دولت سایه

از دید برنِیز، دولت سایه «طبقه بالاتر جامعه است؛ مردم این طبقه، پرورده، آموخته، کارشناس، روشنفکر هستند. آن‌ها حتی نیازی ندارند که همدیگر را بشناسند اما توده‌ها را کنترل می‌کنند. آن‌ها هستند که سررشته کارها را به دست دارند و ذهن عموم را کنترل می‌کنند.»

تو جهدی کن چو در کف مایه داری به فرق از چتر دولت سایه داری

تا تو افکندی به دولت سایه بر گلزارها بلبلان را در ترنّم سوده شد منقارها

چو خورشیدت برآمد دوستان را ز دولت سایه بر پیرامن افتاد

گفت بخ بخ ای بخت بلند چتر دولت سایه بر فرقم فکند

برنِیز حکومت دولت سایه بر جامعه را لازم و خوش‌خیم می‌دانست. زیرا در غیر این صورت جامعه دچار نابسامانی و آشفتگی می‌شد. او فکر می‌کرد همه و به ویژه «توده مردم»، واقعاً خیلی احمق هستند. ممکن است مردم به آسانی به فردی اشتباه رأی بدهند یا چیز غلطی بخواهند؛ بنابراین باید از بالا هدایت شوند.

پادشاه پادشاهان جهان عباس شاه آفتاب دین و دولت سایه پروردگار

شکر لب گفت با خسرو که هان خیز چو دولت سایه‌ای بر فرق ما ریز

مشو خاقانیا مغرور دولت که دولت سایهٔ ناپایدار است

شُکرِ دولت سایه بر بی‌سایگان افکندن است این همایِ خوش‌نشین را در قفس‌ کردن چرا

پختگی جمع محال است شود با دولت سایه پرورد پر و بال هما خام بود