معنی کلمه آداب معاشرت در دانشنامه اسلامی
از آداب معاشرتی که در قرآن کریم مورد تأکید واقع شده این است که در مجالس طوری بنشینند که اگر تازه واردی آمد، جای نشستنش باشد. معمولاً مجالس ظرفیت محدودی دارد و اگر همه افراد بخواهند آزاد و راحت بنشینند ممکن است جا برای دیگران تنگ بشود ازاین رو دستور داده شده که در مجالس وقتی به شما گفته می شود که جا باز کنید، تنگ تر بنشینید و جا به دیگران بدهید که خدا هم به شما وسعت بدهد. خداوند در آیه ۱۱ سوره مجادله می فرماید: «یَا أَیُّها الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَکُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَکُمْ»
مجادله/سوره۵۸، آیه۱۱.
بعضی از مفسران گفته اند که منظور این است که اگر شخص محترمی وارد شد و به شما گفته شد بلند شوید و جای خود را به او بدهید این کار را انجام بدهید و در ذیل آیه دارد: «یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ»
مجادله/سوره۵۸، آیه۱۱.
یکی دیگر از آدابی که از سیره پیغمبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ استفاده می شود و در قرآن کریم هم به آن اشاره شده نکته ای است که در باب مدیریت خیلی مهم است. کسانی که در جامعه، شاخصند و نوعی رهبری و پیشوایی دارند طبعاً دیگران به آن ها مراجعه می کنند و انتقاد ها و پیشنهاد هایی دارند و مسائلی را درباره مصالح و مفاسد جامعه مطرح می کنند که بسیاری از آن ها صحیح و قابل قبول نیست اما شنونده در مقابل این سخنان باید چه عکس العملی نشان بدهد؟ آیه ای هست که از آن استفاده می شود که سیره پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ این بود که به همه حرف ها درست گوش می دادند و اگر حرفش هم صحیح نبود به رویش نمی آوردند.
ایراد منافقان به پیامبر
...
[ویکی فقه] آداب معاشرت (کتاب). آداب معاشرت اثر آیت الله حاج محمد باقر کمره ای ، ترجمه جلد شانزدهم بحارالانوار به زبان فارسی در ۲۷ آبان سال ۱۳۶۱ ش میباشد که توسط آقای محمد بهشتی تصحیح شده است.
جلد شانزدهم از مجموعه بیست و پنج جلدی کتاب بحار، که مطابق جلد ۷۱ الی ۷۳ از مجموعه ۱۱۰ جلدی است که در مورد آداب معاشرت و آداب و سنن می باشد.
ساختار
جهت شناسائی و آموزش حقوق میان افراد خانواده ، همسایگان، هم شهریان، هموطنان و همنوعان در اسلام و دیدگاه شیعه ، علامه مجلسی کتاب العشره را در آداب معاشرت و آمیزش انسانها و مسلمانها تنظیم نموده است.
محتوا
جلد اول با مقدمهای از مترجم شروع و سپس ترجمهای از گفتار ناشر ذکر میشود و بعد از آن کتاب را در سی باب مرتب نموده در حالی که این کتاب تماما روایی است و مترجم به آن چیزی نیفزوده است. در باب اول آن که کلیاتی از حقوق میباشد، رساله حقوق امام سجاد علیه السّلام ذکر شده و در باره معاشرت با خویشاوندان و بردگان و خدمتکاران (بیشتر در درون خانه)، همچنین دربابهای بعدی در خوشرفتاری با پدر و مادر و فرزندان و حقوقشان بر یکدیگر و منع از حق نشناسی، در آداب معاشرت و نیز، حق همسایه ، آداب برخورد با دوستان و فضیلت آنان و اقسام دوستان و فضل دوست ، اندازه دوستی، آداب و حقوق آن، و نهی از خودباختگی، وضع انس با دوستان و دیگر مسائل مربوط به روابط اجتماعی می باشد.
آداب معاشرت ، محمدباقر کمره ای، ج۱، ص۳-۲۷۱.
...