معنی کلمه خانواده زبانی در دانشنامه عمومی
در زبان شناسی، مفهوم و موضوع خانواده های زبانی از آنجا سرچشمه می گیرد، که همچون همهٔ اشیاء، پدیده ها و فرآیندهای پیچیده زبان های طبیعی انسانی هم صفات، تظاهرات، و آثار فراوانی از گونه حیات داشتن و زنده بودن از خود بروز می دهند. از جمله، زبان ها هم مانند جانوران دارای خانواده و خویشاوند هستند. بر اساس آمار اتنولوگ، ۷٬۱۱۷ زبان زنده بشری به ۱۴۲ خانواده زبانی تقسیم می شوند.
خانواده های زبانی را می توان به واحدهای تباری کوچک تر تقسیم کرد که معمولاً شاخه های خانواده نامیده می شوند زیرا تاریخچه یک خانواده زبانی اغلب به صورت نمودار درختی نشان داده می شود. یک خانواده واحدی فراگیر است؛ همه اعضای آن از یک نیای مشترک ریشه می گیرند و همه نوادگان تأییدشده آن نیا در خانواده جای می گیرند.
برخی از خانواده های زبانی گره خورده، و بسیاری از شاخه های درون خانواده های بزرگ تر، به شکل زنجیره گویشی در می آیند که در آن هیچ مرز مشخصی برای شناسایی، تعریف یا شمارش زبان های جداگانه در درون خانواده وجود ندارد. با این حال، هنگامی که اختلافات بین گفتار مناطق مختلف در انتهای پیوستار به حدی باشد که فهم متقابل بین آن ها وجود نداشته باشد، همان چیزی که در زبان عربی رخ می دهد، زنجیره گویشی یک زبان واحد به طور معناداری دیده نمی شود.
بیشتر زبان های جهان به زبان های دیگر مربوط می شوند. به زبان هایی که هیچ خویشاوند شناخته شده ای ندارند ( یا روابط خانوادگی فقط به طور پیشنهادی برای آن ها وجود دارد ) ، زبان تک خانواده گفته می شود. آن ها در اصل خانواده های زبانی متشکل از یک زبان واحد هستند. امروزه تخمین زده می شود ۱۲۹ زبان تک خانواده وجود داشته باشد. زبان باسکی نمونه ای از این زبان هاست. به طور کلی، فرض بر این است که زبان های تک خانواده دارای خویشاوندی هستند یا در دوره ای از تاریخ خود دارای خویشاوند بوده اند اما عمق زمانی برای مقایسه زبانی برای بازیابی آن ها بسیار زیاد است.
یک زبان تک خانواده در شاخه های یک خانواده زبانی مدون نیز وجود دارد، مانند آلبانیایی و ارمنی در داخل هندواروپایی. معنی واژه «تک خانواده» در چنین مواردی معمولاً با یک پیراینده روشن می شود. به عنوان مثال، از آلبانیایی و ارمنی ممکن است به عنوان «تک خانواده هندواروپایی» یاد شود. در مقابل، زبان باسکی تا آنجایی که شناخته شده است، کاملاً منزوی است و این زبان با هیچ زبان نوین دیگری مرتبط نیست.