ادراک حسی

در این نوع نظریه‌ها دربارهٔ ادراک حسی، اصل بازنمودی مورد پذیرش قرار می‌گیرد و تجربهٔ دیداری به عنوان نوعی از برداشت گزاره ای تبیین می‌شود که در آن فاعل شناسا، برداشت‌های حسی اش را بسوی یک محتوای التفاتی در نظر می‌گیرد. در بازنمود گرایی که یکی از انواع نظریه‌های التفاتی است، تجربه دیداری به وسیلهٔ محتوای اش معین می‌شود.

منظور از فاهمه یا ادراک از نظر کانت، درک محسوسات است. از نظر او (کانت) زمان و مکان دو عنصر نامحدود فطری انسان در شکل‌گیری مقتضیات نقش مهمی دارند؛ یعنی کانت معتقد است که قوانین ترافرازنده روی طبقه‌ها (طبقه مفاهیم) ناب ارسطویی تأثیر می‌گذارند و بعد هم در شرایطی که این طبقه مفاهیم ناب به وجود می‌آورند قوه خیال انسان صحنه‌هایی را بازتولید می‌کند و بعد هم توسط فاهمه انسان به ادراک حسی می‌رسد که همه این سلسله تشکیل صور مجاز توسط اصول «خرد ناب» ایجاد می‌شود و در ادامه خرد ناب مورد نقد کانت قرار می‌گیرد و او با مدارکی که ارائه می‌دهد بیان می‌دارد؛ خرد ناب دائماً در حال فریب دادن انسان می‌گردد.[نیازمند منبع]

قوه حاسه یکی از قوای معرفت شناختی در فلسفه اسلامی است. حاسه به معنای قوه یا عضوی است که ادراک حسی به وسیلهٔ آن صورت می‌گیرد. در اصطلاح عمل حاسه همان ادارکی است که از طریق حواس ظاهری یا باطنی صورت می‌گیرد.

ابن سینا بیان می‌کند که صورت‌های حسی پس از این که به وسیله قوای حسی ادراک می‌شوند به قوه تمرکز بخش احساسات داده می‌شوندو ادراک حسی در واقع عمل حس مشترک است.

مسئله این است که نفس انسان چطور به صورت اشیاء علم پیدا می‌کند. صورت اشیاء دو گونه است. یک گونه، صورت مادی است که مبتنی بر ماده و ویژگی‌های آن نظیر وضع و مکان است. این صورت در حالت مادیش نه تنها قابل تعقل نیست بلکه قابل ادراک حسی نیز نیست. یعنی فقط صورت مجرد شیء مادی ذاتاً قابل احساس است و صورت مادی آن بالعرض محسوس است.

احساس یکی از انواع ادارک و از افعال نفس است. احساس دو نوع دارد: یکی احساس ظاهری که پنج قسم است و دیگری احساس باطنی. حس ظاهری یا بیرونی، ادارک شی جزئی حاضر نزد ادارک‌کننده یا مدرِک است که در این نوع ادارک، اوصاف و عوارضی مانند کم و کیف و وضع و مکان و غیره وجود دارد. گفته می‌شود که در ادراک حسی وجود سه چیز ضروری است: اول حضور شی مادی، دوم همراه بودن آن شی با اعراض تشخص دهنده و سوم جزئی بودن ادارک شی یا مدرَک است.