آیین دادرسی
معنی کلمه آیین دادرسی در فرهنگ معین
معنی کلمه آیین دادرسی در فرهنگ فارسی
معنی کلمه آیین دادرسی در دانشنامه آزاد فارسی
آیین دادرسی کیفری. مجموعۀ مقررات قانونی است که برای رسیدگی به شکایات افراد و کشف جرایم و تعقیب مجرمان و نحوۀ رسیدگی و تحقیق از متهم، صلاحیت محاکم کیفری، نحوۀ صدور رأی و تجدید نظرخواهی و نیز فرجام خواهی از احکام کیفری، اجرای احکام کیفری و نیز تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی وضع شده است. اولین مجموعۀ مقررات آیین دادرسی کیفری با عنوان «قانون موقتی محاکمات جزائی» در ۱۲۹۰ش به تصویب رسیده است که چندین بار مورد اصلاح قرار گرفت و با تصویب قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب در ۱۵/۳/۱۳۷۳ (موسوم به دادگاه های عام) در آن تحولات اساسی ایجاد و دادسرا از سازمان قضایی حذف شد. اما در ۱۳۸۱ش نهاد دادسرا مجدداً احیا و به سازمان قضایی کشور بازگشت.
آیین دادرسی کیفری در دادگاه های نظامی. حاوی اصول و مقرراتی راجع به نحوۀ رسیدگی و تعیین مجازات جرایم نظامیانی است که در انجام وظایف خاص نظامی و انتظامی خود مرتکب می شوند اعم از پرسنل ارتش، سپاه، بسیج و نیروی انتظامی.
آیین دادرسی در امور حِسبی. مجموعۀ مقررات قانونی مربوط به نحوۀ رسیدگی محاکم به امور حسبی مانند درخواست گواهی حصر وراثت، تحریر ترکه، نصب قیّم یا امین برای صغار و محجورین است. قانون امور حسبی در ۱۳۱۹ش به تصویب رسیده و تاکنون کمتر دستخوش تغییر شده است.
آیین دادرسی دیوان عدالت اداری. شامل مجموعۀ مقررات مربوط به نحوۀ طرح دعوی و رسیدگی به دعاوی موضوع قانون تشکیل دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۶۰ش است. قانون آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در ۱۰ شهریور ۱۳۶۲ش به تصویب شورای عالی قضایی وقت رسیده است.
معنی کلمه آیین دادرسی در دانشنامه اسلامی
در منابع فقهی اصطلاحات آداب الحُکام ، آداب القاضی آداب القضا، آداب القضاة، ادب القاضی ، ادب القضاء، طرق الحکمیه در مفهومی نزدیک به آیین دادرسی به کار رفته است . به گفته برخی از پژوهشگران اصطلاح طرق الحکم در کتاب های فقهی «دقیقاً به معنی آیین دادرسی » و اصطلاح طریق القاضی «دقیقاً در مورد ادله اثبات دعوی و گردش آن ها در امر رسیدگی دادگاه » به کار رفته است .
اقسام
قوانین آیین دادرسی بنابر نوع مراجع رسیدگی و ماهیت حق و دعوی مورد دادخواست به آیین دادرسی مدنی ، کیفری ، تجاری و اداری تقسیم می شود و هر بخش از این قوانین با توجه به اینکه از قواعد آمره ۱ (انتظامات عمومی ) یا مخیره ۲ (قوانین متضمن منافع افراد) باشد، جزء حقوق خصوصی ۳ یا عمومی ۴ به شمار می آید. بر این مبنا، قوانین مربوط به سازمان قضایی و صلاحیت ذاتی ۵ دادگاه ها و نیز قوانین مشتمل بر مبانی کلی رسیدگی به دعاوی و اجرای احکام از حقوق عمومی است ، و قوانین مربوط به صلاحیت نسبی ۶ محاکم و پاره ای از عملیات اجرایی از حقوق خصوصی شمرده می شود.
منابع آیین دادرسی در اسلام
...
[ویکی فقه] آیین دادرسی (فقه). آیین ِ دادرَسی ، یا اصول ِ محاکمات ، مجموع مقررات مربوط به سازمان قضایی و صلاحیت ذاتی و نسبی دادگاه ها و تشریفاتی که باید از سوی اصحاب دعوی در مقام مراجعه به دادگاه ها، و از سوی قضات و مأموران وابسته به تشکیلات قضایی به هنگام طرح دعوی تا ختم آن و اجرای حکم مرعی گردد.
در منابع فقهی اصطلاحات آداب الحُکام ،
طوسی ، ابوجعفر محمد، ج۶، ص۲۲۵، تهذیب ، بیروت ، ۱۹۸۱م .
قوانین آیین دادرسی بنابر نوع مراجع رسیدگی و ماهیت حق و دعوی مورد دادخواست به آیین دادرسی مدنی ، کیفری ، تجاری و اداری تقسیم می شود
متین دفتری ، احمد،ج۱، ۱، آئین دادرسی مدنی ، تهران ، ۱۳۴۹ش .
...
معنی کلمه آیین دادرسی در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه آیین دادرسی
قانون جاسوسی ۱۹۱۷ یک قانون فدرال ایالات متحده است که در ۱۵ ژوئن ۱۹۱۷، اندکی پس از ورود ایالات متحده به جنگ جهانی اول تصویب شد. قانون فوق در طول سال‌ها بارها اصلاح شده‌است. قانون جاسوسی در اصل در عنوان ۵۰ قانون ایالات متحده (جنگ و دفاع ملی) نگاشته گردید اما اکنون در عنوان ۱۸ (جنایت و آیین دادرسی کیفری) به چشم می‌خورد.
به موجب ماده ۸ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی (به اختصار قانون آیین دادرسی مدنی): «هیچ مقام رسمی یا سازمان یا اداره دولتی نمی‌تواند حکم دادگاه را تغییر دهد یا از اجرای آن جلوگیری کند مگر دادگاهی که حکم صادرنموده یا مرجع بالاتر آن هم در مواردی که قانون معین نموده باشد.»
مطابق ماده ۱۳۲ قانون آیین دادرسی کیفری: «به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی در موارد لزوم و جلوگیری از فرار یا پنهان شدن یا تبانی با دیگری، قاضی مکلف است پس از تفهیم اتهام به وی یکی از قرارهای تأمین کیفری را صادر کند.»
این اعاده‌دادرسی، نوع ویژه ای از اعاده‌دادرسی و جزو اختیارات انحصاری رئیس قوه قضاییه است و مقررات آن در ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری و همچنین دستورالعمل اجرایی ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری مورخ ۱۳۹۸/۰۹/۰۹ (ابلاغی توسط رئیس وقت قوه قضاییه حجت الاسلام رئیسی) تبیین شده‌است.
مواد ۴۲۶ الی ۴۴۱ از قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی (اختصاراً قانون آیین دادرسی مدنی یا ق.آ.د. م) به اعاده‌دادرسی در امور مدنی اختصاص دارد.
امروزه قانون آیین دادرسی مدنی به پایان کار خود نزدیک می‌شود و حقوقدانان بسیاری در حال تدوین قانون جدیدی هستند.
متین دفتری از سال ۱۳۱۲ پس از یک دوره کوتاه که تدریس نمی‌کرد، در مدرسه نظام، مدرسه صنعتی، مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی و سرانجام دانشکده حقوق دانشگاه تهران به عنوان استاد ثابت به تدریس مشغول شد و تا زمان بازنشستگی در سال ۱۳۴۸ به این کار ادامه داد. درس اصلی او در آغاز تدریس، رویه قضائی بود، اما بعدها درس مشهور آیین دادرسی مدنی (اصول محاکمات حقوقی) را که خود بانی و تدوین‌کننده آن بود، تدریس می‌کرد. احمد متین دفتری در مقام استاد حقوق بین‌الملل و آیین دادرسی کیفری و مدنی چند کتاب ارزنده هم در رشته حقوق عرضه کرده‌است.
بر اساس تبصره ماده ۴۸ آیین دادرسی کیفری هیچ‌کدام از آن‌ها در زمان بازداشت حق دسترسی به وکیل نداشتند.
با تجویز اعاده‌دادرسی توسط رئیس قوه قضاییه، اجرای حکم تا حصول نتیجه قطعی به تعویق می‌افتد. اما چنانچه رئیس قوه قضاییه در زمان بازنگری، دستور توقف اجرای حکم را صادر نماید، در صورت ردٌ اعاده‌دادرسی، مراتب لغو توقف توسط معاون قضایی به مرجع قضایی اعلام می‌گردد تا مطابق حکم صادره اقدام نماید. لذا رئیس قوه قضایی، حتی قبل از صدور دستور تجویز اعاده‌دادرسی - در مرحله بازنگری رای - نیز می‌تواند دستور توقف اجرای حکم موضوع درخواست اعاده‌دادرسی را صادر نماید، اختیاری که در ماده ۴۷۷ از قانون آیین دادرسی کیفری و تبصره‌های ذیل آن پیش‌بینی نشده‌است.
یکشنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۸ خبرگزاری فارس اطلاعیه از وکلای سه متهم منتشر کرد که خبر می‌داد درخواست وکلای پرونده برای اعاده دادرسی مطابق ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری توسط رئیس دیوان عالی کشور پذیرفته شده و پرونده برای بررسی محدد به یکی از شعب دیوان عالی ارجاع داده شده است. مطابق با این تصمیم اجرای حکم تا زمان تعیین تکلیف نهایی متوقف شده است.