حصید

بی خار شاخ عیش لذیذت گرفته بار وز بیخ کشت عمر حسودت حصید باد

درودی مزرع خصم از دم تیغ چنان حب الحصید از حد منجل

مفتی و شیخ است که در خانقاه این یک قائم بود آن یک حصید

قوله: وَ نَزَّلْنا مِنَ السَّماءِ، ای من السحاب من جانب السماء ماءً مُبارَکاً، ای مطرا یلبث فی اجزاء الارض فینبع طول السنة و قیل مبارکا للخلق فیه برکات و منافع، فَأَنْبَتْنا، ای اخرجنا من الارض، بِهِ، ای بذلک الماء جَنَّاتٍ، ای الاشجار و الفواکه و الثمار، وَ حَبَّ الْحَصِیدِ ای و حبا یحصد کالبرّ و الشعیر و سائر الحبوب التی تحصد و تدّخر فاضاف الحب الی الحصد و هو اضافة الشی‌ء الی صفته کمسجد الجامع و ربیع الاول و حق الیقین و حبل الورید و نحوها و قیل معناه و حبّ النبت الحصید لان النبت یحصد لا الحبّ.

و گفتند: آسمان فایده دهنده است و زمین فایده پذیرنده است، و آسمان بمثل چون مردیست، و زمین بمثل چون زنی است، و موالید از نبات و حیوان فرزندان این مرد و زن‌اند. و روا نیست‌اندر حکمت که ازواج را بر یکدیگر بزمان پیشی و سپسی باشد، چنانک خدای گفت: قوله«و من کل شییء خلقنا زوجین لعلکم تذکرون.»و مر عالم دین را رسول آسمان است، و وصی او زمین عالم دین است، و باران از آسمان بدین زمین کتاب مبارک قرآن کریم است، و نبات بر زمین بدین باران ازین آسمان، مومنان‌اند. و دلیل بر آنک قرآن کریم بمنزلت آب بارانست، قول خدایست که مر باران را آب منزل مبارک گفت بدین آیت: قوله«و نزلنا من السماء ماء مبارکا فانبتنا به جنات و حب الحصید.» و کتاب خویش را نیز منزل و مبارک گفت بدین آیت: قوله«و هذا کتاب انزلناه مبارک فاتبعوه و اتقوا لعلکم ترحمون.».

یا رجلا حصیده مجبنه و مبخله لیس یلذک الهوی لیس لفیک حوصله

«وَ کَمْ أَهْلَکْنا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ» موضع کم نصب، باهلکنا ای امما کثیرة و القرون اهل کلّ عصر و یقع علی الزّمان. فقیل مائة و عشرون سنة. و قیل مائة سنة. و قیل اربعون سنة می‌گوید چند که ما هلاک کردیم از گروه گروه از جهانیان و جهان داران از پس نوح از آن هست که شناخته‌اند چون عاد پیشین و چون عاد پسین: ثمود و عمالقة و قحطان و هست از آن که اهل نسب شناسند ایشان را چون جاسم و جدیس و طسم و اهل جو و اهل غمدان و صحار و وبار، فهل تری لهم من باقیة منها قائم و حصید لا یعلمهم الّا اللَّه.