دگماتیسم

اندیشهٔ آزاد یا آزاداندیشی یک دیدگاه فلسفی بدون محدود شدن تفکر به طرز فکر دینی است (مستلزم بی‌خدایی نیست اما ضرورتاً ملازم آن هم نیست). اندیشهٔ آزاد برپایهٔ مدارک علمی، منطق و احتمالاً انسان‌گرایی است. این تفکر تحت تأثیر مرجعیت، سنتها، احساسات و دگماتیسم قرار نمی‌گیرد. افرادِ دارای اندیشهٔ آزاد را به نام آزاداندیش می‌شناسند.

آنری پوانکاره، ۱۸۵۴ در خانواده‌ای سرشناس در نانسی زاده‌شد. پدرش، لئون پوانکاره (۱۸۹۲–۱۸۲۸)، استاد داروسازی در دانشگاه نانسی بود. خواهر کوچک‌ترش آلین، با فیلسوف روحانی امیل بوترو ازدواج کرد. دیگر عضو مهم این خانواده، رِیمون پوانکاره بود که ۱۹۱۳ تا ۱۹۲۰، رئیس‌جمهور فرانسه و یکی از اعضای فرهنگستان فرانسه بود. آنری پوانکاره با آموزه‌های کاتولیک پرورش یافت، اما ندانم‌گرا شد و به انتقاد از دگماتیسم دینی پرداخت، به‌ویژه دربارهٔ ارتباط خداشناسی و علم.