سلوکیه
معنی کلمه سلوکیه در دانشنامه آزاد فارسی
شهری یونانی از مادرشهرهای شرق میانۀ باستان، بنیادشده به دستور سلوکوس اول برای اسکان مهاجران یونانی در ساحل رود دجله. جمعیت شهر به ۶۰ هزار نفر می رسید. شهر سلوکیه طرحی یونانی و هیپودامین یا شطرنجی داشت؛ از سویی بر ساحل رود دجله تکیه داشت و از سوی دیگر با حصارهای بلند محافظت می شد. ارکان سلوکیه از باستیون یا ارگ مرکزی، معابد مرکزی، تئاتر، استادیوم و بازار شکل می گرفت. در ۱۴۱پ م مهرداد اول شاهنشاه اشکانی دِمِتریوس دوم نیکاتور را در سلوکیه شکست داده و به نشانۀ پیروزی درآن جا به نام خود سکه ضرب کرد. پارتیان سلوکیه را به شهری ایرانی تبدیل نکردند و بعدها در مقابل آن و آن سوی دجله کِتیسپون یا تیسفون را ساختند. سلوکیه دولت ـ شهری خودمختار در ترکیب سیاسی شاهنشاهی اشکانی باقی ماند تا آن که در ۱۳۰ پ م آنتیوخوس هفتم شهر را آزاد کرد، چندی بعد، مهرداد دوم آن جا را باز پس گرفت. سلوکیه در ۳۵ ـ ۴۲ م از امپراتوری اشکانی مستقل بود. از حدود ۲۰۰ م سلوکیه هویت هلنی خود را از دست داد و به شهری شرقی تبدیل شد. در لشکرکشی های امپراتوران روم ترایانوس در ۱۱۵ م، مارکوس اورلیوس در ۱۶۳ م و سِپتی موس سِوِروس در ۱۹۸ م سلوکیه سقوط کرد. شاپور اول ساسانی در نبرد با روم شهر را تصرف کرد و آتش زد؛ پس از آن سلوکیه رونق خود را از دست داد و تیسفون و شهرهای نوبنیاد ساسانی جای آن را گرفتند.
معنی کلمه سلوکیه در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه سلوکیه
اُرد همچنین پایتخت ایران را از شهر صددروازه به تیسفون که در برابر سلوکیه ساخته شده بود، منتقل کرد و تیسفون تا زمان حملهٔ اعراب پایتخت ایران بود.
آپولودور بی شک مورخان اسکندر و جغرافی دانان پیشین را می شناخت. ممکن است او از برخی از مناطقی که توصیف کرده است نیز بازدید کرده باشد. زیرا برخلاف اکثر نویسندگان تاریخ اشکانی، او تابع اشکانیان بود و از این رو برای به دست آوردن اطلاعات مفید موقعیت خوبی داشت. او حتی ممکن است از اسناد نگهداری شده در بایگانی شهرهای یونانی-اشکانی مانند آرتمیتا و سلوکیه استفاده کرده باشد. علاوه بر این او می توانست اطلاعات جغرافیایی و تاریخی خود را از هموطنان، بازرگانان و مسافران یونانی به دست آورد.
هوشنگان مرو مهرویان نسا گرگانج تیسفون سلوکیه وهاردشیر ریواردشیر راگا (ری باستان) شهر باستانی پاسارگاد تخت سلیمان بلخ باستان حلوان شهر قدیم نیشابور شهر قدیم جرجان هگمتانه انشان الموت طوس دقیانوس گندیشاپور تناردشیر تون اسپهبد معبد لائودیسه دهانه غلامان (زرک - زرنکای) لور ترشیز کشمر دربند تپه معمورین
بهرغم پیروزی نظامی رومیان، این ایالت از همان ابتدای تأسیسش روزهای خوشی نداشت. در سال ۱۱۶ میلادی یک شاهزاده پارتی به نام سانتروکس[یادداشت ۱] یک شورش مسلحانه در استانهای تازه تأسیس روم سازمان داد. در طول شورش، پادگانهای روم در آشوریه و بینالنهرین از پُستهای خود بیرون رانده شدند، و یک ژنرال رومی هم در پی تلاش بیهوده برای توقف شورش کُشته شد. ترایانوس بر این شورش فائق آمد، و سلوکیه و ادسا را متصرف شده و آتش زد، و حتّی یک شاه دستنشانده پارتی را به فرمانداری گماشت؛ امّا در طول بازگشتش به روم برای برگزاری جشن تریومف، بیمار شد و در ۸ اوت ۱۱۷ میلادی درگذشت.
در تاریخ ۵۳ پیش از میلاد کراسوس کنسول و سردار مشهور رومی به خیال تصرف مشرقزمین و تسلط دوباره غرب بر تمدن و منابع شرق و به دست آوردن افتخار همچون اسکندر مقدونی به قصد تصرف ارمنستان و سلوکیه، وارد قلمروی ایران شد و با سپاه شاهنشاهی ایران اشکانیان وارد جنگ شد و پس از شکست سنگین سپاهیان روم در نبرد حران به دست سورنا سردار نامی ایران، کشته شد و سرش را همراه سر پسرش به نزد شاهنشاه ایران فرستادند.
آیین مانوی که توسط مانی (۲۱۶ تا ۲۷۶ میلادی) پایهگذاری شد، در قرن سوم از آسورستان سرچشمه گرفت و در گستره جغرافیایی وسیعی گسترش یافت. در برخی موارد، آیین مانوی حتی از کلیسای آشوری شرق پیشی گرفت، همانطور که برای مدتی در امپراتوری روم نیز رواج داشت. در حالی که هیچیک از شش کتاب مقدس سریانی اصلی مانویها بهطور کامل باقی نمانده است، بخش طولانی سریانی از یکی از آثار آنها که عقاید کلیدی را شرح میدهد در کتاب تئودور برکونی (نویسنده کلیسای شرق از بت گرمای) آورده شده است. کتاب کتباً دسکولیون در حدود سال ۷۹۲ نوشته شده است. مانند کلیسای شرق، مرکز سنتی کلیسای مانوی در سلوکیه تیسفون بود. مانی تنها نوشته پارسی میانه خود، شاپورگان را به شاپور یکم تقدیم کرد.
هاینز هالم او را به عنوان نماینده یک گروه غلات از شهر سلوکیه تیسفون (المدائن) یاد میکند که برای دیدن علی به کوفه آمده بودند. هنگامی که ابن سبا ادعای الوهیت علی را کرد، علی با عصبانیت آن را انکار کرد و او را به سلوکیه تیسفون بازگرداند. هاینز هالم میافزاید که نویسندگان اسلامی مانند اشعری در مقلات و بغدادی در فراق گفتهاند که ابن سباء اولین کسی بود که علی بن ابی طالب را بت کرد. او موعظه میکرد که علی خدا (الله) است. پس از مرگ علی، وی بر این عقیده بود که «شیطانی در ظاهر علی کشته شده است» و علی به آسمان رفته و رجعت او نزدیک است.
امیانوس مارسلینوس در حدود سال ۳۶۰ میلادی کتاب خود را نوشت وی و چند تن دیگر در طی جغرافیا و تاریخ روزگار هخامنشی و اسکندر و سلوکیه و اشکانی و ساسانی از قومی به نام مردوی یا آمردی یاد میکنند که در سواحل دریای خزر میزیستند و تیرهای از همین مردم در آسیای مرکزی، نزدیکی مرو رود جیحون، آمویه یا آمودریا بسر میبردند.
براندند از ایران سلوکیه را سپس ره ببستند رومیه را