معنی کلمه زیگورات در دانشنامه عمومی
در زیگورات ها از بهترین و استوارترین مصالح ساختمانی آن زمان بهره گرفته شده است. زیگورات ها به شکل هرم هستند اما جنس آن ها از خشت یا آجرگلی بوده است.
زیگورات «ذیققوررت» کلمه ای اکدی است. واژه سومری آن زیقورات و ایلامی آن زیقورتو است.
در ایران تلفظ این کلمه از مقالات رومن گیرشمن گرفته شده و بیشتر «زیگورات» خوانده شده است، به معنای بلند و برافراشته ساختن.
.
بنای کوه مانند سپندی ( مقدسی ) که با روند کاهشی سطح طبقات بالایی، پلکانی بیکران تا آسمان بنا می کند.
پس از آن هم پرستشگاه ها بر بالای کوه ها همانند کوه ها ساخته شده اند. معماری بناهای کوه مانند در سرزمینهایی که به گونه ای طبیعی از کوه بی بهره بوده اند بیشتر نمایان است از جمله ۳۲ زیگوراتی که در منطقهٔ میان رودان و فلات ایران شناسایی شده اند.
زیگوراتها بناهای خشتی توپری بوده اند که همانند پلکان ساخته می شدند، همچون موجود زنده ای که از خاک آفریده شده و به سوی آسمان پیش می رود. موقعیت قرارگیری آن ها به شکلی بوده که چهار گوشه آن ها رو به چهار جهت اصلی باشد. بیشتر آن ها ۳، ۵ یا ۷ طبقه با ارتفاع تا ۱۰۰ متر که سر برافراشته اند و از رنگ سیاه در طبقه پایین به رنگ طلایی در بالاترین طبقه می رسند. بر روی بدنه زیگوراتها معمولاً نوشته هایی برای شناساندن بنا، بازگویی علت ساخت و بانی و سازنده آن حک می شده که وسیله ارتباط با زمان های تا ۵۰۰۰ سال قبل را برایمان میسر کرده است.
امروزه نیز سازه های شبیه زیگورات در معماری مدرن مشاهده می گردند.
بزرگترین و سالمترین زیگورات باقی مانده جهان زیگورات چغازنبیل ( زنبیل وارونه ) است که به دست اونتاش گال پادشاه عیلامی برای خدای اینشوشیناک حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد، در ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر باستانی شوش ساخته شده است. این زیگورات با ابعاد ۱۰۳در۱۰۳ متر و به بلندای ۵۲ متر در ۵ طبقه ساخته شده بود که اکنون ۲۵متر از آن برجای مانده است.
هر ساله مردمان زیادی از شوش، شوشتر و دزفول جهت انجام مناسک آیینی ویژه به این مکان می آمده اند. در پیرامون زیگورات و دشت پهن و زیبای نزدیک دز مقیم می شدند. در روز برپایی آیین ها، خدایان موجود در پرستشگاه که با هدف یگانگی و یکپارچگی مردم در این مکان گرد آمده بودند را به بیرون، تا رود دز برده و سپس با قایق به بالادست رود، جایی که لوله های سفالین آبرسانی به منطقه یافت شده می بردند و از آنجا پیاده به نیایشگاه بازمی گرداندند. پیمودن مسیری نزدیک به ۱۰ کیلومتر چه بسا در یک روز را شاید بتوان «حج عیلامی ها» نامید.