زبره

صفت اعمال بصره : حشان، ثربه، بلاس، عقرمسیان، المقیم، نهر الحرب، شط العرب، معد سام، جعفریه المشان، الصمد الجونه، جزیرة العظمی، مروت الشریر، جزیرة العرش الحمیده، جزبره المفردات. و گویند که آن جا که فم نهر ابله است وقتی چنان بودی که کشتی‌ها از آن جا نتوانستی گذشتن. غرقابی عظیم بود. زنی از مالداران بصره فرمود تا چهارصد کشتی بساختند و همه پر استخوان خرما کردند و سر کشتی‌ها محکم کردند و بدان جایگه غرق کردند تا آن چنان شد که کشتی‌ها می‌گذرند.

فرایندی که در آن سطح مواد غذایی با زبره، عموماً زبره نان، پوشانده می‌شود زبره‌پوشانی نامیده می‌شود. و ماده غذایی متشکل از آرد سوخاری و ادویه‌های مختلف برای این منظور را پودر سوخاری می‌نامند.

و یا چه داند موری‌ که تخم ‌کزبره را چهار نیمه ‌کند تا نروید از اغبر

و عن ابراهیم بن ادهم قال: نعم القوم السّوّال یحملون زادنا الی الآخرة. و قال ابراهیم «السّائل»یرید الآخرة یجی‌ء الی باب احدکم فیقول: هل توجّهون الی اهالیکم بشی‌ء؟ و فی بعض الاخبار اذا رددت «السّائل» ثلاثا فلم یرجع فلا علیک ان تزبره. و عن الحسن فی قوله عزّ و جلّ: وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنْهَرْ قال: اما انّه لیس بالسّائل الّذی یأتیک لکن طالب العلم. قال یحیی بن آدم: اذا جاءک طالب العلم فلا تنتهره.

در این روش، حاشیه‌های دو سطحی را که می‌خواستند روی هم بگذارند را هموار ساخته و میان‌شان را به‌صورت زبره‌تراش باقی می‌گذاشتند تا خوب روی هم جفت شوند اما رویهٔ همهٔ سنگ‌ها را به دقت تراشیده و پاک می‌کردند.

زبرهانی تورا فردا هزاران آفرین باشد به هر نیکی‌ که‌ کردستی تو با فرزند برهانی

(صابر)؟ این پاسخ (آزاد) شفیق است، که گفت: «خام تا پخته شود زیر و زبرها دارد»

و یا چه داند موری‌که تخم‌کزبره را چهار نیمه ‌کند تا نروید از اغبر

لمعهٔ صبحی‌که می‌گویند د‌ر عالم‌کجاست اینقدرها خواب غفلت نیست جزبرهان شب

لکِنِ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ ایشان باری که بپرهیزیدند از خشم و عذاب خداوند خویش، لَهُمْ غُرَفٌ ایشانراست ورکدها، مِنْ فَوْقِها غُرَفٌ از زبرهای آن نیز و رکدها، مَبْنِیَّةٌ بخشت زرین و سیمین برآورده، تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ میرود زیر درختان آن جویها، وَعْدَ اللَّهِ لا یُخْلِفُ اللَّهُ الْمِیعادَ (۲۰) وعده‌ایست که‌ اللَّه داد، نکند اللَّه وعده خویش را جز بنیکویی.

در عشق بسی زیر و زبرها باشد مر عاشق را بسی خطرها باشد

ز مرغ و زبره زکبک دری زدراج و از پختن آذری