زبان اکدی

امپراتوری آشوری نو (۹۱۱–۶۰۵ پیش از میلاد) غالب‌ترین قدرت روی زمین و بزرگترین قدرت جهان بود که بین قرن ۱۰ پیش از میلاد و اواخر قرن ۷ پیش از میلاد دیده شده بود با امپراتوری که از قبرس در غرب تا مرکز ایران در شرق و از قفقاز در شمال تا نوبیا، مصر و شبه جزیره عربستان در جنوب امتداد یافته بود، تسهیل در گسترش فرهنگ و مذهب میانرودان تحت فرمان امپراتورانی مانند آشوربانی پال، توکولتی-نینورتای دوم، تیگلات-پیلسر سوم، شلمنسر چهارم، سارگون دوم، سنخریب و اسرحدون را فراهم آورده بود. در طول امپراتوری نو آشوری، زبان آرامی به عنوان زبان میانجی در امپراتوری و همچنین میانرودان پذیرفته شد. آخرین سوابق مکتوب به زبان اکدی متون نجومی مربوط به سال ۷۸ میلادی است که در آشور کشف شد.

زبان عموری‌ها از شاخه سامی غربی بود که مادر زبانهای عبری اوگاریتی و عربی است، اما عجیب این است که برخلاف بیشتر زبان‌های دیگر منطقه، زبان عموری هیچگاه شکل نوشتاری (به خط میخی) به خود نگرفت. زبان نوشتاری حکومت عموری‌ها زبان اکدی بود. عموری‌ها به چهار طایفه بزرگ تقسیم می‌شدند به نام‌های سِمعال، یَمینه، نُمها و یَموت‌بال. آنها خدای آمورو را پرستش می‌کردند.

در طول دوره اکدی، زبان اکدی زبان میانجی خاورمیانه شد و به‌طور رسمی برای ادارات استفاده می‌شد، اگرچه زبان سومری به عنوان یک زبان مذهبی و ادبی باقی ماند. گسترش زبان اکدی از سوریه تا ایلام کشیده شد و حتی زبان ایلامی به‌طور موقت به خط میخی بین‌النهرین نوشته می‌شد. متون اکدی بعداً به مکان‌های دوردست، از مصر (در دوره عمارنه) و آناتولی تا ایران (بیستون) راه یافتند.

از اسرحدون سندهایی به زبان اکدی دربارهٔ رخدادهای زمان او به جای مانده که بخش بسیاری از آن با به همریختگی و نابودشدگی می‌باشد. در این سندها دربارهٔ مادها و درگیری‌های این پادشاه با آنان نیز سخن به میان‌آمده‌است. بسیاری از این سندها دربردارنده پرسش‌های اسرحدون از هاتف خدای شمش دربارهٔ چاره گرفتاری‌ها و نگرانی‌های سیاسی اوست.

دروازه المسقی که در زبان اکدی (زبان رایج در میان آشوریان و بابلیان) به آن دروازه «مشکی» نیز می‌گویند، به احتمال زیاد محل گذر چارپایان برای رسیدن به رودخانه دجله بوده است.

این سنگ ۱٫۴ متر ارتفاع و ۰٫۶ متر عرض دارد و روی آن به زبان اکدی در خط میخی متونی دربارهٔ تقسیم چهار قطعه زمین و کنترل کیش (سومر) آمده‌است.