تعدد زوجات

ثروت خلیل البنا به او امکان تعدد زوجات داده بود. ابونضال در مصاحبه ای با اشپیگل، گفت که پدرش ۱۳ زن، ۱۷ پسر و ۸ دختر داشت. مادر ابونضال، طبق نوشته «ملمان»، هشتمین همسر خلیل البنا بود. او ابتدا به عنوان یک دختر علوی ۱۶ ساله خدمتکار این خانواده بود. به گفته «پاتریک سیل»، خانواده با این ازدواج مخالف بودند. در نتیجه، سایر فرزندان خانواده به ابونضال که دوازدهمین فرزند بود، نگاهی تحقیرآمیز داشتند؛ ولی بعدها این رابطه ترمیم شد.

کمپین اتحادیه برای اصلاح قانون خانواده اما ناموفق بود. اتحادیه قادر به اصلاح بخش‌هایی از قانون خانواده و کدهای وضعیت شخصی نبود که به مردان اجازه می‌داد همسران خود را بدون رضایت همسر طلاق دهند و همچنین به تعدد زوجات پایان داد.

شمار دقیق همسران و فرزندان عبدالعزیز نامعلوم است. گفته می‌شود که او ۱۷ تا ۲۲ بار ازدواج کرده او ۴۵ پسر داشت که از بین آن‌ها ۳۶ تن به سن بلوغ رسیدند. تنها ده نفر از این میان به شرایط پادشاه شدن دست یافتند که از این میان شش نفر به این مقام رسیدند. البته با توجه به قوانین مربوط به تعدد زوجات در اسلام هیچگاه بیش از ۴ زن در یک زمان نداشت و ازدواج‌های متعدد وی پس از طلاق همسر قبلی صورت می‌گرفت. وی همسران خود را از بین خانواده‌هایی انتخاب می‌کرد که قصد جلب حمایت آن‌ها را از حکومت خود داشت. تعداد دختران او به درستی مشخص نیست و در یکی از منابع ۲۱۵ نفر برآورد شده‌است. برخی منابع تعداد پسران او را نیز تا ۱۵۰ نفر ذکر کرده‌اند.

چون قصاص و تعدد زوجات روزه‌ و حج‌ و غزو و خمس و زکوه

نصر حامد ابوزید با روشی تازه و از نگاهی نو قرآن را مورد بررسی و برداشت قرار داد. ابوزید پیش از آنکه به آیات قسط و داد قرآن بپردازد کوشش در پاسخگویی به اتهامات وارده بر اسلام و قرآن داشت و ضمن رویکرد به ارتباط فطرت ایزدی انسان و دادگری چالش‌های امروز جهان اسلام همانند نوع نگاه و ارتباط با اقلیت‌های دینی وغیر مسلمانان مسئله ارتداد جنگ و جهاد در اسلام و رهنمود به کشتن کفار جزیه و موضوع حقوق زنان و تعدد زوجات در اسلام را مطرح کرد و کوشش کرد با پاسخگویی به این شبهات و اتهامات باستناد به آیات قرآن دادگری را در قرآن نشان دهد او همچنین دادگری اقتصادی در قرآن را با نگرش به دو موضوع مهم ربا و زکات مورد تحلیل نهاده‌است.

شمار دقیق همسران و فرزندان عبدالعزیز نامعلوم است. گفته می‌شود که او ۱۷ تا ۲۲ همسر قانونی و ۳۷ تا ۴۸ پسر داشته‌است. البته با توجه به قوانین مربوط به تعدد زوجات در اسلام هیچگاه بیش از ۴ زن در یک زمان نداشت و ازدواج‌های متعدد وی پس از طلاق همسر قبلی صورت می‌گرفت. وی همسران خود را از بین خانواده‌هایی انتخاب می‌کرد که قصد جلب حمایت آن‌ها را از حکومت خود داشت. تعداد دختران او به درستی مشخص نیست و در یکی از منابع ۲۱۵ نفر برآورد شده‌است. تعداد پسران او را نیز تا ۱۵۰ نفر ذکر کرده‌اند. هر شش پادشاه پس از عبدالعزیز از فرزندان او بوده‌اند.

اعتقاد به آزادی زن، الغای تعدد زوجات، ایجاد مساوات میان مرد و زن در همه حقوق اجتماعی، تعلیم و تربیت و آزادی حجاب زن از جمله افکار وی بوده‌اند و در این مورد نیز پیشرو نوگرایان دنیای اسلامی به‌شمار می‌رفت.

تا اوایل قرن یازدهم میلادی ازدواج و تعدد زوجات برای کشیش‌ها ممنوع نبوده، در سال ۱۱۲۲ پاپ بندیکت هشتم برای حفظ اموال کلیسا هر گونه ازدواجی را برای کشیش‌ها ممنوع اعلام کرد و در سال ۱۱۳۹ پاپ اینوسنت دوم ازدواج همهٔ کشیش‌ها را باطل کرد و دستور داد تا همه کشیش‌ها همسران خود را طلاق دهند و پس از آن تنها به کسانی اجازه داده می‌شد کشیش شوند که ازدواج نکرده باشند و تا آخر هم عمر مجرد باقی بماندند.

تعدادی از آثار او عبارتند از: گوشه‌هایی از اخلاق محمد، موعود جهانی، آزادی در نظر اسلام، رابطه توحید با وجدان، نظام اجتماعی اسلام، منع تعدد زوجات یا جنگ با طبیعت، اسلام و نظام بردگی، آزادی و حقوق بشر، مسئله ربا و نظریه اسلام.

با تصویب قانون مدنی ایران تا سال ۱۳۱۴ قوانینی در مورد ارث، ازدواج، طلاق و روابط همسری به وجود آمد که برگرفته از فقه امامیه بود و حقوق زنان را در برابر حقوق مردان در مرتبه پایین‌تری قرار می‌داد. به‌طور کلی حق طلاق به‌طور مطلق به مردان واگذار گردید. ارثیه مردان دو برابر زنان بود و زنِ شخص متوفی نمی‌توانست از زمین ارث ببرد. همچنین تعدد زوجات بی‌قید و شرط بود و مرد می‌توانست همزمان بدون هیچ مانع و کسب اجازه ای چهار همسر دائم داشته باشد. حضانت پسر تا دو سالگی و حضانت دختر تا هفت سالگی با مادر بود و به علاوه حق حضانت طفل با ازدواج مجدد مادر از او گرفته می‌شد.