند.

مجموعهٔ عظیم ارمیتاژ در چهار بنا به نمایش گذاشته شده‌است. بنای اصلی، کاخ زمستانی نام دارد و در گذشته محل سکونت رسمی تزارهای روسیه بوده‌است. موزهٔ ارمیتاژ شعبه‌هایی بین‌المللی در آمستردام، لندن و لاس وگاس نیز دارد. از جمله هنرمندانی که آثارشان نقاط قوت مجموعهٔ هنر غرب در موزهٔ ارمیتاژ هستند، می‌توان به میکل‌آنژ، لئوناردو دا وینچی، پیتر پل روبنس، آنتونی فان دیک، رامبرانت، آگوست رودن، کلود مونه، پل سزان، ونسان ون گوگ، پل گوگن و پابلو پیکاسو اشاره کرد.

بسیاری از این آثار که توسط اندرو ملون تهیه شد، اکنون هسته مرکزی گالری هنر ملی در واشینگتن را تشکیل داده‌است. از دیگر موارد از دست رفته موزه که البته موارد مشابه آن‌ها یافت می‌شود می‌توان به هزاران اثر هنری که از موزه ارمیتاژ خارج شده و به موزه پوشکین در مسکو و موزه‌های دیگری در سراسر اتحاد شوروی فرستاده شد اشاره کرد. تعدادی از کلکسیون‌های موزه نیز در طی محاصره لنینگراد در جنگ جهانی دوم، هنگامی که ساختمان موزه به عنوان پناهگاه در مقابل حمله هوایی استفاده شد، قربانی بمباران شد.

اتاق قرمز که از سوی منتقدان هنری شاهکار ماتیس لقب گرفته است در مجموعهٔ دائمی موزه ارمیتاژ نگهداری می‌شود.

در طی انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷، موزهٔ سلطنتی ارمیتاژ جزو اموال خصوصی اعلام شد. پس از ملی شدن مجموعه‌های هنری عمومی ملی، دامنه آثار موجود در موزه وسعت بیشتری یافت. به خصوص ورود هنر مدرن از کلکسیون‌هایی چون مجموعه هنری سرگئی شکوکین و ایوان موروزوف بسیار جالب توجه بود. از جمله آثار اضافه شده به موزه می‌توان از اکثر آثار سال‌های اخیر گوگن، ۴۰ اثر سبک کوبیسم پابلو پیکاسو و آثاری مشهور از بزرگان هنر مدرن مانند تابلو «رقص» اثر ماتیس و «کافه شبانه» اثر ون گوگ اشاره کرد.

امپراتریس الیزابت، طی حکمی در سال ۱۷۴۵، دستور داد که از آن پس گربه‌ها، گنجینهٔ موزهٔ ارمیتاژ را در برابر موش‌ها محافظت کنند.