ترتیل

6 – به هنگام قرائت تفکر و تدبر در آیات الهی بشود که همان ترتیل قرآن است.

این سرود به انگلیسی، عربی، اردو، هندی، ترکی آذربایجانی و لری ترجمه شده است. چند نسخه عربی این سرود ساخته شده، از جمله سلام یا مهدی که توسط مؤسسه تلاوت و ترتیل امام حسین در کویت به خوانندگی محمد غلوم ساخته شده است. و نسخه لبنانی با عنوان امام زمانی توسط انجمن پیشاهنگی امام مهدی در لبنان ساخته شده است.

دور باش از تهتک و تعجیل کام گیر از تأمل و ترتیل

وَ قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا و هم کفّار قریش و قیل هم الیهود قالوا: لَوْ لا نُزِّلَ هلّا نزّل «عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً» دفعة واحدة کالتوریة علی موسی و الانجیل علی عیسی و الزبور علی داود فقال تعالی: کَذلِکَ ای کذلک فعلت لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ ای انزلناه مفرّقا لنقوّی به قلبک ای نشجّع به قلبک فی اذی قومک بما نقصّ علیک من تحمّل الانبیاء و هم یکتبون و یقرءون. و انزل القرآن علی محمد و هو نبیّ امیّ لا یکتب و لا یقرأ. و قیل فرّق لانّ فی القرآن ناسخاو منسوخا، و ذلک لا یجتمعان لانّ احدهما یوجب العمل بشی‌ء و الآخر یوجب ترک العمل به، و لانّ فی القرآن اجوبة للسّائلین و الجواب لا یتقدّم السّؤال. قال بعض المفسّرین کذلک متّصل بما قبله من قول المشرکین و هو الوقف علی تقدیر جملة واحدة. کذلک ای کسایر کتب اللَّه ثمّ تبتدی «لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ»، ای انزلناه متفرّقا به فؤادک وَ رَتَّلْناهُ تَرْتِیلًا. قال ابن عباس بیّنّاه بیانا بعضه فی اثر بعض. و التّرتیل التّبیین فی ترسّل و تثبّت، و قیل رتّلناه ترتیلا، جعلنا بین انزاله فرجا شیئا بعد شی‌ء زمانا لیس بالکثیر، من قولهم، ثغر رتل، اذا کان بینها فرجة و رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا علی هذا القول معناه لا تعجل فی قراءته بل تثبّت فیها.

غزلی چند، کش اگر ببینند؛ حسن ترتیب و صنعت ترتیل

مراد از نزول قرآن تحصیل سیرت خوب است نه ترتیل سورت مکتوب.

قوله: وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا یا محمد بشب قرآن بترتیب و ترتیل خوان و در نماز بشب قراءت بلند خوان تا دوستان ما در میادین قدس بالحان انس در لذّت سماع کلام ما و در راحت پیغام ما جانهای خویش می‌پرورند و اسرار خویش معطّر و مروّح میگردانند. یا محمد با دوستان ما بگوی: چون خواهید که با ما راز کنید روی بقبله شرع آرید و قدم و در حضرت نماز نهید. المصلّی یناجی ربّه. نماز راز گفتن است و در امید کوفتن، نماز سبب نجاتست و با دوست مناجات، نماز نهایت مجاهدت است و بدایت مشاهدت. نماز خویشتن را از دست نفس ربودن است، و جهد بندگی نمودن و دوست را ستودن. بنماز دوست از دشمن پیدا گردد و آشنا از بیگانه جدا شود بین الکفر و العبد ترک الصّلاة. مثل مؤمن که نماز کند چون درخت گل است، معرفت در وی چون بوی و نماز بر وی چون گل هر کسی تواند که گل از درخت باز کند و برگش برکند اما نتواند که بویش کم کند و نسیمش ببرد. همچنین شیطان تواند که در نماز ظاهر وسوسه کند تا چیزی از وی برباید، امّا نتواند که معرفت از باطن ببرد.

یکی بتهلیل اندر شود مؤذن یکی به ترتیل اندر همی شود مقری

فی الحسن مندوحة عن کل تعلیل و عن تکلیف ترتیب و ترتیل

نماز به معنی ذکر و انقیاد باشد از روی لغت و اندر جریان عبارات فقها را عبارتی مخصوص است بر این احکام که معتاد است و آن از حق تعالی فرمان است که: پنج نماز اندر پنج وقت بگزارید و قبل دخول آن مر آن را شرایط است: یکی از آن طهارت به ظاهر از نجاست و به باطن از شهوت و دیگر طهارت جامه به ظاهر از نجس و به باطن آن که ازوجه حلال باشد، سدیگر طهارتِ جای به ظاهر از حوادث و آفت و به باطن از فساد و معصیت، چهارم استقبال قبله قبلهٔ ظاهر کعبه و آنِ باطن عرش و از آنِ سرّ مشاهدت پنجم قیام ظاهر اندر حال قدرت و قیام باطن اندر روضهٔ قربت به شرط دخول وقت آن به ظاهر شریعت و دوام وقت اندر درجهٔ حقیقت و ششم خلوص نیت به اقبالِ حضرت، هفتم تکبیری اندر مقام هیبت و قیامی اندر محل وصلت و قرائتی به ترتیل و عظمت و رکوعی به خشوع و سجودی به تذلل و تشهدی به اجتماع و سلامی به فنای صفت؛ کما کان النبی علیه السّلام خیراً عنه: «کانَ النّبیّ صلّی اللّه علیه یُصَلّی وَفی جَوْفِه اَزیزٌ کأزیزِ المِرْجَلِ. چون پیغمبر علیه السّلام نماز کردی اندر دلش جوشی بودی چون جوش دیگر رویین که اندر زیر آن آتش افروخته باشد.»

پس چون پیر واعظ بدین ترتیب و ترتیل این مسائل را جواب گفت و آنچه گفت بااتفاق صواب گفت، از چپ و راست نعره احسنت برخاست و از خلق جوش و خروش برآمد

دیده از ترتیل و تدبیر زبان و دل اثر مو به مویت را خشوع قلب قرا ساخته