رجاله

معنی کلمه رجاله در لغت نامه دهخدا

( رجالة ) رجالة. [ رَج ْ جا ل َ ] ( ع ص ) ج ِ راجل. ( المنجد ) ( آنندراج ) ( ترجمان ترتیب عادل ص 50 ). || ج ِ راجل. پیادگان. ( فرهنگ فارسی معین ) ( از اقرب الموارد ). پیادگان. ( دهار ). پیادگان. مقابل خیالة ( سواران ). ( از یادداشت مرحوم دهخدا ). || ج ِ رَجُل. || ج ِ رَجَل. || ج ِ رَجِل. ( منتهی الارب ). رجوع به کلمه های مزبور شود. || در فارسی اراذل و اوباش را گویند، و گاهی برای مفرد بکار برند، چون : زنی رجاله. ( یادداشت مرحوم دهخدا ).
رجاله. [ رَج ْ جا ل َ / ل ِ ] ( از ع ، اِ ) مردمان پست و بی سروسامان. ( ناظم الاطباء ). سفلگان. فرومایگان. ( فرهنگ فارسی معین ). غوغا. اراذل و اوباش. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) : و حرب افتاد میان سپاه دیگران و قتلی بسیار برفت و رجاله برخاستند و در ماه ذیحجه به سرای وزیر ابن مقله رفتند تا او را بکشند. ( مجمل التواریخ و القصص ). و کارزار افتاد میان سپاه و رجال و عام و سواران تا بسیاری رجاله کشته شدند و برای پادشاه جمع آمدند و باز حرب پیوست... ( مجمل التواریخ و القصص ). و در آن مدت [ مدت شغب ] صیادان دست از ماهی گرفتن بداشته بودند و درِ دکانها نگشادند مگر آفتاب بلند برآمد، از دست رجاله. ( مجمل التواریخ و القصص ). || ج ِ راجل. پیادگان : رجاله لشکردر پیش ایشان سپرها روی آورده و تیغها کشیده و سنانها راست کرده. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 333 ). رجاله لشکر چون گوزن بدان دیوارها بردویدند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 343 ). کافر راه مطاولت در محاربت و مصاولت پیش گرفت تا اذناب لشکر و رجاله حشم او که بر عقب می آمدند برسند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 201 ). جمعی از رجاله لشکر و بازماندگان حشم در مصاحبت آن روان کرد. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 265 ). رجاله دیلم و عفاریت افغانیان بر ایشان آغالید. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 350 ).
گفتم به گل سرخ که عارت ناید
پیش از تو گل زرد به بازار آید
گفتا تو مگر حدیث شه نشنیدی
رجاله ز پیش شه ببازار آید.؟

معنی کلمه رجاله در فرهنگ معین

(رَ جّ لِ ) [ ع . رجالة ] (اِ. ) جِ راجل . ۱ - پیادگان . ۲ - اوباش ، فرومایگان .

معنی کلمه رجاله در فرهنگ عمید

۱. مردم پست و فرومایه، سفلگان. &delta، با این معنی به هر دو صورت مفرد و جمع به کار می رود.
۲. [قدیمی] = راجل

معنی کلمه رجاله در فرهنگ فارسی

پیادگان، مردپست وفرومایه راهم میگویند
( اسم ) جمع راجل . ۱ - پیادگان . ۲ - سفلگان فرومایگان .
جمع راجل یا پیادگان

معنی کلمه رجاله در ویکی واژه

رجالة
جِ راجل.
پیادگان.
اوباش، فرومایگان.
↑ (ناظم الاطباء) . سفلگان . فرومایگان . (فرهنگ فارسی معین ) . غوغا. اراذل و اوباش . (یادداشت مرحوم دهخدا) و حرب افتاد میان سپاه دیگران و قتلی بسیار برفت و رجاله برخاستند و در ماه ذیحجه به سرای وزیر ابن مقله رفتند تا او را بکشند. (مجمل التواریخ و القصص ) . و کارزار افتاد میان سپاه و رجال و عام و سواران تا بسیاری رجاله کشته شدند و برای پادشاه جمع آمدند و باز حرب پیوست ... (مجمل التواریخ و القصص ) . و در آن مدت [ مدت شغب ] صیادان دست از ماهی گرفتن بداشته بودند و درِ دکانها نگشادند مگر آفتاب بلند برآمد، از دست رجاله . (مجمل التواریخ و القصص ) . ج ِ راجل . پیادگان: رجاله لشکر در پیش ایشان سپرها روی آورده و تیغها کشیده و سنانها راست کرده . (ترجمه تاریخ یمینی ص 333) . رجاله لشکر چون گوزن بدان دیوارها بردویدند. (ترجمه تاریخ یمینی ص 343) . کافر راه مطاولت در محاربت و مصاولت پیش گرفت تا اذناب لشکر و رجاله حشم او که بر عقب می آمدند برسند. (ترجمه تاریخ یمینی ص 201) . جمعی از رجاله لشکر و بازماندگان حشم در مصاحبت آن روان کرد. (ترجمه تاریخ یمینی ص 265) . رجاله دیلم و عفاریت افغانیان بر ایشان آغالید. (ترجمه تاریخ یمینی ص 350) . گفتم به گل سرخ که عارت ناید پیش از تو گل زرد به بازار آید گفتا تو مگر حدیث شه نشنیدی رجاله ز پیش شه ببازار آید.
.
.
گفتم به گل سرخ که عارت ناید
پیش از تو گل زرد به بازار آید
گفتا تو مگر حدیث شه نشنیدی

جملاتی از کاربرد کلمه رجاله

اگر شه ز رجاله باشد مؤخر بر تبت از آن جمله باشد مقدم
و قال ابن عباس فی صفة المنافقین: و هم النائمون عن العتمات الغافلون عن الغدوات التارکون للجماعات الخافرون للامانات اولئک رجالهم منافقون و نساؤهم منافقات.
وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولی‌ التبرّج، اظهار الزّینة و ما یستدعی به شهوة الرّجل، یقال: تبرّجت المرأة و برّجها غیرها، و البرج الحسن یقال: برج بروجا ای حسن، و یقال: فی عینه برج ای سعة، و قیل: التبرّج التبختر فی المشی. و اختلفوا فی الْجاهِلِیَّةِ الْأُولی‌، فقال ابن عباس: هی ما بین ادریس و نوح و کان الف سنة و کان النّاس زمانئذ فرقین: فرق یسکنون الجبل فی رجالهم صباحة، و فی نسائهم دمامة، و فرق یسکنون السهل فی نسائهم صباحة، و فی رجالهم دمامة، فاحتال ابلیس لاهل الجبل فانزلهم الی السهل فاختلطوا فظهر فیهم الزّنا بعد ادریس، یقال: مشت امرأة منهم علی نادی قوم لیس علیها الا قمیص من لؤلؤلها جمال عظیم فهی اوّل من هاج الرّجال علی الزّنا. و یقال: الجاهلیّة الاولی، ما بین نوح و مولد ابرهیم و هی سبع مائة سنة، و قال الشعبی: هی ما بین عیسی و محمد علیهما السلام. و قال ابو العالیة: هی زمن داود علیه السلام کانت المرأة تلبس درعا من اللؤلؤ مفرج الجانبین، لا ثوب علیها غیرها و تعرض نفسها علی الرّجال. و قیل: الجاهلیّة الاولی، ما ذکرنا، و الجاهلیّة الأخری قوم یفعلون مثل فعلهم فی آخر الزّمان. و قیل: الجاهلیة الاولی بمعنی القدیمة و لیس لها اخری کقوله تعالی: وَ أَنَّهُ أَهْلَکَ عاداً الْأُولی‌.
ارحام نسائهم، و ایبس اصلاب رجالهم قبل العذاب باربعین سنة و قیل: بسبعین سنة و اخبر اللَّه نوحا: انّهم لا یؤمنون و لا یلدون مؤمنا فحینئذ دعا علیهم نوح فاجاب اللَّه دعاه و اهلکهم کلّهم و لم یکن فیهم صبیّ وقت العذاب لانّ اللَّه تعالی قال: وَ قَوْمَ نُوحٍ لَمَّا کَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْناهُمْ و لم یوجد التکذیب من الاطفال.
این شده رجاله زرنگی ادنی وآن شده ویرانه ز غبرا اسفل
سری نحو کم من بعض رجاله القری قلیل لکم عند اللقاء کثیر
و عن ابی بکر بن عیاش قال: سألت ابا جعفر اعذّب اللَّه نساء قوم لوط بعمل رجالهم؟ فقال: اللَّه تعالی اعدل من ذلک استغنی الرجال بالرجال و النّساء بالنّساء.
دوم شهر ترجاله، شیرین، دگر همه راه بر آب دریا گذر