ایلقشقایی ایل قشقایی یکی از گروه ایلی ایران است که زبان ترکی دارند و شیعه مذهب هستند.
جملاتی از کاربرد کلمه ایل قشقایی
ضیاءالواعظین در دورههای ششم و هفتم نیز به عنوان نماینده ایل قشقایی به مجلس رفت و حین نمایندگی باز هم دست به انتشار روزنامه ایران آزاد با هم لحن انتقادی زد و در نهایت این روزنامه به دلیل انتشار سلسله مقالاتی با عنوان «ای مرد بزرگ» خطاب به رضاشاه پهلوی در سال ۱۳۱۱ برای همیشه بسته شد.[نیازمند منبع] او که دو سال پیشتر، دوره نمایندگی اش نیز به پایان رسیده بود، مجبور شد دنیای سیاست را کنار گذارد و تا پایان عمر گوشهگیر شود.[نیازمند منبع] پس از کنارهگیری از مطبوعات و دنیای سیاست مجبور شد برای امرار معاش مدتی به کشاورزی روی آورد و در سال ۱۳۱۵ مغازه خواروبارفروشی به نام «روزی» در میدان بهارستان تهران تأسیس کند.[نیازمند منبع]
بنابراین، مدارس عشایری به کمک و یاری اصل چهار آمریکا تحت نظر و ریاست آقای گیگن در ایران توسعه یافت. آقای بهمن بیگی که در استخدام این مؤسسه بوده، تحت مدیریت مسئول آموزش اصل چهار در شیراز در زمینه تعلیمات عشایری در ایل قشقایی فعالیت داشتهاست.
دولت مرکزی با تشکیل این اتحادیه و سپردن رهبری آن به قوامالملک، در صدد مقابله با نفوذ و قدرت روزافزون قشقاییها بود. یرواند آبراهامیان این اتحادیه را یک «ساخته مصلحتی… از پنج قبیله نامتجانس به سرکردگی یک اعیانزاده شهری» میشناخت که دستگاه سلطنت قاجاریه برای حفظ قدرت خود ایجاد کرده بود؛ اما با این حال «حریف قدرتمندی در برابر ایل قشقایی محسوب میشد… و حتی سالها بعد در جنگ جهانی دوم به حکومت مرکزی در جنگ با قشقاییها که هوادار آلمانها بودند، با اعزام نفرات کمک شایانی کرد.»
«در ایل قشقایی [در دوران صولتالدوله] هر بُنکو (شامل سی چهل خانوار که با هم نسبت خویشاوندی داشتند) یک معلم داشت که حقوق او به صورت مشترک پرداخت میشد. مطمئناً در آنزمان باسوادانِ ایلِ در حالِ کوچ، بسیار زیادتر از اهالی دهات بودند. صولتالدّوله سعی داشت که بچهها و جوانان قشقایی باسواد شوند. او همواره کلانتران و رؤسای بنکوها را به گرفتن معلم و باسواد کردن فرزندانشان تشویق میکرد.»
ایلات خمسه یا ایلهای پنجگانه یک کنفدراسیون ایلی متشکل از پنج ایل با خاستگاه قومی متفاوت در فارس بود که در سال ۱۲۷۸ قمری بنابر برخی مقاصد سیاسی، اقتصادی و نظامی به فرمان دولت مرکزی تشکیل شد. پنج ایل خمسه شامل ایلهای ترکتبار اینانلو، بهارلو و نفر؛ ایل فارس باصری و ایل عرب بودند. ایلات خمسه دومین گروه ایلی بزرگ فارس، پس از ایل قشقایی بهشمار میرفتند. قلمرو این ایلها در منطقه وسیعی از شرق منطقه فارس بود.
در این دوران در ارتباط با مدارس عشایری نیز اقداماتی آغاز شد. برای مثال، در سالهای ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۷ نمایندگی فرهنگ (آموزش و پرورش) کازرون به عهده آقای میرزا عباس سعادت کارمند رسمی وزارت آموزش و پرورش (معارف آن روز) واگذار شد. در زمان او یک مدرسه عشایری در ایل قشقایی (در طایفه کشکولی) و یک دبستان دخترانه در کازرون افتتاح شد و مدارس موجود با افتتاح کلاسهای جدید وسعت یافتند.
بقعه سیبویه, مربوط به دورانهای تاریخی پس از اسلام است و در شیراز، محله سنگ سیاه واقع شده که توسط استاد معصومی از اساتید دانشگاه صنعتی اصفهان و از اعوان ایل قشقایی تجدید بنا شد. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۰۶۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این روستا در دهستان امامزاده حمزه علی قرار داشته و براساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۹۵ صورت گرفته، جمعیت آن ۶۹۴ نفر (۱۶۹خانوار) بودهاست. اکثریت مردم روستا از طوایف ایل قشقایی هستند که به زبان قشقایی سخن میکنند.
طهماسب میرزا مؤیدالدوله والی فارس با کمک خاندان با نفوذ قوامالملک شیرازی اتحاد عشایری خمسه را در ۱۲۷۸ قمری (حدود ۱۲۴۰ خورشیدی) تشکیل داد تا هم در برابر قدرت روزافزون ایل قشقایی در منطقه مقابله کنند و هم امنیت راههای بازرگانی از بندرعباس و بنادر خارک و بوشهر به شیراز را برای حمل کالا تأمین نمایند.