دیاپازون

دیاپازون

معنی کلمه دیاپازون در فرهنگ عمید

آلت فولادی دوشاخه که برای آزمایش ارتعاشات یا حرکات ارتعاشی و یا میزان کردن صدا به کار می رود.

معنی کلمه دیاپازون در دانشنامه عمومی

دیاپازون ( به فرانسوی: diapason، به انگلیسی: tuning fork ) ، وسیله ای فلزی ست دارای دو شاخه که انتهای آنها به یک پایهٔ مشترک وصل شده است. با وارد شدن ضربه به شاخه های آن، دیاپازون به ارتعاش درمی آید و امواج صوتی در یک بسامد ( فرکانس ) خاص تولید می کند. بسامدِ هر دیاپازون ثابت است و به پدیدهٔ تشدید مربوط است.
دیاپازون کاربردهای مختلفی از جمله کنترل کردن نُت ها و کوک کردن سازهای موسیقی دارد.

معنی کلمه دیاپازون در دانشنامه آزاد فارسی

دیاپازون (diapason)
در موسیقی، رُکن یا ایست اصلی یک ارگ، که طنین خاص ارگ را به آن می دهد. دیاپازون ها «باز» یا «ایست دار»اند؛ نوع باز آن، رِنگی روشن و شفاف تولید می کند و ایست دار طنینی گنگ اما شیرین. معادل آن در ارگ های آلمانی پرینتْسیپال است. دیاپازون در ضمن نام وسیله ای فلزی و دو شاخه است که زیرایی ثابتی دارد و با ملاک قراردادن آن عمل کوک کردن را می توان انجام داد. این ابزار، که در ۱۷۱۱ در انگلستان اختراع شد، از یک فلز سخت شده ساخته می شود و دارای دو میلۀ موازی به طول تقریبی دَه سانتی متر است که انتهای آن ها به هم وصل شده و به یک دستۀ کوچک ختم می شود که نقطۀ انتهایی آن صاف و بی لبه است. وقتی به میله ها ضربه بزنند و نقطۀ انتهایی دسته را روی یک سطح چوبی قرار دهند، آوای خالص دیاپازون به گوش می رسد. برای هریک از زیرایی های موسیقایی یک دیاپازون وجود دارد. دیاپازون لا به «زیرایی کنسرتی» معروف است، زیرا سازهای ارکستر با نت لای بالای دو میانی کوک می شوند.

جملاتی از کاربرد کلمه دیاپازون

اغلب دیده‌ایم که با وجودی که پهلوی ریل راه‌آهن ایستاده‌ایم، صدای حرکت قطاری را که دور از ما واقع شده‌است نمی‌شنویم، و اگر بخواهیم صدای حرکت قطار مزبور را بشنویم یا باید گوش خود را به ریل بچسبانیم یا اینکه یک سر میله چوبی یا فلزی را به ریل چسبانده و سر دیگر را روی گوش خود بگذاریم، طوری‌که در هر دو حالت استخوان خارجی گوش به ارتعاش در آید. به همین دلیل است که دیاپازون را روی جعبه مخصوص قرار می‌دهند تا صدایش قوی شود.