معنی کلمه حضرت مریم در دانشنامه اسلامی
مریم بنت عمران بن ماثان بن سلیمان بن داود بن إیشا بن یهوذا بن یعقوب بن إسحاق بن إبراهیم الخلیل می باشد. عمران پدر مریم غیر از عمران پدر موسی می باشد چون نسب عمران پدر حضرت موسی علیه السلام، عمران بن یصهر بن فاهث بن لاوی بن یعقوب بن إسحاق بن إبراهیم می باشد.
اصولا در قرآن کریم جز مریم نام هیچ زنی برده نشده و نامش سی و چهار بار در کلام الله مجید ذکر شده است. که البته در غالب موارد به هنگام نام بردن عیسی علیه السلام با نام عیسی بن مریم می باشد. از جمله مواردی که نام مریم به تنهایی برده شده است آیات زیر است:
جریان ولادت حضرت مریم در سوره آل عمران آیه 35 چنین آمده است: «إِذْ قَالَتِ امْرَأَةُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ مَا فِی بَطْنِی مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ». یاد کن زمانی را که زن عمران گفت: پروردگارا! بدرستی که من نذر کردم برای تو که این طفلی که در شکم دارم محرر (خادم بیت المقدس) باشد پس از من قبول فرما محققا تو سمیعی و عالمی به آنچه نذر کردم و قرارداد نمودم.
محرر به معنی حر یعنی آزاد، اشاره به این که هیچ شغلی نداشته باشد و ممحض بر عبادت باشد در مسجد که بیت المقدس است و تنظیفات مسجد بر عهده او باشد.
به نظر علامه طباطبائی ره نامگذاری مریم نیز خود به خاطر نذر مادر او بوده است:
در تفسیر قمی «تفسیر قمی ج 1 ص 101» در ذیل آیه: "إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ..." از امام صادق علیه السلام روایت آمده که فرمود: خدای تعالی به عمران وحی کرد که من فرزندی به تو خواهم بخشید، پسری تام الخلقة، و پر برکت که افراد کور مادرزاد و مبتلا به مرض برص را شفا می دهد و به اذن خدا مردگان را زنده می کند و من او را رسولی برای بنی اسرائیل قرار می دهم.
عمران این جریان را با همسرش حنه در میان گذاشت و حنه همان مادر مریم است، همین که مریم را حامله شد پیش خود خیال کرد که حملش پسر است و وقتی آن را دختر زایید عرضه داشت: "پروردگارا من او را دختر آوردم و معلوم است که پسر چون دختر نیست و دختر نمی تواند پیغمبر شود".