تناجی

ایشان فرمان رسول بر کار نمیگرفتند و باز بر مناجات باطل خود باز می‌گشتند، تا در شأن ایشان این آیه آمد که: أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ نُهُوا عَنِ النَّجْوی‌ ثُمَّ یَعُودُونَ لِما نُهُوا عَنْهُ ای یرجعون الی المناجاة التی نهوا عنها. وَ یَتَناجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ ای بالمعصیة و الظلم وَ مَعْصِیَةِ الرَّسُولِ. یعنی: و بما یصیرون عاصین للرسول اذا کان نهاهم عن ذلک، و قیل: یوصی بعضهم بعضا بمعصیة الرسول فی نجویهم و یقول بعضهم لبعض: خالفوا امره، و قرأ حمزة «و ینتجون» تقول: تناجینا و انتجینا بمعنی واحد، و تقول: ناجیت فلانا و نجوته بمعنی واحد، و هو نجی و انا نجیه. وَ إِذا جاؤُکَ حَیَّوْکَ بِما لَمْ یُحَیِّکَ بِهِ اللَّهُ هؤلاء قوم الیهود، کانوا یدخلون علی النبی (ص) و یقولون السام علیک و السام الموت، و هم یوهمونه‌

عن رسول اللَّه (ص) قال: «اذا کنتم ثلاثة فلا یتناجی اثنان دون الثالث، فانّ ذلک یحزنه».

هرآن جان و دلی کان زنده باشد ز مهر تستشان دایم تناجی

و قال السّدی: ادخل فی السماء فکلّم. و قیل «وَ قَرَّبْناهُ نَجِیًّا» ای رفعناه من سماء الی سماء و من حجاب الی حجاب حتی لم یکن بینه و بین العرش الّا حجاب واحد. و عن مجاهد فی قوله: «وَ قَرَّبْناهُ نَجِیًّا» قال بین السّماء السّابعة و بین العرش سبعون الف حجاب: حجاب نور، و حجاب ظلمة، و حجاب نور، و حجاب ظلمة، فما زال موسی یقرب حتی کان بینه و بینه حجاب. فلمّا رأی مکانه و سمع صریف القلم قال: «رَبِّ أَرِنِی أَنْظُرْ إِلَیْکَ»، و عن الربیع بن انس قال: مکث علی الطّور اربعین لیلة و انزل علیه التوراة فی الالواح، و کانت الالواح من برد. فقرّبه الرّب نجیّا و کلّمه و سمع صریف القلم، و ذکر انّه لم یحدث حدثا فی الاربعین لیلة حتی هبط من الطّور. و النّجی هو الّذی یناجیک و تناجیه، الواحد و الجماعة فیه سواء. قال اللَّه تعالی: «خَلَصُوا نَجِیًّا». یقال ناجیته و نجّیته و انتجیته، قوم نجی و قوم نجوی. یقول اللَّه تعالی: «وَ إِذْ هُمْ نَجْوی‌». و قیل هو مشتق من النجوة و هی الارتفاع. و نجیّا نصب علی الحال.