اردشیر

وقتست کاردشیر برآید به پشت رخش برکه نشسته طی صحاری کند همی

بدان لشکر اردشیر سوار که آمد سپهبد پی کارزار

از جمله فعالیت‌های هنری اردشیر فهیمی به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:

اردشیری سفلی، روستایی از توابع بخش همایجان شهرستان سپیدان در استان فارس ایران است.

مقام ساتراپی اسپاردا به تیثرئوستس داده شد و هنگامی که تیثرئوستس در اواخر تابستان ۳۹۵ پ.م. به دیدار اردشیر رفت، آریائوس و پاسیفرنس را به عنوان ژنرال در شهر سارد گذاشت. در زمستان ۳۹۵-۳۹۴ پ.م.، آریائوس با سپهرداد دیدار کرد. او احتمالاً سعی می‌کرد که او را برای پیوستن به شورش علیه پادشاه علاقه‌مند کند. گزنفون می‌گوید که سپهرداد به آریائوس اعتماد کرد زیرا پیشتر نیز، او در شورشی علیه پادشاه نقش داشته بود.

دگر شارستان اورمزد اردشیر هوا مشک بوی و به جوی آب شیر

تاج ملوک اردشیر اختر پیروز بخت گوهر دریا نوال قلزم گردون توان

چو پاسخ بدان گونه دید اردشیر سرش برتر آمد ز ناهید و تیر

آخا، شاهدخت هخامنشی، دختر اردشیر دوم و خواهر اردشیر سوم بود. در برخی منابع گفته شده است که اردشیر سوم با دختر آخا ازدواج کرده‌است.

وزین سو به دریا رسید اردشیر به یزدان چنین گفت کای دستگیر

چه گفت آن سراینده دهقان پیر ز گشتاسپ وز نامدار اردشیر

به گفتار این نامدار اردشیر همه گوش دارید برنا و پیر

در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۸۹، همایشی با عنوان سپاس‌داری از اندیشه‌های تأثیرگذار زرتشتی در جشنگاه خسروی با کوشش گروه پویندگان اشا برگزار شد. این همایش به منظور قدردانی از کیخسرو شاهرخ، فرنگیس یگانگی، اسفندیار یگانگی و اردشیر یگانگی برگزار شد و دارای بخش‌های متنوعی بود. در این همایش، دو تن از نوه‌های ارباب کیخسرو به‌نام کامبیز یگانگی و تموچین شاهرخ حضور داشتند، آن‌ها در مورد تأثیرگذاری کیخسرو شاهرخ و خانواده ایشان گفتگو کردند.

ای گاه بردباری و رادی چو اردشیر وی وقت کامگاری و مردی چو اردوان

اردشیر زاهدی وزیر خارجهٔ وقت، در مستندی که از زندگی وی ساخته شده، دربارهٔ ماجرای جدا شدن بحرین چنین اظهار نظر کرده: «ولی راجع به بحرین، بالاخره به اینجا رسیدیم که قبول کردم. من هم مسئول [بودم]. اگر خیانت کردم، من کردم؛ من امضا کردم، من صحبت کردم.»

پس از فتح مصر، دیگر شورش گسترده‌ای علیه حکومت مرکزی رخ نداد و سراسر امپراتوری به‌طور کامل فرمانبردار و تحت کنترل شاه بزرگ اداره می‌شد. اردشیر سوم در سال ۳۳۸ پیش از میلاد با دسیسه وزیر خود، باگواس خواجه مسموم شد و به قتل رسید. سپس باگواس فرزند او به نام ارشک را با نام سلطنتی اردشیر چهارم بر تخت نشاند.

در منابع به پیوندهای دینی اردشیر و موبد بودن پدرش اشاره رفته است؛ از این شواهد چنین پیداست که وی با خاندان‌های سلطنتی پیوندی نمی‌داشته و تنها موبدزاده‌ای می‌بوده که از دین آگاهی می‌داشته منتها خود موبد نبوده است. وز همین روی بود که برپایهٔ آگاهی‌های مذهبی‌اش، این مجال را یافت که نخستین کسی باشد که در سنگ‌نگاره‌هایش، خود را در حال دریافت حلقهٔ پادشاهی از اهورامزدا بنمایاند؛ چیزی که یک اشراف‌زادهٔ پارسی نیاز بدان نمی‌داشت و تنها یک نورسته مجبور بود مدعی شود که تبار از ایزدان می‌دارد. شایان ذکر است گرفتن حلقهٔ پادشاهی از اهورامزدا، پیش از اردشیر سابقه نمی‌داشته و حتی در سنگ‌نگاره‌های هخامنشی نیز دیده نشده است.

بیاد بهمن و دارای اکبر بیاد اردشیر سخت بازو

مجمل التواریخ و القصص، یکی از متنی‌است با ارزش محدود، زیرا کمتر گزارشی در آن می‌توان یافت که به‌تفصیل در دیگر منابع یافت نشود. عهد اردشیر نامه یا خطبه‌ایست از اردشیر بابکان در آئین ملکداری است که ذکر نامش در مجمل التواریخ و القصص به‌میان آمده است.

اردشیر سوم (به پارسی باستان: 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂) پسر اردشیر دوم از ملکه استاتیرا، یازدهمین شاهنشاه هخامنشی از ۳۵۸ تا ۳۳۸ پیش از میلاد و بنیانگذار دودمان سی و یکم مصر بود.