تئوریسین

او همیشه با اروپاییان رفتاری دوستانه داشت و همواره می‌کوشید با فرهنگ و تمدن اروپایی بیشتر آشنا گردد. در اینجا (کرمانشاه) شخصیتهای زیادی که سالارالدوله را از نزدیک می‌شناختند اظهار می‌دارند که او یک تئوریسین ذهن‌گرا است و از قدرت سازماندهی برخودار نیست و نمی‌داند چگونه باید عملاً هدفش را دنبال کند. شاهزاده سالارالدوله به ناپلئون عشق می‌ورزید و تمام آثارش را به زبان فرانسه، که آن را خوب می‌دانست خوانده بود. او همچنین به مطالعه کتب نظامی، بخصوص آنهایی که به کاربرد توپخانه مربوط می‌شد، علاقه وافری داشت.

تقی اَرانی (۱۳ شهریور ۱۲۸۱ – ۱۴ بهمن ۱۳۱۸) سیاستمدار مارکسیست، تئوریسین، نویسنده و شیمی‌دان اهل ایران بود. وی مؤسس فکری/معنوی حزب توده ایران بود.

به نوشته رادیو فردا مصباح یزدی یکی از فقیهان متنفذ، لجوج، متعصب، قدرتمند و پابوس خامنه‌ای بود. او به دلیل سخنرانی‌هایش در دفاع از قتل و خشونت اسلامی و تقدیس آن، به «تئوریسین خشونت» معروف شد. وی یکی از صادر کنندگان فتوای قتل نویسندگان و روشن‌فکران در جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران بود. همچنین در جریان قتل‌های محفلی کرمان یکی از متهمان گفته بود که زیر تأثیر سخنان مصباح یزدی، خودش وارد عمل شده و بر اساس ظن خودش به کشتن شماری از شهروندان و مرتدان پرداخته‌است. مصباح یزدی مخالفت با ولایت فقیه و خامنه‌ای را شرک می‌پنداشت.

از مخالفان احمد فردید می‌توان به عبدالکریم سروش اشاره کرد که وی را دارای ذهن و زبانی پریشان می‌داند. در برخی نوشته‌ها، احمد فردید «تئوریسین خشونت»، و حتی نخستین اشاعه‌گر یهودستیزی در ایران دانسته شده‌است. علاقه‌مندان به فردید از او در برابر این اتهامات دفاع کرده‌اند.

سرگئی میخائیلویچ آیزنشتاین (به روسی: Сергей Михайлович Эйзенштейн)‏ (۲۳ ژانویه ۱۸۹۸ – ۱۱ فوریه ۱۹۴۸) کارگردان، تئوریسین سینما و از پایه‌گذاران مکتب مونتاژ اهل اتحاد جماهیر شوروی بود.

سید حسن اسلامی، از شاگردان سید جلال الدین آشتیانی و استاد دانشگاه ادیان در مصاحبه‌ای کتاب «الحیات» تألیف محمدرضا حکیمی از حامیان میرزا مهدی اصفهانی و تئوریسین جریان تفکیک را «نمونه‌ای عالی از سلطه تفکر چپ در ایران» می‌داند.

عده‌ای از فعالان «خط سه» از سازمان پیکار در راه آزادی طبقه کارگر و سازمان رزمندگان آزادی طبقه کارگر مواضع اولیه این گروه را کپی‌برداری از مواضع تقی شهرام چهرۀ اصلی بخش منشعب و مارکسیست سازمان مجاهدین خلق ایران، و نیز داریوش کایدپور تئوریسین گروه رزمندگان آزادی طبقۀ کارگر می‌دانستند.

بنی‌صدر در طول دهه ۱۳۵۰ و سال‌های پیش از وقوع انقلاب، به‌عنوان یک ملی‌گرا و اسلام‌گرا و اقتصاددان طرفدار حزب جمهوری اسلامی، با ایراد سخنرانی، چاپ و انتشار مقالات و کتب تألیفی خود، به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت. به عقیده اکبر هاشمی رفسنجانی، در طی این سال‌ها، بنی‌صدر که نزدیکی بیشتری با جبهه ملی احساس می‌کرد و خود را تئوریسین انقلاب می‌دانست، همواره درگیر رقابت با صادق قطب‌زاده (که او نیز در پاریس اقامت داشت) بود. قطب‌زاده نزدیکی فکری بیشتری با نهضت آزادی ایران داشت و به همین لحاظ بیشتر مورد تأیید مبارزان اسلامی بود.

آدولف آپیا (۱ سپتامبر ۱۸۶۲ - ۲۹ فوریه ۱۹۲۸) معمار، نور پرداز، تئوریسین و متخصص طراحی داخلی سوئیسی است.

خلیل ابراهیم الوزیر با کنیه ابوجهاد (۱۰ اکتبر ۱۹۳۵ – ۱۶ آوریل ۱۹۸۸)، سیاست‌مدار و تئوریسین نظامی فلسطینی بود. او از بنیان‌گذاران جنبش فتح، عضو کمیته مرکزی این سازمان و فرمانده العاصفه شاخه نظامی فتح بود. کماندوهای اسرائیلی او را در شهر تونس در سال ۱۹۸۸ کشتند.