معنی کلمه اخضر در لغت نامه دهخدا
باطل کند شبهای او تابنده روز انورش
ناچیز گردد پیر و زرد آن نوبهار اخضرش.ناصرخسرو. || کبود. نیلگون. آبی : چرخ اخضر. گنبد اخضر :
بنده را چون دید مدحی بس بلند
از شرف بر گنبد اخضر کشید.مسعودسعد.چون دریای اخضر اﷲ اکبر زدند و در سر کفار افتادند. ( ترجمه تاریخ یمینی ). || سبزه. ( مؤید الفضلاء ). || سیاه. ( از اضداد است ).
- فرس اخضر ؛ اسب تیره رنگ. دیزه. ( السامی ). اسب دیزه. چاروای دیزه.
|| آدمیی گندم گون. ج ، خُضر. || آب صافی . ( مهذب الاسماء ). || نوعی از انواع لعل. ( الجماهر بیرونی ص 86 ). || اخضر اَطْحَل ؛ سبزی زردفام. ( مهذب الاسماء ). || اخضر اورق ؛ اسبی خاکستری گون. ( مهذب الاسماء ). || اخضرُ ناضِر؛ سبزی سبز. ( مهذب الاسماء ). نیک سبز.
اخضر. [ اَ ض َ ] ( اِخ ) ( بحر... یا خلیج... ) از شعب پنجگانه بحرالهند. رجوع به حبط ج 2 ص 409 و413 شود. دریای اخضر که اقیانوس مشرقی گفتیم و حد او آنک معلومست از آخر عمارت جنوب تا بخط استوا و جزیره واق واق و شهرهای واق واق و ناحیت چینستان و کرانه شهرهای تغزغز و خرخیز است و مر این دریا را هیچ خلیج معروف نیست. ( حدود العالم ). و رجوع به مجمل التواریخ و القصص ص 470، 472، 474 و 479 شود. || جغرافیون عرب این نام را اکثر بمحیط کبیر و گاه بدریای سفید ( مدیترانه ) داده اند. ( قاموس الاعلام ترکی ).
- دریای اخضر ؛ مجازاً آسمان :
دریای اخضر فلک و کشتی هلال
هستند غرق نعمت حاجی قوام ما.حافظ.- || یکی از شعب خمسه بحرالهند.
اخضر. [ اَ ض َ ] ( اِخ ) منزلی است قرب تبوک ، بین آن و وادی القری ، پیامبر ( ص ) آنگاه که به تبوک میرفت نزول فرمود و بدانجا مسجدی بوده است مصلی نبی ( ص ). ( معجم البلدان ). || اَخضر تُربة؛ وادیست که در آن سیلهائی که از سراة فرودآیند جمع شود. ( معجم البلدان ). || و گویند آبگیریست که طول آن سه و عرض وی یکروزه راه است. || و گویند اخضر و اخضرین موضعی است بالجزیره نمربن قاسط را. || و مواضع بسیار عربیه و عجمیه بنام اخضر خوانده شده است. ( معجم البلدان ). || بستانی گوید: اخضر، هوارسی است به اقصی مغرب افریقیه واقع در14 درجه و 44 دقیقه عرض شمالی و آنرا فرناند پرتقالی بسال 849 هَ. ق. کشف کرد و در مسافت 500 هزارگزی مغرب آن ، بین 13 درجه و 17 دقیقه عرض شمالی و 24 درجه و 27 دقیقه طول غربی موقع جزائر رأس الاخضر و جزیرةالملح و جز آنهاست و سکنه این جزیره 80000 تن و آن مختص پرتقالیانست و کادا بسال 861 هَ. ق. آنرا کشف کرده است. ( ضمیمه معجم البلدان ). || کوهی است بطائف. ( منتهی الارب ). || در الجزایر در ایالت وهران نام کوهی و نام ولایتی است و در نزدیکی بن غازی نیز نام کوهی است. ( قاموس الاعلام ترکی ).