سنگ لوح

سنگ لوح

معنی کلمه سنگ لوح در فرهنگستان زبان و ادب

{slate} [زمین شناسی] سنگ دگرگونی ریزدانه و متراکم که می توان آن را به صورت تخته سنگ یا صفحه های نازک برید

معنی کلمه سنگ لوح در دانشنامه عمومی

سنگ لوح یا اسلیت یک سنگ دگرگونی ریزدانه با شیستوزیته می باشد که از دگرگونی خفیف شیل های رسوبی تشکلیل شده از سنگ های رسی و خاکستر آتش فشان پدید آمده است. اسلیت ریزدانه ترین سنگ دگرگونی با شیستوزیته می باشد. جهت شیستوزیته در اسلیت ها در جهت فشارهای دگرگونی است نه لزوماً در جهت لایه بندی رسوبی.
به این شیستوزیته قوی " کلیواژ اسلیتی " می گویند که در اثر فشار قوی که بر دانه های ریز رس وارد شده و باعث می شود که آن ها در صفحاتی موازی با جهت فشار رشد کنند. اگر ورقه های اسلیت ها را با ابزاری در جهت شیستوزیته از هم جدا کنیم می توانیم از آن ها برای ساختن سقف خانه ها استفاده کنیم. اسلیت ها معمولاً خاکستری رنگ یا سیاه می باشند ولی به رنگ های بنفش، سبز و سبزآبی نیز دیده می شوند.
اسلیت را نباید با شیل یا شیست به علت شکلشان اشتباه بگیریم.
اسلیت از ترکیب کانی هایی مانند کوارتز و موسکویت و ایلیت ساخته شده است که معمولاً همراه کانی های بیوتیت، کلوریت، هماتیت و پیریت و کمتر همراه آپاتیت، اوژیت، کائولینیت، مگنتیت، تورمالین، زیرکن، و فلدسپات دیده می شود.
از اسلیت می توان قطعاتی برای پوشش سقف خانه ها ساخت و از آنجایی که جذب آب آن خیلی کم است، آن را به یک مادهٔ ایده آل برای این کار تبدیل می کند. ورقه های اسلیت به صورت پله ای و با شیب های متفاوت در سطوح بالایی ساختمان بر روی نمای اصلی ساختمان، بالای پنجره ها، پوشش آلاچیق، سردر ورودی مجتمع ها و… نصب می شوند. از اسلیت برای سنگ فرش کردن خیابان ها، پیاده روها و پله ها نیز استفاده می شود.
به دلیل اینکه اسلیت یک عایق خوب الکتریکی – حرارتی است، در اوایل قرن بیستم از آن به عنوان تخته، کلیدهای الکتریکی، و رله در موتورهای بزرگ الکتریکی استفاده می شده است.
در قرن های هجده و نوزده از اسلیت به عنوان تخته سیاه استفاده می شده. در مناطقی که اسلیت یافت می شود، از جنس مرغوب آن برای ساختن سنگ قبر نیز استفاده می شود.
به دلیل اینکه اسلیت در دما و فشار پایین به وجود آمده است در مقایسه با دیگر سنگ های دگرگونی امکان یافت شدن فسیل در آن ها وجود دارد. در بعضی موارد بقایای جانداران میکروسکوپی نیز در آن ها دیده می شود.

معنی کلمه سنگ لوح در دانشنامه آزاد فارسی

سنگ لوح (slate)
نوعی سنگ دگرگونی ریزدانه، و معمولاً خاکستری رنگ. در امتداد صفحه های شکافت خود به آسانی می شکافد و به ورقه های نازک تبدیل می شود. این سنگ همتای دگرگونی شیل است. سنگ لوح دربرابر تغییرات جوّی بسیار مقاوم است و می توان با گچ تحریر (ژیپس) روی آن نوشت. استخراج سنگ لوح از معدن به چنان مهارت و زمانی نیاز دارد که اکنون، جز برای مرمت بناهای تاریخی، به ندرت از آن برای تهیۀ پوشش بام و ساخت وسایل استفاده می کنند.

معنی کلمه سنگ لوح در ویکی واژه

سنگ دگرگونی ریزدانه و متراکم که می‏توان آن را به‌صورت تخته‏سنگ یا صفحه‏های نازک برید.

جملاتی از کاربرد کلمه سنگ لوح

آب انبار آهنگران دارای کتیبه ای در قسمت بالای طاق به سمت پاشیر است که جنس آن از سنگ خاکستری رنگ و روش اجرای نگارش آن به صورت حکاکی است. شکل این لوح سنگی به صورت مستطیل و در قسمت بالای آن مثلثی است و متن آن را در حاشیه ای جدول کشی و بدون تزیین حکاکی کرده اند. با استناد به سنگ لوح موجود در بالای پلکان ورودی بنا، این آب انبار در زمان حکومت شاه سلیمان صفوی (۱۰۷۷ الی۱۱۰۶ ه.ق) بنا شده است. در بالای پلکان ورودی آن کتیبه ای با این متن وجود دارد: «در ایام پادشاه جمجماه، ملائک سپاه شاه سلیمان الصفوی الموسوی بنا کرد، این بقعه خیر جناب مرحمت پناه حاجی حمزه خلف مرحمت پناه میرزا… محمد سرایانی سنه».
بنای فعلی مقبره ظاهراً بر روی ویرانه‌های بنای قبلی و در داخل قبرستان و مزرعه بلهری احداث شد این بنا دارای پلان چهار طاقی است که با مصالح آجر ساخته شده‌است بنا فاقد سنگ لوح یا کتیبه است و از سادگی خاصی بر خوردار است این اثر به فاصله حدود ۱٫۵ متری این بنا مقبره دیگری وجود دارد که از قدمت بیشتر بر خوردار است و به دوره صفویه تعلق دارد بنا به اظهارات مطلعین محلی این مقبره متعلق به دختر یکی از حکام شهر قاین به نام ابو تراب بوده‌است.
آب انبار حاج حسن در حاشیهٔ خیابان امام خمینی واقع و در گذشته در محلهٔ دروازه مویی قرار داشته است. این بنا فاقد سنگ لوح یا هرگونه کتیبه ای با زمان ساخت است، اما با مقایسه معماری آن با سایر آب انبارها، این بنا به احتمال زیاد به دوره صفوی تعلق دارد.
آب انبار آهنگران سرایان، در نزدیکی مسجد آهنگران واقع شده و دارای سنگ لوحی به این متن است: «در ایام پادشاه جمجاه، ملائک شاه سلیمان الصفوی الموسوی، بنا کرد این بقعه خیر جناب مرحمت شاه حاجی حمزه خلف مرحمت شاه میرزامجمد سرایانی سنه ۱۱۰۴». این بنا ۳۲۴ سال قبل ساخته شده است.