دوتایی طیفی

معنی کلمه دوتایی طیفی در فرهنگستان زبان و ادب

{spectrum binary} [نجوم] ستاره ای دوتایی که فقط از روی شکل طیف آن می توان به دوتایی بودن آن پی برد

معنی کلمه دوتایی طیفی در دانشنامه آزاد فارسی

دوتاییِ طیفی (spectroscopic binary)
نوعی ستارۀ دوتایی که دو ستارۀ آن به قدری به هم نزدیک اند که جدا از هم دیده نمی شوند، امّا طیف نورِ مجزای آن ها را با طیف نما تشخیص می دهند. نخستین دوتایی طیفی را اخترشناس امریکایی، ادوارد پیکرینگ، کشف کرد که مؤلفۀ درخشان تر آن عَناق بود. اکنون چند صد دوتایی طیفی شناسایی شده اند که دورۀ مداریشان بین ۸۲ دقیقه تا پانزده سال متغیر است. دورۀ چند روزه در بین این ستاره ها از همه بیشتر مشاهده می شود. دو ستاره با چرخش بر گرد مرکزِ جرمِ مشترک، به تناوب، به ناظر نزدیک یا از او دور می شوند؛ درنتیجه، خطوط طیفشان با انتقال دوپلری روبه رو می شود (← اثر_دوپلر). اگر حرکت مداری نسبت به خط دید قائم باشد، نزدیک و دور شدنی وجود نخواهد داشت و از این رو، چنین سامانه ای را نمی توان به صورت دوتایی طیفی آشکارسازی کرد. در یک مورد از هر شش مورد درخشش های طیفی، هر دو مؤلفۀ دوتایی یکسان است و درنتیجه، وقتی یکی از آن ها نزدیک می شود، دیگری فاصله می گیرد. در این حالت، خطوط طیفی دو ستاره گاهی به صورت دوگانه و گاهی به صورت تکی نمایان می شود و با دوتایی طیفی دوخطی رو به رو می شویم. سرعت در امتداد خط دید ستارۀ درخشان تر، یا سرعت هر ستاره از دوتایی طیفی دوخطی را در مراحل گوناگون دورۀ مداری با استفاده از انتقال دوپلری محاسبه می کنند. تجزیه و تحلیل منحنی های این سرعت حدّ پایین جرم ترکیبی دوتایی تک خطی یا جرم هر یک از مؤلفه های دوتایی دوخطی را به دست می دهد.

معنی کلمه دوتایی طیفی در ویکی واژه

ستاره‏ای دوتایی که فقط از روی شکل طیف آن می‏توان به دوتایی بودن آن پی برد.

جملاتی از کاربرد کلمه دوتایی طیفی

ثعبان یک ستاره دوتایی طیفی تک خطی است. فقط ستاره اصلی در طیف آشکار می‌شود. تغییر سرعت شعاعی ستاره اصلی قابل اندازه‌گیری است و با به دست آوردن این مقدار، می‌توان همدمی با مدار غیر هم مرکزی در نظر گرفت. این همدم در هر ۵۱٫۴ روز یکبار به دور ستاره اصلی می‌چرخد. با در نظر گرفتن کم‌نورتر بودن ستاره دوم، می‌توان فرض کرد که فاصلهٔ این دو ستاره حدود ۰٫۴۶ واحد نجومی است و ستارهٔ همدم کمی سبک‌تر از ستارهٔ اصلی است.