اسکاندیم
معنی کلمه اسکاندیم در دانشنامه عمومی

اسکاندیم

معنی کلمه اسکاندیم در دانشنامه عمومی

اسکاندیم ( به انگلیسی: Scandium ) از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است. نشانه کوتاه آن Sc و عدد اتمی آن ۲۱ است.
اسکانیدم فلز سمی است بنابراین برای استفاده دستی از آن باید دقت لازم را به عمل آورد. اسکاندیم ( واژه لاتین Scandia به معنی اسکاندیناوی ) گرفته شده است.
اسکاندیم فلزی نرم به رنگ سفید - نقره ای است که به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی، کمیاب بودن و سختی استخراج آن، گاهی به عنوان یکی از فلزات نادر در نظر گرفته می شود. این عنصر در سال ۱۸۷۹ توسط لارس نیلسون دانشمند سوئدی کشف گردید. در دمای معمولی به صورت ساختار هگزاگونال متبلور می شود. این عنصر در بسیاری از سنگ های عناصر کمیاب و کانی های تنگستن و اورانیم یافت می شود.
این عنصر در سال ۱۸۷۸ از کانیهای euxenite و gadolinite توسط نیلسون به دست آمد. از فرآوری ۱۰ کیلوگرم کانی euxenite و ته نشینی عناصر کمیاب نیسلون توانست ۲ گرم اکسید اسکاندیم عیار بالا به دست آورد.
اسکاندیم در خورشید و ستاره ها بیست و سومین عنصر از نظر فراوانی است و در پوسته زمین پنجاهمین عنصر از نظر فراوانی می باشد. این عنصر به صورت گسترده در زمین پراکنده شده است که در بیش از ۸۰۰ نوع کانی وجود دارد. زمانی بریل به رنگ آبی متمایل باشد علت آن عنصر اسکاندیم می باشد. این عنصر جز اصلی تشکیل دهنده کانی کمیاب تورتوئیتیت است که این کانی در کشورهای اسکاندیناوی و ماداگاسکار وجود دارد. همچنین این عنصر به عنوان بازمانده در فرایند استخراج تنگستن به وجود می آید و به فرمهای زینوالد، ولفرامیت و ویکیت و بازیت می باشد.
بیشترین میزان اسکاندیم به دست آمده از کانی تورتویتیت است یا از فراوری کارخانه اورانیوم تولید می شود. اسکاندیم فلزی اولین بار در سال ۱۹۳۷ توسط سه دانشمند از برق کافت ذوب یوتکتیکی عناصر پتاسیم و لیتیم و کلرید اسکاندیم در دمای ۷۰۰ تا ۸۰۰ درجه سانتی گراد به دست آمد. اسکاندیم با خلوص بالا امروزه از واکنش فلورید اسکاندیم با فلز کلسیم به دست می آید.
اسکاندیم فلزی به رنگ سفید تا نقره ای است که ممکن است زمانی که در معرض هوا قرار می گیرد رنگ آن به زرد کمرنگ یا بنفش تغییر پیدا کند. این عنصر نسبتاً نرم است و شبیه ایتریم و فلزات کمیاب در پوسته زمین مثل تیتانیم و آلومینیم می باشد. این عنصر فلزی سبک وزن و دارای نقطه ذوب بالاتر آلومینیم است که برای ساخت بدنه هواپیماها نیز استفاده می شود. قیمت اکسید اسکاندیم حدود ۷۵ دلار در گرم است.

جملاتی از کاربرد کلمه اسکاندیم

اثر استحکام‌بخشی اسکاندیم برای نخستین بار در دههٔ ۱۹۶۰ میلادی کشف شد که با مطالعهٔ زیاد و کار بر روی آلیاژهای دوتایی آلومینیم-اسکاندیم و سه‌تایی آلومینیم-منیزیم-اسکاندیم به‌دست آمد. اثرات اصلی اسکاندیم در آلیاژهای آلومینیم، افزایش استحکام، افزایش مقاومت به ترک گرم، مقاومت در برابر تبلور مجدد و کاهش اندازهٔ دانه هستند.
آلیاژهای آلومینیم حاوی اسکاندیم، مواد وعده داده شده برای صنایع هوافضا هستند. مثل سپرهای حرارتی، نوک هواپیما، چرخ‌ها، چرخ‌دنده‌ها، منبع سوخت و سیستم اگزوز و بدنهٔ هواپیما.